1
bg‑azure

Instytucje lotnicze

2

Wstęp

W dzisiejszych czasach utrzymanie globalnego ruchu lotniczego na najwyższym poziomie bezpieczeństwa wymaga zaangażowania wielu współpracujących ze sobą organizacji na szczeblu państwowym i międzynarodowym, jednostek zarządzających oraz zastępu wysoko wykwalifikowanych ludzi. Obecnie dzięki rozwojowi technicznemu i technologicznemu możliwości zachowania zdatności statków powietrznych oraz zapewnienia bezpiecznego i dobrze zorganizowanego ruchu lotniczego są większe niż przed laty, natomiast na osoby za to odpowiedzialne nałożone są jednocześnie większe obowiązki wynikające m.in. z lokalnych praw i konwencji międzynarodowych. Pełny zakres obsługi i kontroli środowiska lotniczego jest szeroki i niezwykle złożony. Aby odnieść sukces, czyli zapewnić bezpieczny przewóz pasażerów i ładunku, należy w tym procesie połączyć wiele elementów (rysunek poniżej). Niektóre z nich zostaną w podstawowy sposób opisane i wyjaśnione w tym e‑booku.

RRBuaI8MQ8eyI
Bezpieczny lot samolotem wymaga wielu skutecznych elementów obsługi
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Statki powietrzne podlegają obsłudze liniowej i bazowej. Obsługa bazowa dotyczy płatowców i ich podzespołów. Na bezpieczny lot samolotu składają się takie elementy jak:

  1. umiejętności,

  2. kadra pracownicza,

  3. wyposażenie,

  4. płatowiec.

3

EASA (Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego)

Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (European Aviation Safety Agency, EASA) została powołana w 2002 r. i obecnie zrzesza 31 państw. Członkami Agencji UE ds. Bezpieczeństwa Lotniczego jest krajów należących do UE oraz Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria (rysunki poniżej). Do 31 grudnia 2020 r., czyli do zakończenia okresu przejściowego związanego z wyjściem z Unii Europejskiej, Wielka Brytania była państwem członkowskim EASA.

RhHk19PYtmI5C
Logo Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Głowna siedziba EASA znajduje się w Kolonii w Niemczech. Do głównych celów Agencji UE ds. Bezpieczeństwa Lotniczego należą: ujednolicenie procesu certyfikacyjnego państw członkowskich, wspieranie jednolitego rynku lotniczego, współpraca z innymi organizacjami międzynarodowymi, a przede wszystkim zapewnienie najwyższego możliwego poziomu bezpieczeństwa obywateli Unii Europejskiej oraz ochrony środowiska.

R11nz06AfPH5h
Międzynarodowe stałe przedstawicielstwa EASA
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zadania organizacji, w ramach których spełniane są założone cele, to:

  1. Rozpowszechnianie standardów światowych i europejskich i promowanie ich stosowania.

  2. Certyfikacja i zatwierdzanie produktów i organizacji w dziedzinach, w których EASA ma wyłączne kompetencje, takich jak zdatność do lotu.

  3. Prowadzenie współpracy z podmiotami międzynarodowymi w celu osiągnięcia najwyższego możliwego bezpieczeństwa obywateli UE na całym świecie – unijna lista bezpieczeństwa i autoryzacje operatorów z krajów trzecich.

  4. Proponowanie projektów przepisów wykonawczych we wszystkich dziedzinach związanych z misją EASA.

  5. Zapewnienie wsparcia i nadzoru członkom w dziedzinach takich jak operacje lotnicze czy zarządzanie ruchem, czyli tych, w których EASA ma kompetencje wspólne z poszczególnymi państwami członkowskimi.

Powrót na górę stronyPowrót na górę strony

4

ULC (Urząd Lotnictwa Cywilnego)

Urząd Lotnictwa Cywilnego powołany został ustawą z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze w miejsce zniesionego Głównego Inspektoratu Lotnictwa Cywilnego oraz Departamentu Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Infrastruktury (rysunek poniżej). Swoją faktyczną działalność administracyjną rozpoczął jednak dopiero 17 listopada 2002 r., stając się polską władzą lotniczą. Siedziba główna Urzędu Lotnictwa Cywilnego mieści się w Warszawie przy ul. Marcina Flisa 2.

