zapoznasz się z konstrukcją mowy pochwalnej;

opiszesz cechy skutecznego mówcy;

rozpoznasz figury retoryczne w laudacji;

omówisz charakterystyczne cechy laudacji.

Wskaż cechy skutecznego mówcy oraz określ, w jaki sposób okoliczności wygłaszania mowy wpływają na jej treść.

Jak napisać laudację?

Rozdział 1 
Laudacja pochwalna z okazji jubileuszu 95‑lecia urodzin

Nagranie zawiera fragmenty laudacji z okazji 95‑lecia urodzin profesora Henryka Gaertnera autorstwa Profesora Tomasza Guzika.

Szanowny Panie Profesorze, Dostojny Jubilacie, Czcigodni Goście,

przypadł mi niezmierny zaszczyt wygłosić Laudację do Naszego Jubilata Profesora Henryka Gertnera, w rocznicę Jego 95. urodzin, ale mam świadomość, że zostało wygłoszonych już tyle laudacji na Pana cześć – przez znaczące postaci świata medycyny – że trudno się nie powtarzać czy wymyślać coś nowego, dlatego postaram się uczynić to inaczej: nie będzie dat i życiorysu – te wszyscy tu obecni znamy. Wymienię tylko milowe kroki w Pana długim i bogatym życiu. Mam świadomość i niezmiernie sobie cenię, że jestem spadkobiercą cząstki Pana spuścizny w postaci zorganizowania – wraz z obecnym tu Dyrektorem Kosiniakiem – na początku lat 80., nowej placówki, jaką jest Katedra i Klinika Medycyny Wsi Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, którą mam zaszczyt teraz kierować. W tym czasie był Pan wizjonerem powołania – na bazie Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala Dietla – co pozwoliło przygotować strategię zmian na lepsze. Dobra marka internistów i kardiologów oraz zrozumienie Dyrektora Szpitala im. Józefa Dietla urzeczywistniły Pana wizje, którą my teraz, na miarę czasów, mamy możliwość kontynuować. Muszę tu wspomnieć o mojej nieżyjącej Mamie, która z Pana rąk przejmowała tę jednostkę i myślę że łączy się z nami w tym Jubileuszu.

Szanowny Jubilacie, powinienem teraz przystąpić do przedstawienia sylwetki Pana Profesora i wymienienia Pana zasług. Ale wygłaszając laudacje do tak znanej i cenionej osoby, nie pokuszę się o to. Sięgnę po słowa Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, który napisał kiedyś w liście gratulacyjnym: Gdyby wiedzę, talenty i zasługi Jubilata chciał spisywać maczkiem, na bawolej skórze, nie starczyłoby miejsca. Powiedział Pan kiedyś: Młodość myśli o przyszłości, dorośli o teraźniejszości, a lata starości kierują nasze słowa ku przeszłości i wspomnieniom – najmilsze są jednak te wspomnienia, w czasie których jest Pan z nami, jak to właśnie teraz się dzieje.

Szanowny Jubilacie, przytoczył Pan kiedyś słowa Izaaka Newtona, mówiąc o swoim mistrzu Schweitzerze, a brzmiały one: Tylko dlatego widzimy daleko, że stoimy na ramionach olbrzymów, dziś ja chciałbym te słowa skierować do Pana, my też – stojąc na Pana ramionach – będziemy się starali daleko widzieć w medycynie i w życiu. Zawsze będzie Pan dla nas intelektualnym Olbrzymem. I za to Panu dziękujemy, licząc na nadchodzący już niedługo jubileusz 100‑lecia!

Rozdział 2 
Laudacja na pogrzebie

Nagranie zawiera mowę księdza Kamińskiego na pogrzebie Wołodyjowskiego. pochodzącą z trzeciej części trylogii Henryka Sienkiewicza, pt. Pan Wołodyjowski.

