Jak jest jak…
Ruchoma grafika przedstawiająca wzgórza z narysowanymi oczami. Na czterech wzgórzach znajdują się pojedyncze domy. Z ich kominów unosi się dym.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DOGf1Kfyx
Epitet, Rym oraz Wyrażenie Dźwiękonaśladowcze, czyli Onomatopeja, już ci się przedstawili. Pora poznać następnego członka rodziny środków stylistycznych. Często pomaga poetom, gdy opisują jakieś przedmioty, zjawiska lub postaci i chcą wskazać na ich podobieństwo do czegoś innego. Dowiedz się, kto to taki.
Zapoznaj się z animacją i wypisz pary wyrazów połączonych w porównaniu.
Odpowiedz na poniższe pytania.
O jakich zwierzętach mówi Porównanie?
Dlaczego ulubionymi zwierzętami Porównania jest jak i kameleon? Wyjaśnij, jak rozumiesz ten żart językowy.
Jakich słów użyjesz, żeby utworzyć porównanie? Jakie to części mowy?
Skonstruuj porównania, dopisz brakujące rzeczowniki – nazwy zwierząt.
Skacze na drzewach jak...
Powolny jak...
Skrzeczy jak...
Wierny jak...
Głodny jak...
Wyciąga szyję jak...
Łagodny jak...
Przypomnij sobie wiadomości o rymach. To ułatwi ci wykonanie zadania. Uzupełnij zakończenia wersów we fragmencie pewnego wiersza.
Jacek odważny jest jak ............
i w wodzie czuje się jak .............
Jak jeleń biega pośród drzew,
a z trampoliny jak ptak śmiga.
[...]
Nagrodę chłopcu za to dać
z pewnością byłoby już można,
gdyby nie pysznił się jak ............
i mniej uparty był od .............
W poniższej zwrotce wiersza Igora Sikiryckiego Zoologiczny talent
ktoś zamienił nazwy zwierząt. Przepisz wersy i wpisz właściwe wyrazy.
W poniższej zwrotce wiersza Igora Sikiryckiego pt. „Zoologiczny talent” ktoś zamienił nazwy zwierząt. Czy potrafisz to naprawić? Przeczytaj ją uważnie. Jeśli uważasz, że któryś z wersów powinien brzmieć inaczej, zapisz obok swoją wersję.
Po płotach łazi niby czapla, ....................................................,
jak słowik zręcznie ryby łowi, ..............................................................,
a gdy zaśpiewa, gotów w lot
dorównać głosem kotu. ...........................................................
A teraz sprawdź, jak wiersz brzmi w oryginale. Słuchając, policz, ile zwierząt w nim występuje.
Przeczytaj lub posłuchaj poniższy wiersz i policz, ile zwierząt w nim występuje.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DOGf1Kfyx
Nagranie audio tekstu wiersza „Zoologiczny talent” Igora Sikiryckiego.
Igor Sikirycki
Pisarz, poeta, dziennikarz i spiker radiowy. Współpracował z łódzkim Teatrem Lalek „Arlekin” oraz z czasopismami dla dzieci: „Płomykiem” i „Płomyczkiem”. Przetłumaczył na język polski wiele baśni, m.in. „Konika Garbuska”. Aktywnie działał w Towarzystwie Przyjaciół Dzieci i był kawalerem Orderu Uśmiechu.
Zoologiczny talentJacek odważny jest jak lew
i w wodzie czuje się jak ryba.
Jak jeleń biega pośród drzew,
a z trampoliny jak ptak śmiga.Po płotach łazi niby kot,
jak czapla zręcznie ryby łowi,
a gdy zaśpiewa, gotów w lot
dorównać głosem słowikowi.Nagrodę chłopcu za to dać
z pewnością byłoby już można,
gdyby nie pysznił się jak paw
i mniej uparty był od kozła.Źródło: Igor Sikirycki, Zoologiczny talent, [w:] tegoż, Kram z wierszykami, Łódź 1980, s. 34.
Igor Sikirycki „Zoologiczny talent”
Jacek odważny jest jak lew\
i w wodzie czuje się jak ryba.\
Jak jeleń biega pośród drzew,\
a z trampoliny jak ptak śmiga.\\
Po płotach łazi niby kot,\
jak czapla zręcznie ryby łowi,\
a gdy zaśpiewa, gotów w lot\
dorównać głosem słowikowi.\\
Nagrodę chłopcu za to dać\
z pewnością byłoby już można,\
gdyby nie pysznił się jak paw\
i mniej uparty był od kozła.\\
Ustal, czy tekst „Zoologiczny talent” można zaliczyć do poezji. W tym celu zbadaj tekst i odpowiedz na pytania.
| Pytanie | TAK | NIE |
| Czy tekst zbudowany jest z wersów i strof? | □ | □ |
| Czy znajdują się w nim rymy? | □ | □ |
| Czy można go czytać rytmicznie, tzn. wystukując rytm? | □ | □ |
| Czy wiersz jest napisany językiem poetyckim? | □ | □ |
Uzasadnij, że „Zoologiczny talent” jest wierszem. Swoją wypowiedź poprzyj przykładami.