RcFIQi3zTZoyE
Logo Urzędu Lotnictwa Cywilnego
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Struktura organizacyjna ULC (rysunek poniżej) to dwanaście merytorycznych departamentów i trzy delegatury terenowe oraz kilka biur i zespołów. Departamenty zajmują się m.in. następującymi sprawami:

  1. Departament Techniki Lotniczej: nadzór nad zdatnością do lotu statków powietrznych oraz wyrobów lotniczych, prowadzenie spraw z zakresu projektowania, produkcji, obsługi technicznej oraz oznakowania i rejestracji.

  2. Departament Operacyjno‑Lotniczy: certyfikacja działalności w lotnictwie cywilnym, nadzór nad eksploatacją statków powietrznych.

  3. Departament Lotnisk: administracja i nadzór nad zakładaniem, eksploatacją i zarządzaniem lotniskami.

  4. Departament Żeglugi Powietrznej: żegluga powietrzna, lotnicze przeszkody i urządzenia naziemne, poszukiwanie i ratownictwo lotnicze.

  5. Departament Prawno‑Legislacyjny: ustawodawstwo, obsługa prawna Urzędu, skargi i wnioski dotyczące działalności lotniczej.

  6. Departament Personelu Lotniczego: sprawdzanie kwalifikacji kandydatów na członków technicznego personelu lotniczego (zgodne z licencją PART 66), certyfikacja i rejestrowanie działalności szkoleniowej (zgodne z dokumentem PART 147) w lotnictwie cywilnym oraz nadzór nad badaniami lotniczo‑lekarskimi.

  7. Departament Rynku Transportu Lotniczego: funkcjonowanie i rozwój rynku transportu lotniczego.

  8. Departament Ochrony w Lotnictwie Cywilnym: ochrona lotnictwa przed atakami bezprawnej ingerencji.

  9. Departament Spraw Międzynarodowych: obsługa merytoryczna Prezesa Urzędu w zakresie członkostwa RP w organizacjach międzynarodowych w obszarze lotnictwa cywilnego.

  10. Departament Bezzałogowych Statków Powietrznych: kwalifikacje personelu i podmiotów prowadzących szkolenie w zakresie bezzałogowych statków powietrznych.

  11. Komisja Ochrony Praw Pasażerów: ochrona praw pasażerów.

  12. Biuro Zarządzania Bezpieczeństwem w Lotnictwie Cywilnym: realizacja zadań dotyczących tworzenia i aktualizacji Krajowego Programu Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym. Nadzór nad działalnością Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego sprawowany jest przez Departament Lotnictwa, będący elementem struktury organizacyjnej Ministerstwa Infrastruktury (rysunek poniżej).

Struktura organizacyjna ULC to dwanaście merytorycznych departamentów i trzy delegatury terenowe oraz kilka biur i zespołów. Departamenty zajmują się m.in. następującymi sprawami:

  1. Departament Techniki Lotniczej: nadzór nad zdatnością do lotu statków powietrznych oraz wyrobów lotniczych, prowadzenie spraw z zakresu projektowania, produkcji, obsługi technicznej oraz oznakowania i rejestracji.

  2. Departament Operacyjno‑Lotniczy: certyfikacja działalności w lotnictwie cywilnym, nadzór nad eksploatacją statków powietrznych.

  3. Departament Lotnisk: administracja i nadzór nad zakładaniem, eksploatacją i zarządzaniem lotniskami.

  4. Departament Żeglugi Powietrznej: żegluga powietrzna, lotnicze przeszkody i urządzenia naziemne, poszukiwanie i ratownictwo lotnicze.

  5. Departament Prawno‑Legislacyjny: ustawodawstwo, obsługa prawna Urzędu, skargi i wnioski dotyczące działalności lotniczej.

