Jak rozwiązywać konflikty?

Tam, gdzie żyją ludzie, tam muszą występować konflikty. Niemożliwe jest funkcjonowanie grupy społecznej bez konfliktów. Co więcej – są zjawiskiem zupełnie naturalnym i rozwojowym, jeśli tylko szukamy konstruktywnych sposobów na radzenie sobie z nimi.

Uchodźcy w Polsce

W związku z wojną rosyjsko‑ukraińską, która wybuchła w lutym 2022 roku, na nowo rozpoczęła się w naszym kraju wielka dyskusja, dotycząca przyjmowania uchodźcówuchodźcauchodźców z krajów, w których trwają wojny lub ludzie są prześladowani. Od początku wojny w Ukrainie Polacy masowo pomagają naszym wschodnim sąsiadom, przyjmując ich pod swój dach i dzieląc się wszystkim, co mają. Mimo to zdaniem jednych Polska nie powinna przyjmować uciekinierów z innych krajów skoro nie potrafiliśmy pomóc w powrocie do ojczyzny rodakom wywiezionym niegdyś na Wschód (na Syberię i do Kazachstanu). Ponadto wiele osób boi się, że wraz z uchodźcami przenikną do naszego kraju terroryści. Silne są też obawy, że różnice religijne i kulturowe doprowadzą do konfliktów społecznych. Inni uważają, że względy humanitarne nakazują nam udzielić schronienia potrzebującym.

R17hLjNDSd6HF

Zdjęcie przedstawia łódź wypełnioną dużą ilością osób w kapokach. Przesiadają się oni na statek. Obok są dwie małe łodzie, na nich osoby, które nadzorują przesiadkę uchodźców.

Debata oksfordzka

Krótka historia

RtFdL0CWbWUCw

Zdjęcie przedstawia salę parlamentarną z bocznymi balkonami. Na suficie wisi duży żyrandol. W miejscu centralnym na krześle z wysokim oparciem siedzi sędzia. Ubrany jest w togę, na głowie ma perukę. Po jego prawej i lewej stronie siedzą sędziowie. Ubrani są również w togi, mają peruki na głowach. Przed sędziami stoi mężczyzna i mówi do nich. Na sali jest wielu mężczyzn. Na balkonach są ludzie, którzy pełnią rolę obserwatorów.

Za formalną datę powstania idei debat oksfordzkich przyjmuje się rok 1823. To właśnie wtedy na Uniwersytecie w Oksfordzie w Wielkiej Brytanii powstała „Oxford Union Society”[czyt.: oksford junion sosajti], której główne założenie dawniej, jak i obecnie, stanowią dyskusje dotyczące problemów politycznych i społecznych.
Najważniejszym celem debaty jest:

• przygotowanie mówców do rzeczowego wyrażania swoich argumentów,

• przygotowanie ludzi do wystąpień publicznych,

• nauka kultury dyskusji i szacunku do przeciwników.

Debata oksfordzka

Główne zasady

Podstawową zasadą jest podział na dwie strony:

• za,

• przeciw dyskutowanej tezie.

Tradycyjnie w sali, gdzie prowadzona jest debata oksfordzka, zwolennicy tezy „za” powinni siedzieć naprzeciw opozycji. Wzorem dla debaty jest parlament angielski, w którym ławy opozycji ustawione są vis‑a-vis miejsc partii rządzącej.
Główni mówcy siedzą w pierwszym rzędzie, twarzą w twarz. Liczba mówców musi być taka sama, nie więcej niż sześciu‑siedmiu. Za mówcami zajmują miejsca sympatycy danej tezy.
Prostopadle do obu stron debatujących siedzą niezdecydowani, którzy podejmą decyzję w czasie dyskusji.
Debacie oksfordzkiej przewodniczy marszałek, który zasiada na podwyższeniu w przeciwległym końcu sali. Po prawej stronie marszałka zasiadają zwolennicy tezy. Uczestnicy debaty (mówcy, publiczność) mogą zmieniać miejsca i opuszczać salę w przerwach między wystąpieniami.

