Codziennie stajemy przed potrzebą poszukiwania informacji, np. chcemy się dowiedzieć, w jakich godzinach otwarte są biblioteka miejska lub urząd, w którym musimy załatwić pilną sprawę; interesuje nas, w którym sklepie w najkorzystniejszej cenie możemy kupić nową kurtkę przeciwdeszczową i którym środkiem komunikacji miejskiej najłatwiej i najszybciej do niego dotrzemy; staramy się ustalić, jaką pogodę synoptycy przewidują na kolejny dzień.

Jak zacząć poszukiwania?

Informacje możemy zdobywać w różnych celach: zawodowych, naukowych, rozrywkowych, związanych z codziennym życiem lub zainteresowaniami. Współczesny człowiek korzysta z wielu źródeł informacji: odbiera je kanałem wzrokowym (przybierają one wówczas formę rękopiśmienną, drukowaną lub elektroniczną), a także słuchowym. Bezpośrednim źródłem informacji może być człowiek lub dokument, który został stworzony przez człowieka.

Zanim zaczniemy poszukiwać informacji, powinniśmy zdać sobie sprawę z tego, czego szukamy i co już wiemy na dany temat. Następnie dobrze jest przygotować listę źródeł, z których możemy skorzystać. Ważne jest, byśmy w tym przebogatym zbiorze rozmaitych tekstów potrafili ocenić ich przydatność w konkretnych sytuacjach oraz żebyśmy umieli odróżnić opisy faktów od ich interpretacji, czyli od opinii.

Choć nie ma uniwersalnych źródeł informacji, to warto wspomnieć o pewnych ważnych zasadach wyboru źródła. Powinno ono cechować się aktualnością, wiarygodnością, zrozumiałością, rzetelnością w przedstawianiu faktów, a także dążnością do obiektywizmu. Ten ostatni warunek jest bardzo trudny do spełnienia, mimo to okazuje się szczególnie ważny, zwłaszcza gdy informacje chcemy wykorzystać w celach naukowych lub zawodowych. Kiedy natomiast poszukujemy informacji w celach rozrywkowych, to brak obiektywizmu nie stanowi przeszkody. Często właśnie zaletą takich materiałów jest ich subiektywizm, umożliwiający poznanie indywidualnych opinii na dany temat.

Warto mieć świadomość, jakie są etapy wyszukiwania informacji. Wymieńmy je zatem.

Źródła informacji

Kiedy szukamy informacji w sieci, możemy skorzystać z katalogu stron internetowych.

Jeżeli natomiast chcemy postawić konkretne pytania, korzystamy z wyszukiwarek. Wpisujemy wtedy kluczowe słowo lub frazę i uzyskujemy listę stron, na których one wystąpiły.

Warto też pamiętać, by wpisywać kilka słów (najlepiej rzeczowników) w jednym zapytaniu, używając małych liter i cudzysłowu. Dobrze jest też maksymalnie skonkretyzować swoje zapytanie, co oznacza, że słowa wpisywane w wyszukiwarce powinny być dość szczegółowe.

Polecane jest posługiwanie się operatorami logicznymi, np. „and” i „not” – są one pomocne w formułowaniu pytań w wyszukiwarkach. Dzięki operatorowi „and” można połączyć dwa elementy w jeden zbiór (np. zwierzę AND ssak), a dzięki operatorowi „not” – wykluczyć któryś z elementów (np. zwierzę NOT ssak).

Zarządzanie wiedzą

Bardzo ważną umiejętnością jest gromadzenie wiedzy. Pomocne może się tu okazać sporządzanie map myśli.

Mapy myśli to specjalny rodzaj notowania, w którym wykorzystuje się słowa hasła (słowa klucze), wywołujące skojarzenia z pewnym zagadnieniem, liczby oraz rozmaite obrazki i symbole graficzne. W mapach myśli stosuje się wiele kolorów (oczywiście każdy z nich pełni jakąś funkcję, więc nie mogą pojawiać się przypadkowo), a szczególne znaczenie jest przypisywane przestrzennemu rozplanowaniu tekstu oraz różnorodności stylów i wielkości czcionki. W centrum umieszcza się najważniejsze słowo (temat danej mapy myśli), od którego promieniście odchodzą linie ze słowami kojarzącymi się z nim (na jednej linii umieszcza się jedno słowo). Wykorzystujemy tu więc schemat „od ogółu do szczegółu”. W mapach myśli stosuje się różne skróty i symbole. Ważne jest to, by po pewnym czasie były one czytelne i zrozumiałe dla osoby, która je tworzy. Mapy myśli są pomocą dla uczniów, studentów, nauczycieli, wykładowców, biznesmenów, polityków, projektantów, konstruktorów oraz przedstawicieli wielu innych profesji.

Mogą być przydatne w różnych sytuacjach: podczas sporządzania notatek, powtarzania wiadomości, zapamiętywania ważnych informacji, planowania spotkań lub tygodniowego rozkładu zajęć, a także podczas burzy mózgów.

Zarządzanie wiedzą to umiejętność wykorzystania wiedzy do rozwiązywania rozmaitych problemów i tworzenia nowej wiedzy; to zdolność przetwarzania informacji. Uczeń przyswajający wiedzę powinien zdawać sobie sprawę z konieczności łączenia wiadomości z różnych przedmiotów (z różnych dziedzin wiedzy). Rozwiązywanie zadań z fizyki wymaga wiedzy matematycznej, właściwa interpretacja utworów literackich jest możliwa często tylko dzięki znajomości historii. Umiejętności zdobyte na informatyce wykorzystujecie na różnych innych przedmiotach, np. przygotowując na nie prezentacje, wyszukując informacje w internecie, projektując tabele i wykresy.