Jak to dobrze, że zgubiła pantofelek! Odgrywamy baśń o Kopciuszku

LABORATORIA PRZYSZŁOŚCI

Scenariusz: MLP‑021

Scenariusz zajęć dla: uczniów szkół podstawowych, klasa IV

Prowadzonych przez: nauczycieli kształcenia ogólnego, nauczycieli języka polskiego

Temat: Jak to dobrze, że zgubiła pantofelek! – odgrywamy baśń o Kopciuszku

CELE KSZTAŁCENIA – wymagania ogólne:

Kształcenie literackie i kulturowe.

• Wyrabianie i rozwijanie zdolności rozumienia utworów literackich oraz innych tekstów kultury.

• Znajomość wybranych utworów z literatury polskiej i światowej oraz umiejętność mówienia o nich z wykorzystaniem potrzebnej terminologii.

• Rozwijanie zdolności dostrzegania wartości: prawdy, dobra, piękna, szacunku dla człowieka i kierowania się tymi wartościami.

TREŚCI NAUCZANIA – wymagania szczegółowe:

Kształcenie literackie i kulturowe.

Czytanie utworów literackich. Uczeń:

• nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst;

• omawia elementy świata przedstawionego, wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji;

• rozpoznaje fikcję literacką; rozróżnia i wyjaśnia elementy realistyczne i fantastyczne w utworach, ze szczególnym uwzględnieniem ich w prozie realistycznej, fantastycznonaukowej lub utworach fantasy;

• opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność zdarzeń i rozumie ich wzajemną zależność.

Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

• określa temat i główną myśl tekstu.

METODY NAUCZANIA:

• praca z podręcznikiem (tekst lektury);

• drama;

• wykorzystanie nowoczesnych technologii (sprzęt audio‑wideo, długopisy 3D).

FORMA ORGANIZACYJNA NAUCZANIA:

• nauczanie grupowe;

• nauczanie jednostkowe.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

• podręcznik do języka polskiego;

• sprzęt audio‑wideo;

• długopisy 3D i szablony (jeśli szkoła nie ma długopisów 3D, zadanie uczniowie wykonują dzięki rysunkom i pasującym do spektaklu przedmiotom);

• karta pracy (jako wsparcie w określeniu ról i przygotowaniu wystąpienia przed kamerą).

PRZEWIDYWANY CZAS:

90 minut

Proponowany przebieg zajęć

Faza przygotowawcza:

1. Cel fazy przygotowawczej:

Uczeń zna treść baśni o Kopciuszku, wyraża opinię na temat opisanych zdarzeń, swobodnie się wypowiada, ocenia. Uczeń otrzymuje od nauczyciela zadanie związane z lekturą.

2. Informacje, instrukcje lub wskazówki techniczne do pracy nauczyciela.

Nauczyciel wprowadza uczniów w cele lekcji, omawia z nimi krok po kroku, jakich treści będzie dotyczyła.

3. Informacje, instrukcje lub wskazówki techniczne do pracy ucznia.

Uczniowie aktywnie uczestniczą w rozmowie inicjowanej przez nauczyciela, znają treść lektury obowiązkowej.

4. Szczegółowo opisane sytuacje dydaktyczne.

• Sprawdzenie listy obecności, podanie tematu, czynności organizacyjne.

• Nauczyciel lub chętni uczniowie odczytują na głos baśń o „Kopciuszku” (tekst znajduje się w podręczniku – odczytanie baśni Charles’a Perraulta).

• Nauczyciel pyta uczniów o opinię na temat przedstawionej historii. Dzieci mogą swobodnie się wypowiadać, czy baśń się im podoba, czy nie.

• Nauczyciel zapowiada, że uczniowie będą odgrywać scenkę z Kopciuszka i ich spektakl zostanie nagrany. Objaśnia, że wykorzystany zostanie do tego sprzęt audio‑wideo i dokonają za chwilę podziału ról na aktorów, scenografów i osoby odpowiedzialne za nagranie scenki (pomoc dydaktyczna – karta pracy i szablony do długopisów 3D).

• Nauczyciel informuje, że jeśli dzieciom spodoba się taka forma pracy, to mogą do końca roku przygotować kilka takich scenek do innych tematów i obserwować swój rozwój aktorstwa i obsługi sprzętu. Nagrania staną się też idealną pamiątką z 4. klasy.

Po tej części lekcji uczniowie znają już baśń o Kopciuszku i wiedzą, jakie jest zadanie na tę lekcję.

Czas: około 15 minut

Faza zasadnicza:

1. Cel fazy zasadniczej (zakładany efekt kształcenia):

Uczeń wykorzystuje nowoczesne technologie do interpretacji tekstu, odgrywa sceny z baśni, uczy się pracy w grupie, współpracuje z innymi przy uzupełnianiu karty pracy i przygotowaniu wystąpienia.

