Ilustracja interaktywna przedstawia dwie łodygi z liśćmi włożone do szklanego wazonu z wodą. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Podstawowa i główna wartość estetyczna. Definiowana jako abstrakcyjna wartość przeżywana w kontakcie z przedmiotem, który ze względu na swój charakter, symetryczność, harmonijność wzbudza naszą sympatię i wprowadza nas w dobry nastrój., 2. Piękno natury dostrzegane w symetryczności płatka śniegu, strukturze liścia na gałązce, uroku lasu, majestatyczności nocnego nieba.
Piękno dzieł sztuki, widoczne np. w antycznym ideale kalos-kagathos (np. w rzeźbie Wenus z Milo czy Apolla Belwederskiego), Pieta Michała Anioła (jako manifestacja ideału piękna w renesansie)., 3. Wartość estetyczna, która polega na celowym użyciu motywów wzbudzających w nas niechęć, odrazę, niesmak., 4. W naturze egzemplifikacją brzydoty mogą być martwe zwierzęta czy zapach obornika. Według niektórych teorii uczucie brzydoty ma nas odstraszać od przedmiotów, które mogą mieć zły wpływ na nasze życie i zdrowie (na zasadzie mechanizmu psychologicznego, dzięki któremu intuicyjnie unikamy tego, co szkodliwe).
W sztuce najczęściej brzydota funkcjonuje jako antonim piękna, bywa z nim zestawiania, celem ukazania różnic pomiędzy obiema wartościami. Jest tak np. w średniowiecznych opisach piekła, jako przeciwieństwa nieba, czy w powieści Dzwonnik z Notre Dame Victora Hugo, w której celowo zestawia się szpetotę fizyczną z pięknem i niewinnością duszy tytułowego bohatera., 5. Wartość estetyczna określana jako nieudana próba wyrażenia idei piękna. O ile brzydota jest wartością, którą realizujemy w sposób celowy (zamierzony), o tyle kicz wynika z błędu czy nieudolności autora (jest niezamierzony). Do kategorii kiczu możemy też zaliczyć wszelką działalność rzemieślniczą, mającą pełnić funkcje ozdobne, a nierealizującą przy tym żadnej wartości estetycznej., 6. Jako że kicz wiąże się z działalnością człowieka, nie możemy podać jego przykładów ze świata przyrody. Manifestacjami kiczu mogą być: muzyka disco polo (nie realizuje żadnych wartości estetycznych, ale można przy niej tańczyć na festynach czy weselach), tanie obrazki drukowane masowo i sprzedawane w sklepach „Wszystko za 5zł” czy po prostu nieudane dzieła sztuki (obrazy ze źle dobraną perspektywą czy błędami graficznymi, powieści, które okazują się grafomanią)., 7. Wartość estetyczna, która ma swój rodowód w antycznym dramacie. Pojawia się przy konflikcie równorzędnych wartości moralnych, pomiędzy którymi bohater musi dokonać wyboru. Opowiedzenie się po stronie jednej z tych wartości nieuchronnie przyniesie mu porażkę na płaszczyźnie drugiej z nich., 8. Jako że tragizm ma starogrecki rodowód, jego najjaskrawsze przykłady pojawiają się w dramacie antycznym, jak chociażby w Antygonie Sofoklesa. Motyw ten powracał później m.in. w Kordianie Juliusza Słowackiego czy Konradzie Wallenrodzie Adama Mickiewicza., 9. Najczęściej polega na niespodziewanym zwrocie akcji (komizm sytuacyjny), może jednak przejawiać się także w zabawnych cechach czy charakterze bohatera (komizm postaci), czy w wypowiedziach bohaterów (komizm słowny, komizm wypowiedzi). Cechą wskazującą na to, że mamy do czynienia z wartością zwaną komizmem, jest wywoływanie rozbawienia u odbiorcy., 10. Komizm również pojawił się w antycznej Grecji, gdzie stanowił przeciwieństwo tragedii. Słynne Chmury Arystofanesa wyśmiewają postać Sokratesa (ukazując go w krzywym zwierciadle), zaś Lizystrata tego samego autora ukazuje dowcipy sytuacyjne związane z tym, że greckie kobiety odmówiły współżycia seksualnego swoim mężom, dopóki ci nie zaprzestaną niekończących się wojen. Barokowe komedie Moliera (Świętoszek, Skąpiec) grały wszystkimi trzema rodzajami komizmu. Do dziś komizm należy do jednych z najczęściej realizowanych wartości estetycznych (kabarety, stand-upy, komedie romantyczne itp.)