Jak przyroda zmienia się wiosną i latem?
Wiosna i lato to pory roku, na które wszyscy czekamy: robi się ciepło, dni są coraz dłuższe. Jednocześnie świat staje się bardzo kolorowy: drzewa i krzewy zaczynają kwitnąć, a łąki i trawniki pokrywają się kwiatami. Zwierzęta, które przespały zimę, opuszczają kryjówki. Powracają też ptaki zimujące w ciepłych krajach.
że wiosną nie tylko zwiększa się długość dnia, ale rośnie też temperatura powietrza;
co to jest okres wegetacyjny i jaki ma związek z temperaturą powietrza.
omawiać zmiany zachodzące w roślinach na początku okresu wegetacyjnego;
wyjaśniać, dlaczego latem panują najlepsze dla zwierząt warunki dla rozwoju ich potomstwa.
1. Nadejście wiosny
Kwitnące w drugiej połowie lutego kotki leszczyny pospolitej są jednym z pierwszych zwiastunów nadchodzącej wiosny. Ich pojawienie się stanowi umowny początek przedwiośniaprzedwiośnia. Mimo niskiej jeszcze temperatury spomiędzy topniejących płatów śniegu wydostają się kwiaty: przebiśniegi i zawilce. Pojawiają się też pierwsze ptaki powracające z ciepłych krajów: skowronki i czajki, które stosunkowo dobrze znoszą niskie temperatury.
Kalendarzowa wiosna rozpoczyna się 21 marca. Wtedy też cała przyroda budzi się do życia. Dni stają się dłuższe, robi się coraz cieplej. Już tylko nocami zdarzają się przymrozki. Topnieje zalegający gdzieniegdzie śnieg, zwiększa się wilgotność ziemi i powietrza. Wydłużający się dzień i wyższe temperatury wywołują duże zmiany w świecie roślin. W marcu budzą się do życia pierwsze (po leszczynach) drzewa i krzewy. Kiełkują też nasiona roślin jednorocznych. Najwięcej roślin kwitnie jednak późną wiosną.
Z zimowego snu budzą się owady stanowiące pożywienie ptaków coraz liczniej powracających z ciepłych krajów. Płazy, np. żaby i ropuchy, zaczynają składać skrzekskrzek, z którego rozwiną się nowe osobniki. Ptaki budują gniazda i składają jaja. Wiosna jest dla zwierząt idealną porą do rozrodu, gdyż mają zapewnioną dużą ilość pokarmu.
Czy wiesz, dlaczego bieli się drzewa w sadach? W czasie przedwiośnia dni są ciepłe, ale nocami mogą zdarzać się jeszcze przymrozki. W wyniku tego wiele drzewek i krzewów owocowych zbyt szybko budzi się do życia i wypuszcza liście. Nocą, kiedy jest chłodniej, liście mogą ulec uszkodzeniu. Pomalowane na biało pnie odbijają promienie słoneczne. Dzięki temu roślina się nie nagrzewa i nie budzi przedwcześnie.
Zastanów się, dlaczego nadejście przymrozków późną wiosną jest niebezpieczne dla miękkich, zielonych części roślin.
Przypomnij sobie, jak zmienia się objętość wody, gdy temperatura spada poniżej zera.
2. Pełnia życia – przyroda latem
Kalendarzowe lato rozpoczyna się 22 czerwca. To najcieplejszy okres w roku. Dni są długie, często upalne, a noce ciepłe. Jest to więc czas najbardziej sprzyjający rozwojowi roślin. Wiele z nich wówczas kwitnie, inne zaczynają już owocować.
Bujny rozwój roślinności sprzyja zwierzętom roślinożernym, w tym owadom. Ptaki, które przyleciały wiosną, mają teraz najlepsze warunki do wychowania potomstwa. Również wiele innych zwierząt korzysta z bogactwa pożywienia i odpowiedniej pogody. Najadają się na zapas – w ich organizmach zaczyna się odkładać tłuszcz na zimę. U ssaków młode szybko rosną i uczą się od rodziców sztuki przetrwania.