  6. Departament Personelu Lotniczego: sprawdzanie kwalifikacji kandydatów na członków technicznego personelu lotniczego (zgodne z licencją PART 66), certyfikacja i rejestrowanie działalności szkoleniowej (zgodne z dokumentem PART 147) w lotnictwie cywilnym oraz nadzór nad badaniami lotniczo‑lekarskimi.

  7. Departament Rynku Transportu Lotniczego: funkcjonowanie i rozwój rynku transportu lotniczego.

  8. Departament Ochrony w Lotnictwie Cywilnym: ochrona lotnictwa przed atakami bezprawnej ingerencji.

  9. Departament Spraw Międzynarodowych: obsługa merytoryczna Prezesa Urzędu w zakresie członkostwa RP w organizacjach międzynarodowych w obszarze lotnictwa cywilnego.

  10. Departament Bezzałogowych Statków Powietrznych: kwalifikacje personelu i podmiotów prowadzących szkolenie w zakresie bezzałogowych statków powietrznych.

  11. Komisja Ochrony Praw Pasażerów: ochrona praw pasażerów.

  12. Biuro Zarządzania Bezpieczeństwem w Lotnictwie Cywilnym: realizacja zadań dotyczących tworzenia i aktualizacji Krajowego Programu Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym. Nadzór nad działalnością Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego sprawowany jest przez Departament Lotnictwa, będący elementem struktury organizacyjnej Ministerstwa Infrastruktury (rozpisany poniżej).

1
RbO3ahVefPtMm
Struktura organizacyjna ULC
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Prezes - L

  • Biuro Prezesa - L B P

  • Departament Zarządzania Bezpieczeństwem w Lotnictwie Cywilnym

  • Zespół do spraw ochrony Informacji Niejawnych i Danych Osobowych - Z O I

  • Wiceprezes do spraw Standardów Lotniczych - L O

    • Departament Personelu Lotniczego - L P L

    • Departament Techniki Lotniczej - L T T

    • Departament Operacyjno- Lotniczy - L O L

    • Departament Bezzałogowych Statków Powietrznych - L B S P

  • Wiceprezes do spraw Transportu Lotniczego - L P

    • Departament Rynku Transportu Lotniczego - L E R

    • Komisja Ochrony Praw Pasażerów - K O P P

    • Departament Prawno- Legislacyjny - L E P

    • Departament Spraw Międzynarodowych - L S M

    • Zespół Rzecznika Praw Pasażerów

  • Wiceprezes do spraw Infrastruktury Lotniczej - L I

    • Departament lotnisk - L T L

    • Departament Ochrony w Lotnictwie Cywilnym - L O B

    • Departament Zasługi Powietrznej - L O Z

  • Dyrektor Generalny - D G

    • Biuro Dyrektora Generalnego - B D G

    • Pełnomocnik do spraw Zarządzania Jakością - P S  Z J

    • Stanowisko do spraw Audytu Wewnętrznego - S A W

    • Stanowisko do spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy - B H P P

    • Biuro Informatyki

    • Stanowisko do spraw Administrowania Bezpieczeństwem Urzędu

Prezesem Urzędu Lotnictwa Cywilnego od 2016 r. jest Piotr Samson. Do jego kompetencji należą niemal wszystkie sprawy związane z lotnictwem cywilnym. Prezes ULC wykonuje nadzór lotniczy oraz – co ważne – jest władzą lotniczą w rozumieniu umów międzynarodowych. Zadania Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego to m.in.:

  1. Realizacja polityki rządu w zakresie lotnictwa cywilnego, np. sieci lotnisk.

  2. Nadzór nad przestrzeganiem prawa w zakresie lotniczej działalności gospodarczej i lotnictwa cywilnego.

  3. Certyfikacja i nadzór podmiotów działających w zakresie lotnictwa cywilnego.

  4. Sprawdzanie zdatności sprzętu lotniczego i kwalifikacji personelu.

  5. Prowadzenie rejestrów: lotnisk, statków powietrznych, urządzeń naziemnych, personelu, jednostek szkoleniowych.

  6. Współpraca z organizacjami międzynarodowymi, administracją innych państw i samorządami lokalnymi.

  7. Współpraca z Państwową Komisją Badania Wypadków Lotniczych.

  8. Zatwierdzanie granic części lotniczej lotniska.

Powrót na górę stronyPowrót na górę strony

5

IATA (Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych)

Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych (International Air Transport Association, IATA) zostało założone w Hawanie na Kubie 19 kwietnia 1945 r. przez członków z Europy i Ameryki Północnej. Obecnie liczy około członków z całego świata, będących przedstawicielami światowych linii lotniczych pasażerskich i towarowych, i odpowiada za przewożenie światowego ruchu lotniczego (rysunki poniżej). Zrzeszenie jest głównym narzędziem współpracy między liniami lotniczymi w promowaniu bezpiecznych, niezawodnych, chronionych i ekonomicznych usług lotniczych.

R1cM8npKFdF9p
Logo Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych IATA
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Misja IATA to:

  1. Reprezentowanie branży lotniczej — zwiększanie świadomości korzyści, jakie lotnictwo niesie dla gospodarki, kwestionowanie nieuzasadnionych zasad i opłat godzących w interes linii lotniczych na całym świecie oraz dążenie do wprowadzenia rozsądnych regulacji.

  2. Przewodzenie branży lotniczej — zwiększanie wydajności i obniżanie kosztów przewozów poprzez pomaganie liniom lotniczym w upraszczaniu procesów i zwiększaniu wygody pasażerów, opracowywanie globalnych standardów handlowych.

  3. Obsługa branży lotniczej — pomaganie liniom lotniczym w bezpiecznym, pewnym, wydajnym i ekonomicznym działaniu na jasno określonych zasadach.

R1YayOVQi0Tiz
Struktura organizacyjna IATA
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Struktura organizacyjna I A T A jest następująca:

Willie Walsh - Director General

  • Anton Grove - Vice President, People Performance and Development

  • Karen Clayton - General Counsel and Corporate Secretary

  • Tony Concil - Vice President, Corporate Communications

  • Ayaz Hussain - Senior Vice President C S & C F O

  • Nick Careen - S V P Operations, Safety and Security

  • Sebastian Mikosz - S V P Environment and Sustainability

  • Conrad Clifford - Deputy Director General

  • Muhammad Al Bakri - S V P Financial Settlement and Distribution services

  • Frederic Leger - S V P Commercial Products and Services

Do zadań IATA należy:

  • określanie standardów transportu lotniczego,

  • stwarzanie uczciwej konkurencji między liniami lotniczymi,

  • wyznaczanie procedur transportu ładunków,

  • tworzenie standardów projektowania terminali i zarządzania nimi,

  • uczestnictwo w procesie standaryzacji wykorzystywanego sprzętu.

Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych nadaje kody alfanumeryczne lotniskom na całym świecie. Kodowe oznaczenia służą usprawnieniu organizacji portu lotniczego, np. podczas przewozu bagażu rejestrowanego (Tab. 1). Kod lotniskowe IATA po raz pierwszy zostały użyte w 1930 r. i składały się z dwóch znaków. Obecnie kod nadany lotnisku przez Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych składa się z trzech liter odnoszących się do nazwy lotniska i miasta, w którym ono się znajduje. Na końcu starych dwuznakowych kodów dodano X. Co ciekawe, trzyliterowy kod IATA nie jest oznaczeniem unikatowym.

Tabela Przykłady kodów IATA

Kod IATA

Nazwa lotniska

LHR

London Heathrow

WAW

Warsaw Chopin Airport

PRG

Vaclav Havel Airport Prague

BER

Berlin Brandenburg Airport

LUZ

Lublin Airport

Obok kodów IATA stosowane są czteroliterowe kody ICAO.