— Panie pułkowniku Wołodyjowski!
— Dla Boga, panie Wołodyjowski! Larum grają! Wojna! Nieprzyjaciel w granicach! A ty się nie zrywasz! Szabli nie chwytasz? Na koń nie siadasz? Co się stało z tobą, żołnierzu? Zaliś swej dawnej przepomniał cnoty, że nas samych w żalu jeno i trwodze zostawiasz?
— Kościoły, o Panie, zmienią na meczety i Koran śpiewać będą tam, gdzieśmy dotychczas Ewangelię śpiewali. Pogrążyłeś nas, Panie, odwróciłeś od nas oblicze Twoje i w moc sprośnemu Turczynowi nas podałeś. Niezbadane Twoje wyroki, lecz kto, o Panie, teraz opór mu stawi? Jakie wojska na kresach wojować go będą? Ty, dla którego nic nie jest w świecie zakryte. Ty wiesz najlepiej, że nie masz nad naszą jazdę! Która ci, Panie, tak skoczy, jako nasza skoczyć potrafi? Takichże obrońców się pozbywasz, za których plecami całe chrześcijaństwo mogło wysławiać imię Twoje? Ojcze dobrotliwy! Nie opuszczaj nas! Okaż miłosierdzie Twoje! Ześlij nam obrońcę, ześlij sprośnego Mahometa pogromcę, niech tu przyjdzie, niech stanie między nami, niech podniesie upadłe serca nasze, ześlij go, Panie!…

Rozdział 3 
Laudacja i jej ukryte cele

Nagranie zawiera mowę Zagłoby do marszałka Lubomirskiego pochodzącą z drugiej części trylogii Henryka Sienkiewicza, pt. Potop.

— Jaśnie wielmożny panie! Kto by cię nie uwielbiał, kto by cię nie czcił, wzorze wszystkich cnót obywatelskich, który Arystydesa sprawiedliwością, męstwem Scypionów przypominasz! Siłam ksiąg w życiu przeczytał, siłam widział, siłam rozważał, i rozdarła mi się dusza od boleści, bo cóżem w tej Rzeczypospolitej ujrzał! Oto Opalińskich, Radziejowskich, Radziwiłłów, którzy własną pychę, własną ambicję nad wszystko ceniąc, ojczyzny dla prywaty gotowi byli każdemu momentu odstąpić. Więcem pomyślał: zginęła ta Rzeczpospolita niecnotą własnych synów! Lecz któż mnie pocieszył, kto mi otuchy w strapieniu dodał? – pan Czarniecki! Zaiste – mówił – nie zginęła, skoro powstał w niej Lubomirski. Tamci o sobie (powiada) myślą, ten tylko patrzy, tylko szuka, gdzie by ofiarę z prywaty na ołtarzu powszechnym mógł złożyć; tamci się wysuwają, ten się usuwa, bo przykładem chce świecić. Ot i teraz (powiada) nadciąga z wojskiem potężnym i zwycięskim, a już (powiada) słyszę, że chce mnie komendę nad nim zdawać, aby nauczyć innych, jako ambicję, choćby słuszną, mają dla ojczyzny poświęcać. Jedźcie tedy (powiada) do niego, oznajmijcie mu, że ja tej ofiary nie chcę, nie przyjmę, gdyż on lepszym ode mnie wodzem, gdyż zresztą, jego nie tylko wodzem, ale – daj Bóg naszemu Kazimierzowi długie życie – królem gotowiśmy obrać!... i ...obierzemy! […] Rzeczpospolita jest i zostanie zawsze panią swej woli, bo na tym starodawne fundamenta naszych wolności spoczywają... Lecz jam jeno sługa jej sług i Bóg mi świadkiem, że nie podnoszę oczu na one wysokości, na które obywatel spoglądać nie powinien... Co do komendy nad wojskiem... pan Czarniecki przyjąć ją musi. Oto właśnie pragnę dać przykład tym, którzy wielkość swego rodu ustawnie na myśli mając, nie chcą żadnej zwierzchności uznawać, jak pro publico bono należy o wielkości swego rodu zapomnieć. Więc choć i tak złym wodzem może nie jestem, jednakoż ja, Lubomirski, idę dobrowolnie pod komendę Czarnieckiego, o to tylko Boga prosząc, aby nam wiktorię nad nieprzyjacielem spuścić raczył!
— Rzymianinie! ojcze ojczyzny! – krzyknął Zagłoba chwytając rękę marszałka i przyciskając do niej wargi.

W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu, skorzystaj z innej wersji zadania.