Czy sole można otrzymać w wyniku reakcji między dwoma pierwiastkami chemicznymi? Czy w ten sposób można otrzymywać każdą sól?

Już wiesz

że sole to związki jonowe zbudowane z kationów metali (lub kationu amonu o wzorze ${NH}_{4}^{+}$ ) i anionów reszty kwasowej;
że sole można otrzymać w wyniku reakcji kwasu z zasadą, kwasu z tlenkiem metalu, kwasu z metalem, zasady z tlenkiem niemetalu;
że niektóre sole można otrzymać w wyniku reakcji strąceniowych.

Nauczysz się

przedstawiać równania reakcji otrzymywania soli bezpośrednio z pierwiastków chemicznych oraz w wyniku reakcji węglanów z niektórymi kwasami.

inc6JVqupt_d5e138

1. Czy można otrzymać sole w wyniku syntezy z pierwiastków chemicznych?

Reakcja sodu z chlorem – pokaz nauczycielski

Doświadczenie 1

Problem badawczy

Czy metal może reagować z niemetalem?

Hipoteza

Możliwa jest reakcja metalu z niemetalem (sód będzie reagował z chlorem).

Co będzie potrzebne

łyżka do spalań,
palnik gazowy,
kolba płaskodenna z chlorem,
sód.

Instrukcja

Mały kawałek sodu (wielkości dwóch ziarenek ryżu) osuszony z ciekłej parafiny umieść na łyżce do spalań w płomieniu palnika.
Płonący sód natychmiast przenieś do kolby zawierającej chlor.
Obserwuj zachodzące zmiany.

Podsumowanie

Sód w chlorze pali się jasnym płomieniem. Po zakończeniu reakcji znika zielonożółta barwa chloru w kolbie, a na jej ściankach widać biały nalot.

Zaszła reakcja chloru z sodem, w wyniku której powstał chlorek sodu:

2Na + {Cl}_{2} → 2NaCl

sód + chlor → chlorek sodu

RmEKoWUOLId6D11

Ilustracja przedstawia cztery sąsiadujące ze sobą zdjęcia. Na pierwszym z nich kawałek folii aluminiowej trzymany w szczypcach umieszczony jest nad płomieniem palnika gazowego i ogrzewany do czerwoności. Na zdjęciu drugim kolba kulista unieruchomiona w łapie statywu. Zawartość stanowi zielonkawy gaz oraz białe opary. Jest to początkowy etap reakcji rozgrzanego glinu z chlorem, który wrzucono do kolby, zanim jej otwór wylotowy zatkano gumowym korkiem. Trzecie zdjęcie przedstawia środkowy etap reakcji i jej apogeum. Glin spala się w chlorze jasnym płomieniem. Czwarte zdjęcie przedstawia zakończenie reakcji. Wewnętrzne ścianki kolby pokryte są białym nalotem. Pod zdjęciem zapisane jest równanie reakcji: Dwa atomy Al, czyli glinu plus trzy cząsteczki Cl dwa, czyli gazowego chloru reagują ze sobą tworząc dwie cząsteczki AlCl3, czyli chlorku glinu. — W reakcji glinu z chlorem powstaje chlorek glinu

R1CfOH86P6KCw1

Trzy zdjęcia zestawione obok siebie: na pierwszym widać moment ogrzewania blaszki z miedzi, na drugim przebieg reakcji miedzi z chlorem, a na trzecim zdjęciu widać koniec reakcji. Pod ostatnim zdjęciem jest zapisane równanie reakcji: 2Cu + Cl2 → 2CuCl2 miedź + chlor → chlorek miedzi(II). — W reakcji miedzi z chlorem tworzy się chlorek miedzi(II)

Niektóre metale reagują z chlorem, a w wyniku tych reakcji powstają chlorki metali, należące do soli.

inc6JVqupt_d5e242

2. Czy siarka może reagować z metalami?

Reakcja cynku z siarką

Doświadczenie 2

Problem badawczy

Czy siarka i cynk reagują ze sobą, dając sól?