RXrrlx9k7az0C

Zdjęcie przedstawia wnętrze pomieszczenia senatu. Na frontowej ścianie widniej symbol orła w koronie. Ustawiony jest przy niej stół, za którym siedzą osoby, przyglądają się rozgrywkom Międzynarodowego Turnieju Negocjacyjnego. Finaliści turnieju siedzą za stołem. Po lewej stronie jest trzy osoby, po prawej dwie osoby. Patrzą się na siebie i rozmawiają.

Przebieg

Debata ma zadanie potwierdzić lub zanegować tezę, np.: Czy Polska powinna przyjmować uchodźców z krajów, w których trwają wojny i ludzie są prześladowani, np. z Bliskiego Wschodu lub z Afryki.

Jedna ze stron przekonuje do słuszności tak sformułowanej tezy. Druga strona ma tę tezę zanegować.

Mówcy obu stron zabierają głos na przemian. Należy określić czas wystąpień (zazwyczaj jest to pięć‑siedem minut). Pierwszy zabiera głos obrońca tezy, następnie opozycjonista, potem zwolennik itd. Po wystąpieniu wszystkich chętnych debatę kończy mówca przeciwny tezie.
Pierwszy mówca przedstawia pozostałych z danej strony. Po wystąpieniach mówców do głosu dopuszcza się publiczność (ok. dwie minuty dla każdej osoby). Osoba, która chce zabrać głos, przedstawia się, wstaje, głosu udziela jej marszałek. Po debacie następują końcowe wystąpienia mówców.
Publiczność ma prawo zażądać głosu, wstając z miejsca i wypowiadając słowo „pytanie” lub „informacja”. Mówca ma prawo wysłuchać wypowiedzi lub zignorować tę sytuację, mówiąc „nie, dziękuję”. Słuchacz musi wówczas usiąść bez słowa. Po debacie z udziałem publiczności przychodzi czas na końcowe wystąpienia głównych mówców.

Podsumowanie

Zwieńczeniem debaty oksfordzkiej jest głosowanie. Publiczność tradycyjnie wychodzi przez drzwi z napisem „tak” lub „nie”. Głosy liczą dwaj sekretarze.
Nad całą debatą czuwa marszałek. Każde przemówienie należy zacząć od słów „panie marszałku” lub „pani marszałek”. Marszałek ogłasza zasady debaty (przed jej rozpoczęciem), obwieszcza początek i koniec dyskusji, udziela głosu, zarządza głosowanie, zapowiada uczestników debaty. Ma także prawo odebrać głos z powodu przekroczenia czasu lub naruszenia norm kultury dyskusji.
Sekretarz pełni funkcję pomocnika marszałka. W trakcie debaty informuje o czasie przemówień, sporządza protokół. Marszałek i sekretarz mają obowiązek zachowania bezstronności w toku całej dyskusji.
Debata oksfordzka uczy formułowania konkretnych wniosków, przygotowania argumentów, obrony własnych poglądów, rozwija kulturę dyskutowania, angażuje publiczność do opowiedzenia się za jedną z tez. Niezbędna jest tu znajomość i przestrzeganie zasad dyskusji wzorowanej na obradach parlamentu angielskiego. Mottem do typowej debaty mogą być słowa Cycerona „Argumentów nie należy liczyć, lecz trzeba je ważyć”.
Debaty oksfordzkie to popularne formy dyskusji o problemach współczesnego świata prowadzone w liceach i na wyższych uczelniach. Organizowane są nawet Mistrzostwa Polski Debat Oksfordzkich, IPNIPNIPN organizuje Turniej Debat na tematy historyczne.

Uchodźcy a badania opinii publicznej

A teraz porównajcie wasze odpowiedzi z tymi uzyskanymi przez CBOSCBOSCBOS na reprezentatywnej grupie Polaków.