Powrót na górę stronyPowrót na górę strony

6

ICAO (Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego)

Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (International Civil Aviation Organization, ICAO) powstała 4 kwietnia 1947 r. na mocy podpisanej 7 grudnia 1944 r. Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, zwanej Konwencją chicagowską. W październiku 1947 r. ICAO stało się wyspecjalizowaną agencją ONZ związaną z Radą Gospodarczo‑Społeczną ONZ (The Economic and Social Council, ECOSOC). ICAO jest finansowana i kierowana przez rządy państw członkowskich w celu wspierania ich dyplomacji i współpracy w transporcie lotniczym oraz współpracuje z grupami interesariuszy, by osiągać porozumienie w sprawach związanych z międzynarodowymi Normami i Zalecanymi Metodami Postępowania (Standards and Recommended Practices, SARPs) oraz w sprawach rozwoju polityki wspierającej bezpieczny, wydajny, ekonomicznie zrównoważony i ekologiczny sektor lotnictwa cywilnego. Główna siedziba organizacji znajduje się w Montrealu w Kanadzie (rysunek poniżej). Głównym celem działalności ICAO określonym w art. 44 konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym jest „rozwijanie zasad i techniki międzynarodowej żeglugi powietrznej oraz popieranie planowania i rozwoju międzynarodowego przewozu lotniczego”. W praktyce najważniejsze elementy działalności ICAO to:

  • stworzenie globalnego forum państw,

  • opracowywanie polityki, standardów, norm i zalecanych metod postępowania w zakresie bezpieczeństwa, ochrony, ułatwień i ochrony środowiska w lotnictwie cywilnym,

  • wydawanie zaleceń i wytycznych związanych z regulacją ekonomiczną rynku lotnictwa cywilnego na podstawie publikowanych analiz statystycznych, promowanie liberalizacji rynku międzynarodowego transportu lotniczego,

  • przeprowadzanie audytów zgodności z zaleceniami i normami w państwach członkowskich.

RAmGeeeELZ6X4
Logo Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego ICAO
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Aby usprawnić planowanie działalności międzynarodowego lotnictwa cywilnego oraz zwiększyć możliwość dostosowania się do specyficznych warunków poszczególnych części świata, ICAO podzieliło świat na dziewięć regionów geograficznych, w odniesieniu do których stosuje się podejście indywidualne podczas planowania zaopatrzenia w sprzęt oraz usługi lotnicze. Regiony są obsługiwane przez Biura Regionalne (rysunek poniżej):

  1. AFRICA‑INDIAN OCEAN (AFI) REGION — Afryka, Dakar (Senegal) dla Zachodniej i Centralnej Afryki oraz Nairobi (Kenia) dla Wschodniej i Środkowej Afryki.

  2. ASIA (ASIA) REGION — Azja, Kair (Egipt).

  3. CARIBBEAN (CAR) REGION — Karaiby, Meksyk (Meksyk).

  4. EUROPEAN (EUR) REGION — Europa, Paryż (Francja).

  5. MIDDLE EAST (MID) REGION — Środkowy Wschód, Bangkok (Tajlandia) oraz biuro pomocnicze w Pekinie (Chiny).

  6. NORTH AMERICAN (NAM) REGION — Ameryka Północna, Meksyk (Meksyk).

  7. NORTH ATLANTIC (NAT) REGION — Północny Atlantyk, Paryż (Francja).

  8. PACIFIC (PAC) REGION — Pacyfik, Bangkok (Tajlandia) oraz biuro pomocnicze w Pekinie (Chiny).

  9. SOUTH AMERICAN (SAM) REGION — Ameryka Południowa, Lima (Peru).

RnvX7UQAAoZ45
Regiony ICAO
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Każdy z regionów geograficznych posiada także własne Grupy Planowania Żeglugi Powietrznej (Air Navigation Planning Groups, PIRGs) zajmujące się organizacją spotkań i konferencji, podczas których ustalane są plany dotyczące udogodnień, usług i procedur odpowiednich dla specyfiki danego regionu.

Powrót na górę stronyPowrót na górę strony

Powrót do spisu treściDHOhEApWHPowrót do spisu treści

Miejsce na notatki

R19v1SSS2KlN5

Materiały powiązane