Ilustracja interaktywna
Konteksty
Zapoznaj się z kontekstami potrzebnymi do zrozumienia dzieła plastycznego.
Henri Rousseau (1844–1910), zwany Celnikiem (przydomek utworzony od jego zawodu) – francuski malarz, samouk. Pochodził z niezbyt zamożnej rodziny, przez większą część życia był skromnym pracownikiem Urzędu Akcyzowego Miasta Paryża. Dzięki życzliwości swoich pracodawców (którzy pozwalali mu ustawiać sztalugi w biurze), a także przyjaźni z malarzem Félixem Clément zaczął tworzyć pierwsze obrazy. W wieku 41 lat odkrył swoje powołanie, którym było malarstwo. Po raz pierwszy prezentował swoje prace w 1886 r. na Salonie Artystów Niezależnych. Niebawem znalazł wielkie uznanie u artystów, m.in. Paula Signaca, który zaprosił go na tę wystawę, a także Puvisa Chavannes’a i Paula Gauguina. Publiczność i większość krytyków nie szczędziła mu jednak złośliwości. Celnik Rousseau pozostał artystą niedocenionym, a nawet wyśmiewanym. Jego obrazy zrozumieli natomiast inni artyści, dostrzegając w nich zapowiedź nowej sztuki. Wielkimi admiratorami Rousseau byli np. Apollinaire, Jarry i Picasso. Ten ostatni urządził na cześć Rousseau pamiętne przyjęcie w roku 1908, podczas którego uczcili go wybitni twórcy. Codzienne życie artysty było jednak bardzo skromne i trudne. Stracił dwie żony, pięcioro dzieci, które zmarły w dzieciństwie, i osiemnastoletniego syna. Borykał się z poważnymi kłopotami finansowymi, jego obrazy nie znajdowały nabywców, a on sam, aby się utrzymać, imał się różnych zajęć (dawał m.in. lekcje rysunku i gry na skrzypcach). Tym bardziej więc zdumiewa i budzi szacunek jego determinacja i konsekwentne podążanie wybraną drogą artystyczną. Mimo braku powodzenia wśród publiczności Rousseau był przekonany o wielkości swojej sztuki i jej oryginalności. Nie mylił się. Zaczynając swoją działalność artystyczną w czasie, gdy dominował impresjonizmimpresjonizm, potrafił zachować niezależność. Jego twórczość znacznie wyprzedzała swoją epokę. Obrazy Rousseau zapowiadają ważne kierunki sztuki nowoczesnej – malarstwo naiwne i surrealistyczne – zachowując przy tym swój oryginalny i niepowtarzalny charakter. Do jego najbardziej znanych płócien należą: Wojna, Śpiąca Cyganka, Zaklinaczka węży i Sen.
Pantograf – wynaleziony w XVII w. przyrząd kreślarski służący do przenoszenia rysunków w zmienionej – powiększonej lub pomniejszonej – skali.
Zielenie Rousseau – malarz w rozmowie z pewnym krytykiem sztuki pochwalił się, że używa dwudziestudwu odcieni zieleni. Opowiedział także, w jaki sposób pracuje z farbami; twierdził, że „używa tylko jednego koloru na raz, we wszystkich jego odcieniach, aby namalować liście, niebo lub postać. Po wykorzystaniu koloru czyści swoją paletę i wybiera inny kolor, którego używa aż do znużenia, i tak dalej, i tak dalej”.
Dekoracyjność
Wielcy malarze. Ich życie, inspiracje i dzieło – Celnik RousseauBardzo często podkreślano zresztą oczywisty dekoracyjny wymiar dzieła Celnika, czasami krytykując, często, aby porównać je do pochodzących z XV wieku „gobelinów tysiąca kwiatów”, wspaniałych tkanin dekoracyjnych o motywach roślinnych, posiadających usiane drobnymi kwiatkami tło.
Praca z dziełem plastycznym
Etap 1: Zapoznanie się z dziełem
Uważnie obejrzyj reprodukcję obrazu (warto sięgnąć po kilka reprodukcji, aby zapoznać się z kolorystyką pierwowzoru) lub jego oryginał, jeśli masz taką możliwość (znajduje się w National Gallery w Londynie). Oglądaj go z bliska i z oddali, reprodukcje zaś w różnym świetle; poświęć na zapoznanie się z nim odpowiednią ilość czasu, nie spiesz się.
„Poddaj się” atmosferze dzieła, ulegnij jego urokowi, tylko w ten sposób doznasz wrażenia estetycznego; pamiętaj, aby wykonywanie ćwiczeń interpretacyjnych nie odebrało ci przyjemności oglądania obrazu.
Zapisz imię i nazwisko autora, tytuł, czas powstania, technikę, epokę, prąd lub szkołę, jaką ten obraz reprezentuje.
Uważnie zapoznaj się z opisem obrazu (znajduje się w National Gallery w Londynie). Poświęć na zapoznanie się z nim odpowiednią ilość czasu, nie spiesz się.
„Poddaj się” atmosferze dzieła, ulegnij jego urokowi, tylko w ten sposób doznasz wrażenia estetycznego; pamiętaj, aby wykonywanie ćwiczeń interpretacyjnych nie odebrało ci przyjemności zapoznawania się z obrazem.
Zapisz imię i nazwisko autora, tytuł, czas powstania, technikę, epokę, prąd lub szkołę, jaką ten obraz reprezentuje.
Etap 2: Zrozumienie treści
Odpowiedz na pytania: jak rozumiesz ten obraz? Jak oddziałuje on na ciebie?
Zapisz swoją wstępną hipotezę lub hipotezy interpretacyjne.
Które elementy dzieła wydają ci się najważniejsze, dominujące?
Co jest tematem obrazu?
Jaki rodzaj malarstwa reprezentuje obraz Rousseau?
Etap 3 i 4: Analiza i interpretacja
Zbadaj stronę formalną obrazu (wszystkie środki wyrazu malarskiego).
Wskaż wszystko to, co wydaje ci się niezwykłe, nazwij i skomentuj te elementy.
Zbadaj stronę formalną obrazu (wszystkie środki wyrazu malarskiego).
Podaj wszystko to, co wydaje ci się niezwykłe, nazwij i skomentuj te elementy.
(fr. impressionisme) kierunek w kulturze europejskiej, którego główną zasadą było utrwalanie ulotnych wrażeń artysty
(definicja na podstwie słownika PWN)