2. Informacje, instrukcje lub wskazówki techniczne do pracy nauczyciela.

• Ta faza lekcji skupia się na przygotowaniu uczniów do wystąpienia z wykorzystaniem sprzętu Laboratoriów Przyszłości w praktyce (sprzęt audio‑wideo i długopisy 3D).

• Nauczyciel rozdaje karty pracy i pomaga uczniom podzielić się na grupy wedle chęci uczniów do pełnienia konkretnych ról w zespole. Uczniowie mają czas do końca pierwszej godziny lekcyjnej na przygotowanie spektaklu.

• Rolą nauczyciela jest nadzorowanie i udzielanie tylko niezbędnych wskazówek, pomoc w bezkonfliktowym podziale ról i obowiązków. Nauczyciel daje uczniom wiele przestrzeni na samodzielną pracę.

Czas: 30 minut

3. Informacje, instrukcje lub wskazówki techniczne do pracy ucznia.

Uczniowie prezentują efekty swojej pracy – czas na wystąpienie i nagranie spektaklu.

Czas: 30 minut (samo przedstawienie nie powinno trwać dłużej niż 10 minut, pozostały czas to powtarzanie ujęć i dbałość o aspekt techniczny).

4. Szczegółowo opisane sytuacje dydaktyczne:

Uczniowie dzielą się przy wsparciu Nauczyciela na trzy grupy:

1. Ekipa aktorska + reżyser (8 osób);

2. Ekipa scenografów (4 osoby i więcej);

3. Ekipa filmowa (min. 4 osoby – może być więcej, w zależności od ilości sprzętu).

W zależności od przydziału do danej grupy uczniowie wykonują zadania opisane w karcie pracy.

5. Materiały graficzne/ załączniki (pliki do stworzenia materiałów)/ multimedia (pliki):

Załączone karty pracy do wydruku.

I. Ekipa aktorska + reżyser

Wskazówki: Zapoznajcie się z planem wydarzeń. Możecie go dowolnie zmodyfikować lub pozostawić w tym kształcie. Na podstawie planu wydarzeń ustalcie, jakie sceny zagracie, aby przedstawić treść baśni. Nad realizacją planu będzie czuwał reżyser – wybierzcie go.

Reżyser ……………………………………………….

1. Drugie małżeństwo szlachcica.

2. Nienawiść macochy do córki szlachcica i wyznaczenie jej najtrudniejszych zadań domowych.

3. Nazwanie dziewczyny Kopciuszkiem.

4. Zaproszenie na bal i wielkie szykowanie.

5. Kpiny sióstr z Kopciuszka i ich wyjazd na bal.

6. Wizyta chrzestnej matki.

7. Przemiana dyni w karocę.

8. Magiczna przemiana Kopciuszka.

9. Wyjazd na bal i warunek powrotu przed północą.

10. Taniec z księciem.

11. Ucieczka z balu.

12. Ponowna wizyta na balu i zgubienie pantofelka.

13. Prawda wychodzi na jaw – przymierzenie pantofelka.

14. Przebaczenie.

15. Ślub.

Wskazówki: Podzielcie się rolami aktorskimi.

Role do obsadzenia:

Macocha …………………………………….

Szlachcic ……………………………………

Kopciuszek ………………………………….

Dwie siostry …………………………………

Matka chrzestna ……………………………

Książę …………………………………………

Przeprowadźcie próby spektaklu! Ustalcie kolejność wchodzenia na scenę, dodajcie wypowiadane kwestie, przemyślcie ustawienie postaci, dostosujcie do tego salę. Zaangażujcie w proces aranżacji sali ekipę scenarzystów.

II. Ekipa scenografów

Otrzymujecie do dyspozycji długopisy 3D i szablony. Macie 30 minut na stworzenie rekwizytów. Możecie skorzystać również z materiałów, które macie zgromadzone w klasie, nie musicie ograniczać się tylko do wydruków z długopisów 3D. Po stworzeniu prac będziecie musieli połączyć siły z reżyserem i ekipą aktorską, aby wdrożyć atrybuty postaci w przygotowane sceny. Pomyślcie, jak powinna wyglądać bohaterka, gdy jest Kopciuszkiem, a jak po przemianie. Skonsultujcie z reżyserem wasze pomysły na scenografię.

Możecie przygotować m.in. następujące wydruki:

pantofelek; dynia, karoca, myszki, diadem, korona, miotła, obrączki, różdżka.

III. Ekipa filmowa

Wskazówki dla ekipy filmowej:

1. Od czego zacząć? – zapoznajcie się ze sprzętem, w razie wątpliwości skonsultujcie się z nauczycielem. Pomyślcie też, jakie sprzęty posiadacie i jak możecie je wykorzystać (np. telefon z włączoną latarką jako lampa oświetleniowa).