., 11. Wartość estetyczna, która polega na ukazywaniu przedmiotu, rzeczy, świata w krzywym zwierciadle, w sposób przesadny. Groteskowość osiągana jest najczęściej dzięki mieszaniu różnych stylów (np. tragedii i komizmu) czy łączeniu wartości przeciwstawnych (dobra i zła, piękna i brzydoty). Groteska (na równi z ironią, z którą bywa mylona) jest odmianą komizmu., 12. Za przykłady groteski można uznać niemal wszystkie dzieła sztuki, w których celowo przedstawia się świat w sposób przejaskrawiony. Mogą to być np. dramaty Witkacego (Szewcy, W małym dworku) albo filmografia Quentina Tarantino (Od zmierzchu do świtu, Wściekłe psy), a nawet traktaty i powiastki filozoficzne (Pochwała głupoty Erazma z Rotterdamu czy Kandyd Woltera)., 13. Kategoria estetyczna, która zestawia dwa poziomy wypowiedzi (artykułowany, który jest niezgodny z faktami, oraz faktyczny, sprzeczny względem wypowiedzi). W tym znaczeniu ironią losu czy ironią historii jest mówienie o Wielkiej Wojnie, która miała „zakończyć wszystkie wojny”, a była pierwszą z dwóch wojen światowych, czy ironii sytuacyjnej, gdy np. chwalę się wszystkim, że w końcu pozmywałem naczynia, a za mną na kuchence wciąż stoi nieumyta patelnia, albo gdy kreuję się na mistrza jakiejś gry, ucząc przyjaciela jej zasad, a potem przegrywam w pierwszej z nim rozgrywce., 14. Pierwsze zastosowania ironii możemy odnaleźć już w antyku. Ironia losu w Edypie Sofoklesa polega na tym, że ciąży nad nim fatum – starając się uniknąć przeznaczenia, de facto sprawia, że się ono realizuje. Za dzieło ironiczne uchodzi także wspomniany Kandyd (będący równocześnie groteską), który wyśmiewa „filozofię optymizmu”., 15. Kategoria estetyczna dotycząca wrażenia, jakie odnosimy w kontakcie z czymś, co jawi się nam jako wielkie, doskonałe, niezastąpione i niedające się porównać z czymkolwiek innym. W estetyce bywa przeciwstawiana patosowi. Patos miałby być „wzniosłością nieudaną”, przesadzoną., 16. Wzniosłość możemy odczuwać w kontakcie ze światem naturalnym, gdy np. rozważamy własną małość i skończoność w stosunku do wielkości i nieskończoności wszechświata. Może ona także mieć konotacje religijne, gdy przeżywamy święte dla nas obrzędy, podczas których czujemy swą kruchość i miałkość wobec Boga czy całej wspólnoty wyznaniowej. Wzniosłość należy do najstarszych kategorii estetycznych, która przejawiała się jeszcze przed narodzinami greckiej tragedii, w misteriach religijnych. Dziś kojarzyć się powinna głównie z uczuciem, jakie pojawia się w kontakcie z ludźmi uważanymi przez nas za wielkich i niezastąpionych, a nawet z odczuciami, jakie mamy studiując czy oglądając biografie poświęcone ludziom, których uważamy za osoby heroiczne, twórcze, zasłużone, wybitne., 17. Kategoria estetyczna związana z kategorią piękna, uważana niekiedy za jego główny i niezbędny składnik. Wdzięk odnosi się bezpośrednio do pojęć lekkości, łagodności, stylu i naturalności, które mają być niezbędne, aby mówić o pięknie danej rzeczy., 18. Wdzięk w sztuce możemy ukazywać na dwóch płaszczyznach: pewnych cech dzieła oraz całości dzieła. W tym pierwszym znaczeniu wdziękiem wykazują się np. bohaterowie utworu, konkretne postaci na obrazie, w drugim zaś mówimy np. że dany obraz jest wdzięczny (cechuje go lekkość, naturalność, prostota) czy że powieść jest wdzięczna (nie posiada elementów sztuczności, a więc wymuszonych, ma bogatą kompozycję i lekką narrację). W przypadku wyglądu i postawy człowieka mówimy, że przejawia się u kobiety jako powab (niezbędny element piękna kobiety), a u mężczyzny jako element jego przystojności (zachowania i wyglądania tak, jak „przystoi”)., 19. Kategoria estetyczna, która bywa różnie interpretowana. Często stanowi po prostu synonim wzniosłości, jednak wiele opracowań ukazuje patos jako wzniosłość „nieudaną”, przesadzoną, która miała wywrzeć na nas wielkie wrażenie, a spotyka się ze śmiechem czy politowaniem. W tym ujęciu relacja pomiędzy wzniosłością a patosem jest taka sama, jak pomiędzy pięknem a kiczem (relacja pomiędzy tym, co stanowi udaną próbę realizacji pewnej wartości, a tym, co jest próbą nieudaną)., 20. Trudno podać konkretne przykłady patetyzmu w drugim rozumieniu tego pojęcia (nie jako synonimu wzniosłości, lecz jako jej zaprzeczenia). Najczęściej mamy tu bowiem do czynienia nie z danym dziełem, lecz ze sposobem jego przedstawiania (nieudolna gra aktorska, nieudana adaptacja dramatu itp.), a nawet z sytuacjami życia codziennego, gdzie np. pośmiertnie wychwalane są czyny człowieka, co do którego wiemy, że prowadził się moralnie nagannie. Przykładem celowego zastosowania patosu, ukazującym, na czym polega nieudana realizacja kategorii wzniosłości, może być wiersz Padlina Charlesa Baudelaire'a, w którym autor zachwyca się zwłokami zwierzęcia.