Hipoteza

Siarka reaguje z cynkiem, dając sól.

Co będzie potrzebne

płytka metalowa,
moździerz,
palnik gazowy,
cynk w postaci proszku,
siarka.

Instrukcja

Wymieszaj w moździerzu siarkę z cynkiem.
Przenieś mieszaninę na metalową płytkę.
Podgrzewaj mieszaninę od dołu palnikiem do momentu rozpoczęcia się reakcji chemicznej.
Obserwuj zachodzące zmiany.

Podsumowanie

Cynk z siarką tworzą mieszaninę niejednorodną. Po jej ogrzaniu do wysokiej temperatury mieszanina zapala się gwałtownie.
Zaszła reakcja cynku z siarką, w wyniku której powstał siarczek cynku:

Zn + S → ZnS

cynk + siarka → siarczek cynku

Rooq8DsWnddnp1

Zdjęcie przedstawia proces spalania mieszaniny sproszkowanego żelaza z siarką. Mieszanina znajduje się w porcelanowym tygielku trzymanym za pomocą długich szczypiec z płomieniu palnika gazowego. Zawartość tygielka żarzy się czerwonym płomieniem. Pod zdjęciem zapis równania reakcji Fe plus S wchodzi w reakcję tworząc cząsteczkę FeS.

Siarka reaguje z niektórymi metalami. W tej reakcji powstają sole – siarczki metali. Siarczki to sole kwasu siarkowodorowego o wzorze $H_{2} S$ . Innych soli zawierających w swym składzie siarkę (siarczanów(VI) czy (IV)) nie można otrzymać w bezpośredniej reakcji syntezy z pierwiastków. W ten sposób można otrzymać tylko niektóre sole kwasów beztlenowych.

inc6JVqupt_d5e348

3. Czy są sole, które reagują z kwasem solnym?

Reakcja węglanu sodu z kwasem solnym

Doświadczenie 3

Problem badawczy

Czy węglan sodu reaguje z kwasem solnym?

Hipoteza

Węglan sodu reaguje z kwasem solnym.

Co będzie potrzebne

szkiełko zegarkowe,
rozcieńczony roztwór kwasu solnego,
węglan sodu.

Instrukcja

Niewielką ilość węglanu sodu nanieś na szkiełko zegarkowe.
Na sól wkraplaj kwas solny.
Obserwuj zachodzące zmiany.

Podsumowanie

Po dodaniu kwasu solnego do węglanu sodu następuje pienienie się mieszaniny i gwałtowne wydzielanie się gazu.
Gazem powodującym pienienie się mieszaniny jest dwutlenek węgla, który powstaje zgodnie z równaniem reakcji chemicznej:

{{Na}_{2} CO}_{3} + 2HCl → 2NaCl + {CO}_{2} ↑ + H_{2} O

węglan sodu + kwas solny → chlorek sodu + dwutlenek węgla + woda

R1QMzhcAmKBli1

Trzy zdjęcia obok siebie. Na pierwszym zdjęciu widać, że na szkiełku zegarkowym znajduje się węglan potasu, na który wkroplono kwas solny. Widać pieniącą się mieszaninę. Podpis:〖K_2 CO〗_3 + 2HCl →2KCl+CO_2↑+ H_2 O węglan potasu+kwas solny→ chlorek potasu+dwutlenek węgla+woda. Na drugim zdjęciu widać, że na szkiełku zegarkowym znajduje się węglan potasu, na który wkroplono kwas siarkowy(VI). Widać pieniącą się mieszaninę. Podpis pod zdjęciem:〖K_2 CO〗_3 + 〖H_2 SO〗_4 →〖K_2 SO〗_4+CO_2↑ + H_2 O węglan potasu+kwas siarkowy(VI)→ siarczan(VI) potasu+dwutlenek węgla+woda. Na trzecim zdjęciu widać, że na szkiełku zegarkowym znajduje się węglan potasu, na który wkroplono kwas azotowy(V). Widać pieniącą się mieszaninę. Podpis pod zdjęciem:〖K_2 CO〗_3 + 〖2HNO〗_3 →〖2KNO〗_3+CO_2↑ + H_2 O węglan potasu+kwas azotowy(V)→ azotan(V) potasu+dwutlenek węgla+woda.