Odpowiedz na pytania:
W jaki sposób poeta przedstawił cechy charakteru Jacka?
Czym ten opis różni się od języka, którego używacie na co dzień?
Jak myślisz, dlaczego Jacek został przedstawiony właśnie w taki sposób?
Poniższa definicja nie jest kompletna. Uzupełnij ją.
Kiedy poeta opisuje jakiś przedmiot, zjawisko lub postać przez wskazanie na jego podobieństwo do czegoś innego, np. „odważny jak lew”, „łąka niby dywan”, „kolorowy niczym motyl”, to wykorzystuje środek ........................ (poetycki) nazywany .........................
Zaznacz na fioletowo słowa, które pomogły ci rozpoznać w wierszu porównania.
Do wersów z wiersza zapisanych językiem poetyckim przyporządkuj ich znaczenia zapisane w języku potocznym.
Jacek jest bardzo odważny, lubi pływanie i zabawy w wodzie, zwinnie porusza się między drzewami, skacze wysoko na trampolinie, gdyby nie był zarozumiały, zręcznie wspina się po płocie
| Jacek odważny jest jak lew | |
| w wodzie czuje się jak ryba | |
| jak jeleń biega pośród drzew | |
| z trampoliny jak ptak śmiga | |
| po płocie łazi niby kot | |
| gdyby nie pysznił się jak paw |
Wybierz te cechy, które poeta przypisał Jackowi.
- tchórzostwo
- skromność
- mądrość
- gadatliwość
- odwaga
- spryt
- upór
- zwinność
- pycha
Jak sądzisz, czy zwierzęta swoim zachowaniem upodabniają się do ludzi? A może jest na odwrót? Porozmawiaj o tym w klasie i zapisz wnioski poniżej lub w zeszycie.
Do danej cechy dopisz jej przeciwieństwo.
odwaga ........................
skromność ............
mądrość ................
gadatliwość ..............................
Do podanych pojęć przyporządkuj nazwy zwierząt, które najlepiej do nich pasują.
struś, sowa, kozica, papuga, żółw, tur, ryba, pies, mrówka, kangur, lis
| mądrość | |
| pracowitość | |
| wierność | |
| gadatliwość | |
| tchórzostwo | |
| przebiegłość | |
| powolność | |
| skoczność | |
| zdrowie | |
| zwinność | |
| siła |
Przygotuj, w tajemnicy przed innymi, opisy przydzielonych przez nauczyciela zwierząt. Możesz wykorzystać tylko epitety i porównania. Nie wolno ci użyć nazwy zwierzęcia ani imitować dźwięków przez niego wydawanych. Pozostali uczniowie zgadują, o jakie zwierzę chodzi.
Opisz siebie za pomocą porównań. Użyj języka poetyckiego. Możesz to zrobić tutaj lub w zeszycie.
Ułóżcie wspólnie krótki wiersz. Pierwsza osoba w grupie wymyśla zdanie na swój temat. Musi ono zawierać porównanie, np. Jestem słodka niczym miód
. Pozostałe osoby wymyślają zdania, które będą się z nim rymować. Gdy wszystkie osoby w danej grupie zdołają wymyślić zdanie do rymu ze zdaniem pierwszym, następna osoba w kolejności wymyśla nowe zdanie – i zabawa zaczyna się od nowa. Wygrywa ta grupa, która wymyśli najwięcej rymowanych zdań w ciągu pięciu minut.
Wyjaśnijcie, co oznaczają poniższe powiedzenia. Każda grupa pracuje
z innym zwierzęciem: kotem, kurą, psem, owcą, koniem i myszą. Możecie korzystać ze słowników.
Wyjaśnij, co oznaczają poniższe powiedzenia związane z następującymi zwierzętami: kotem, kurą, psem, owcą, koniem i myszą.
Kot: drzeć z kimś koty, kocia muzyka, kupować kota w worku, latać jak kot z pęcherzem, kocie łby;
kura: pisać jak kura pazurem, chodzić spać z kurami, kura znosząca złote jajka, trafiło się jak ślepej kurze ziarno, kura domowa;
pies: pieskie życie, psia pogoda, psie pieniądze, schodzić na psy, wieszać na kimś psy;
owca: czarna owca, owczy pęd, chodzić jak błędna owca, łagodny jak baranek, liczyć barany;
koń: zjeść konia z kopytami, końskie zdrowie, znać się jak łyse konie, zrobić kogoś w konia, koń trojański;
mysz: być biednym jak mysz kościelna, trącić myszką, siedzieć jak mysz pod miotłą, pocić się jak mysz, bawić się w kotka i myszkę.