Lato to czas żniw i prac polowych. Zwierzęta, które nauczyły się korzystać z działalności człowieka, mogą liczyć na obfitość pokarmu. Podczas zbiorów również drapieżnikom łatwiej zdobyć pożywienie, ponieważ odsłaniane są nory drobnych zwierząt i szybciej można coś upolować.
Pod koniec lata, kiedy pisklęta są już wychowane, opierzone i potrafią latać, ptaki niezimujące zbierają się w duże grupy i przygotowują do odlotu. To właśnie w tym okresie można zaobserwować przesiadujące na drzewach i przewodach elektrycznych chmary szpaków i jaskółek.
3. Latem należy zachować ostrożność
Upalne dni i dostatek pożywienia sprzyjają też zwierzętom, które mogą być dla nas groźne. Wybierając się na wycieczkę, warto zabrać ze sobą środek przeciwko komarom i kleszczom. Po powrocie z lasu należy dokładnie obejrzeć swoje ciało, szczególnie te części, które były odkryte. Jeśli znajdziemy kleszcza, musimy udać się do lekarza i poprosić, by go jak najszybciej usunął. Kleszcze mogą bowiem przenosić niebezpieczne choroby.
Nie powinno się także spożywać nieumytych owoców. Mogą kryć się na nich larwy różnych pasożytówpasożytów. Należy też uważać na pszczoły i osy. Lepiej unikać gwałtownego odpędzania tych owadów – można je przypadkiem uderzyć i rozdrażnić.
W polskich lasach spotkać można żmiję zygzakowatą. Wąż ten jest jadowity, pamiętajmy jednak, że nigdy nie reaguje agresywnie bez powodu, tylko kiedy czuje się zagrożony. Zanim zaatakuje, głośno syczy, ostrzegając nas w ten sposób przed ukąszeniem.
Podsumowanie
Dłuższe dni i wyższa temperatura wiosną sprzyjają wypuszczaniu liści przez rośliny i kiełkowaniu nasion.
Wyższa temperatura i rozwój roślinności wpływają na poprawę warunków życia zwierząt roślinożernych, a tym samym i drapieżników, które się nimi żywią.
Lato to okres najwyższej temperatury powietrza. Jest to pora, kiedy zwierzęta nie mają problemów ze znalezieniem pożywienia.
Zastanów się i wyjaśnij, dlaczego zwierzęta ryzykują bliskość człowieka i osiedlają się na polach.
Zobacz także
Zajrzyj do zagadnień pokrewnych:
Zmiany pogody
Jak mierzymy składniki pogody?
Słowniczek
organizm, który nie zdobywa pokarmu samodzielnie, lecz posila się kosztem innego organizmu, zwanego żywicielem; pasożyt ma korzyści ze współżycia, natomiast żywiciel ponosi szkody
klimatyczna pora roku na przełomie zimy i wiosny, charakteryzująca się temperaturą powietrza w granicach 0–5°C, stopniowo rosnącą; z rzadka pojawiają się jeszcze przymrozki; dni stają się coraz dłuższe
skupisko jaj płazów (np. żab i ropuch), w którym jaja otoczone są wspólną galaretowatą otoczką chroniącą je przed niekorzystnymi warunkami środowiska
Zadania
Wskaż zjawiska mające miejsce wiosną.
- Kwitnie najwięcej roślin.
- Owocują drzewa.
- Ptaki składają jaja w gniazdach.
- Obficie występują grzyby.
Ptaki latem mają najlepsze warunki do
- znalezienia sobie partnera.
- wychowywania piskląt.
- zbierania się w grupy.
Wskaż poprawne określenia dotyczące roślin latem.
- zrzucają liście
- kwitną najintensywniej
- szybko rosną
- wytwarzają owoce
Ptaki, których nie spotyka się w Polsce latem, to
- bociany.
- jemiołuszki.
- żurawie.