2. Rozstawienie sprzętu – w ramach grupy rozstawcie sprzęt – statyw, kamerę, mikrofon.

3. Podział zadań – przydzielcie sobie zadania, decydując o tym, kto będzie obsługiwał dany sprzęt.

4. Do dzieła! – ustalcie, jak powinna być ustawiona kamera (czy tylko na statywie, czy może kamerzysta będzie się z nią przemieszczał, a może na zmianę) oraz jak ustawić mikrofon. Tutaj skonsultujcie się z reżyserem (ważna będzie współpraca pomiędzy grupami).

5. Kamera, akcja! – ekipa filmowa nagrywa przedstawienie. Pamiętajcie, że nagrywa się po jednej scenie. W razie pomyłek scenę można powtórzyć. Filmowcy muszą ustalić z reżyserem kolejność scen, ich długość, liczbę aktorów odgrywających daną scenę, po to, aby dobrać ustawienie sprzętu do sceny.

6. Premiera – na zakończenie możecie obejrzeć nagrania. Ważny wniosek, który pojawia się po obejrzeniu – aby powstał cały film, konieczny jest montaż. (Zadanie nie zakłada montażu filmu – celem jest nagranie scen, zapoznanie się ze sprzętem i pracą ekipy filmowej).

Faza końcowa:

1. Cel fazy końcowej, zakładany efekt kształcenia:

Uczeń dzieli się swoimi wrażeniami z wykonanego zadania, mówi jak się w nim odnalazł.

2. Informacje, instrukcje lub wskazówki techniczne do pracy nauczyciela.

Nauczyciel wsłuchuje się w wypowiedzi uczniów, uczy życzliwego feedbacku i otwartości.

3. Informacje, instrukcje lub wskazówki techniczne do pracy ucznia.

Uczeń odważnie zabiera głos. Stara się życzliwie komentować pracę kolegów i koleżanek.

4. Szczegółowo opisane sytuacje dydaktyczne:

Nauczyciel pyta uczniów, jak się czuli podczas wykonywania zadania. Czy następnym razem będą chcieli spróbować się w nowej roli. Robocza wersja filmu zostaje odtworzona uczniom i uczniowie podają sugestie na temat ustawienia kamery, ujęć, gry aktorskiej, trudności zadań i wrażeń. Dzieci uczone są w tym momencie życzliwego feedbacku (nauczyciel tłumaczy, czym jest feedback i dlaczego ważne jest, aby był życzliwy). Ostatnie pytanie nauczyciela brzmi: Jakie jest przesłanie utworu?

Nauczyciel inspiruje uczniów poprzez zlecenie prac dla chętnych.

Prace dla chętnych:

1. Baw się w teatr dalej! Przygotuj z kolegami lub koleżankami scenkę z „Kopciuszka” lub innej baśni. Nagraj ją telefonem. Macie szansę przygotować scenografię, atrybuty, ucharakteryzować się. Skorzystajcie z aplikacji InShot. W niej, w prosty sposób będziecie mogli zrobić cięcia, podłożyć muzykę, itd. Wasz film możecie podesłać nauczycielowi na Teams lub zgrać na pendrive. Razem zdecydujcie, czy chcecie wyświetlić film przed całą klasą.

2. Obejrzyj film z 2015 roku pt. Kopciuszek. Jak podoba Ci się współczesna adaptacja baśni?

3. Dowiedz się, jakie teatry, opery funkcjonują w najbliższej okolicy. Na stronach internetowych tych instytucji sprawdź repertuar. Poszukaj, czy grają tam spektakl dotyczący Kopciuszka. Jeśli tak, wybierz się do teatru z rodzicami lub kolegami, lub koleżankami i po spektaklu podziel się wrażeniami z klasą.

4. Odwiedź stronę Thingiverse. Na podanej stronie znajdują się modele do wydruku na drukarce 3D, która znajduje się w Twojej szkole. Wyszukaj modele związane z Kopciuszkiem. Staraj się używać słów w języku angielskim (np. „Cinderella”). Pobierz na pendrive interesujący Cię model i przynieś do szkoły, aby wydrukować projekt na drukarce 3D.

5. Sprawdź, jakie inne baśnie masz w domu. Jeśli jakaś zainteresuje cię szczególnie – przeczytaj ją przed snem.

Prace dla chętnych mają na celu rozbudzanie ciekawości i chęci, by dalej pracować z tematem. Są bardziej wymagające. Nie zakłada się, że każdy uczeń będzie miał chęć ich realizacji. Nauczyciel powinien jednak docenić tych, którzy mają pasję i chcą zrobić więcej poza lekcjami.

Autorki: Katarzyna Wdowiak‑Błaszczyk, Monika Andryszek, Aneta Bogdan.