R15mzNQGCovZN

Wykres, z odpowiedziami respondentów na pytanie" Czy Polska powinna przyjmować uchodźców z krajów objętych konfliktami zbrojnymi?

Czy Polska powinna przyjmować uchodźców z krajów objętych konfliktami zbrojnymi?

Odpowiedzi ankietowanych:

1. Tak, powinniśmy ich przyjmować i pozwolić się osiedlić:

   • Maj 2015 - 14% ankietowanych

   • Styczeń 2016 -  4% ankietowanych

   • Październik 2017 - 4% ankietowanych

   • Czerwiec 2018 - 5% ankietowanych

2. Nie, Polska nie powinna przyjmować uchodźców:

   • Maj 2015 - 21% ankietowanych

   • Styczeń 2016 - 53% ankietowanych

   • Październik 2017 - 63% ankietowanych

3. Tak, powinniśmy ich przyjmować do czasu, kiedy będą mogli wrócić do kraju, z którego pochodzą:

   • Maj 2015 - 58% ankietowanych

   • Styczeń 2016 - 37% ankietowanych

   • Październik 2017 - 29% ankietowanych

   • Czerwiec 2018 - 29% ankietowanych

4. Trudno powiedzieć:

   • Maj 2015 - 7% ankietowanych

   • Styczeń 2016 - 6% ankietowanychv

   • Październik 2017 - 4% ankietowanych

   • Czerwiec 2018 - 6% ankietowanych

Rospuda podzieliła Polskę

Budowa obwodnicy Augustowa jest typowym przykładem konfliktu społecznego.
Jej budowę planowano już w roku 1992, kilka lat później powstały pierwsze projekty.
Starano się poprowadzić tę drogę tak, aby nie przebiegała przez lasy i omijała jak najwięcej gospodarstw. Zaplanowano przeprawę przez Rospudę półkilometrową estakadą wspartą na dziesięciu słupach. Obwodnicy domagali się nie tylko kierowcy, ale także - a może przede wszystkim - mieszkańcy Augustowa. Mieli oni dość życia obok przejeżdżających ciężarówek. Z roku na rok przejeżdżało ich więcej i więcej, szacowano, że około półtora miliona rocznie, czyli blisko pięć tysięcy dziennie. Mieszkańcy miasteczka uzdrowiskowego żyli wśród hałasu, spalin, w ciągłym niebezpieczeństwie. Niepokojąco wzrastała liczba śmiertelnych wypadków drogowych. Z planowanego przebiegu drogi nie byli jednak zadowoleni ekolodzy i eksperci.

R1UlakXobSizE

Film budowa obwodnicy Augustowa jako przykład konfliktu społecznego. Zawiera informacje o zamieszaniach wokół budowy obwodnicy.

Film budowa obwodnicy Augustowa jako przykład konfliktu społecznego. Zawiera informacje o zamieszaniach wokół budowy obwodnicy.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1UlakXobSizE

Film budowa obwodnicy Augustowa jako przykład konfliktu społecznego. Zawiera informacje o zamieszaniach wokół budowy obwodnicy.

Bezcenne torfowiska w dolinie Rospudy stwarzały dobre warunki dla kilkudziesięciu gatunków roślin i ptaków objętych ochroną: swoje gniazda zakładały tam bieliki, bociany czarne i dzięcioły białogrzbiete. Przez dolinę przechodziły też duże ssaki, takie jak wilki i jelenie, które wędrowały z Puszczy Augustowskiej do sąsiednich lasów. Z tych wszystkich względów dolinę Rospudy włączono do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000.

Pomimo wielu zastrzeżeń, w 2007 r. rozpoczęła się budowa obwodnicy, która uruchomiła wielki społeczny protest. Ekolodzy rozbili prowizoryczne namioty w dolinie i nawet w czasie zimy ich nie opuszczali, aby uniemożliwić wjazd ciężkiego sprzętu. W wielu polskich miastach odbywały się protesty przeciwko budowie obwodnicy przez tereny chronione.