inc6JVqupt_d5e445

Podsumowanie

W wyniku reakcji metali z niektórymi niemetalami powstają sole kwasów beztlenowych, np. chlorki lub siarczki: $metal + niemetal → sól kwasu beztlenowego$
Soli kwasów tlenowych nie można otrzymać w ten sposób.
Z węglanów można otrzymać (oprócz dwutlenku węgla i wody) sole innych kwasów, np.:
- chlorki, w wyniku reakcji z kwasem solnym,
- azotany(V), po zadziałaniu na nie kwasem azotowym(V),
- siarczany(VI), w reakcji węglanów z kwasem siarkowym(VI).

Praca domowa

Polecenie 1.1

Wiadomo, że kwaśne opady przyczyniają się do niszczenia skał wapiennych, niektórych budynków i różnych konstrukcji znajdujących się na powietrzu. Składnikiem wymienionych materiałów jest pewna sól. Za pomocą równania reakcji chemicznej opisz proces, jaki zachodzi w tych materiałach pod wpływem kwasu siarkowego(IV). Nazwij sól, która jest produktem tej reakcji.

inc6JVqupt_d5e505

Zadania

Ćwiczenie 1

REVL6TfPq74cr1

Uzupełnij luki w tekście. Wybierz właściwe określenia spośród podanych.

Dwutlenek węgla, każdej, Azotan(V), Węglan, nie powstaną, nie każdej, nie reagują, reagują, siarczki, mogą powstawać, Siarczan(VI), siarczany(IV), siarczany(VI)

W wyniku reakcji metali z niemetalami ................................ sole. Produktami reakcji siarki z metalami są ................................. Węglany ................................ z niektórymi kwasami. ................................ jest produktem reakcji ................................ soli kwasu węglowego z kwasem solnym.

Ćwiczenie 2

REVL6TfPq74cr1

Uzupełnij luki w tekście. Wybierz właściwe określenia spośród podanych.

Dwutlenek węgla, każdej, Azotan(V), Węglan, nie powstaną, nie każdej, nie reagują, reagują, siarczki, mogą powstawać, Siarczan(VI), siarczany(IV), siarczany(VI)

Ćwiczenie 3

RMV4EFkw7qLJ01

Wskaż produkt, który powstaJe w wyniku reakcji chloru z potasem.

$KCl$
${KNO}_{3}$
${K_{2} CO}_{3}$
$K_{2} S$

Ćwiczenie 4

Rxowjd7TwyzK31

Wskaż typ reakcji chemicznej, której przykładem jest otrzymywanie soli z pierwiastków chemicznych.

synteza
analiza
wymiana
spalanie

Ćwiczenie 5

R16jtYsyDERpR1

W dwóch probówkach znajdowały się roztwory soli. Uczeń wykonał doświadczenie: do każdej z tych probówek dodał roztwór kwasu solnego. Zauważył, że w pierwszej probówce wydzielał się bezwonny gaz, w drugiej zaś nie zaszły żadne zmiany. Wybierz pary substancji, które mogły znajdować się w probówkach.

probówka I – $K_{2} {CO}_{3}$ /> probówka II – $KCl$
probówka I – ${AgNO}_{3}$ /> probówka II – $KCl$
probówka I – ${Na}_{2} {CO}_{3}$ /> probówka II – ${NaNO}_{3}$
probówka I – $KCl$ /> probówka II – ${{{Al}_{2} (SO}_{4})}_{3}$
probówka I – ${CaCO}_{3}$
probówka II – ${NaNO}_{3}$

Wytrącanie osadów

Zastosowanie soli i ich wpływ na środowisko przyrodnicze

Inne metody otrzymywania soli

1. Czy można otrzymać sole w wyniku syntezy z pierwiastków chemicznych?

2. Czy siarka może reagować z metalami?

3. Czy są sole, które reagują z kwasem solnym?

Podsumowanie

Zadania