Z drugiej strony mieszkańcy Augustowa blokowali istniejącą drogę, domagając się jak najszybszej budowy obwodnicy. „Czy życie jakieś żabki jest ważniejsze od ludzkiego!?” – pytali.

W spór włączyła się zaalarmowana przez ekologów Komisja Europejska. Sprawa trafiła przed Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Naciski organizacji ekologicznych i Unii Europejskiej spowodowały zmianę przebiegu tej kontrowersyjnej drogi. W 2009 r. rząd przedstawił nowy przebieg obwodnicy Augustowa. 7 listopada 2014 r. została ona oddana do użytku.

Jak rozwiązywać konflikty?

Źródłem antagonizmówantagonizmantagonizmów mogą być różnice w poziomie życia pomiędzy różnymi klasami społecznymi, dysproporcje w dostępie do dóbr materialnych czy dóbr kultury, różnice w podejściu do obowiązujących norm społecznych jak również tradycyjnych wartości.
Między narodami lub państwami spory mogą dotyczyć terytoriów, dostępu do zasobów naturalnych, ale też religii czy ideologii.
Konflikty mogą mieć charakter grupowy, lokalny, ale również mogą mieć wymiar międzynarodowy lub nawet globalny. W historii XX wieku globalny charakter miały dwie wojny światowe. Konflikty należy rozwiązywać. Wypracowano wiele metod osiągania konsensusutklx0UNE79_000tp001konsensusu.

Najbardziej skuteczne metody rozwiązywania konfliktów to:

• Negocjacje, czyli rozmowy, w których antagoniści, dostrzegając konieczność współpracy, podejmują próbę przezwyciężenia dzielących je różnic i znalezienia wzajemnie satysfakcjonującego rozwiązania.

• Mediacje, w trakcie których osoba trzecia, zwana mediatorem, pomaga w dojściu do akceptowalnego przez obie strony porozumienia. Proces ten ma charakter dobrowolny, poufny i nieformalny, ale może być również elementem oficjalnych kontaktów. Mediatorem powinna być osoba ciesząca się zaufaniem obu stron. Może nim być zarówno ktoś zupełnie stronom obcy, jak i osoba im bliska (np. brat, siostra, koleżanka). Celem mediacji jest stworzenie stronom warunków umożliwiających osiągnięcie dobrowolnego porozumienia, nie zaś narzucenie im rozwiązania. Mediacje prowadzone z poszanowaniem wymienionych warunków powinny przynieść trwałe i zadowalające obie strony rozwiązanie konfliktu.

• Arbitraż, który także wymaga udziału osoby trzeciej, arbitra (na poziomie międzynarodowym – innego państwa lub kilku państw), do której obie strony konfliktu mają zaufanie lub która jest narzucona przez organizację międzynarodową. W takiej sytuacji strony konfliktu uznają rozwiązanie narzucone przez stronę trzecią za ostateczne. Tego typu forma rozwiązywania konfliktu może jednak doprowadzić jedynie do ukrycia problemu, który w późniejszym czasie odrodzi się z jeszcze większą siłą. Wyobraźmy sobie kłótnię między rodzeństwem, którą przerywa mama, każąc dzieciom pogodzić się. Mama nie musi dosłownie kazać - może wytłumaczyć stronom swoją decyzję oraz zadziałać siłą autorytetu.

Sprawdź wiedzę:

Zapamiętaj

Konflikty społeczne są nieodłączną częścią życia społecznego i mogą pełnić ważną funkcję wzmacniającą wartości i normy społeczne, jeżeli ludzie będą potrafili szukać rozwiązania sporów.
Z historii wiemy, że konflikty powodowały trwałe zmiany struktury społecznej, a dzięki protestom, strajkom, manifestacjom powstawały nowe systemy wartości, wprowadzające na przykład równouprawnienie płci, ras, narodów.