Czy możemy określić budowę cząsteczki związku kowalencyjnego na podstawie jego wzoru?

Wzór sumaryczny związku kowalencyjnego wskazuje, jakie atomy i w jakiej ilości są zawarte w cząsteczce. Poniżej przedstawiono wzór cząsteczki wody. Co oznacza taki zapis?

R1Guql4Gvm4Ki

Rozkład sumarycznego wzoru na cząsteczkę wody. W centralnej części ilustracji znajduje się wzór ${\text{H}}_2\text{O}$. Od góry dwie strzałki wskazują na symbole pierwiastków $\text{H}$ i $\text{O}$, a napis głosi: Symbole pierwiastków oznaczają, że cząsteczka wody zbudowana jest z atomów wodoru ($\text{H}$) i tlenu ($\text{O}$). Od dołu strzałka wskazuje małą liczbę „$2$" przy literze $\text{H}$, czyli tak zwany indeks stechiometryczny. Napis głosi: Indeks stechiometryczny, umieszczony za symbolem wodoru we wzorze cząsteczki wody informuje, że zawiera ona dwa atomy wodoru.

Użyte we wzorach symbole pierwiastków chemicznych informują o rodzaju atomów tworzących cząsteczkę. Natomiast cyfry umieszczone z prawej strony u dołu symbolu (w indeksie dolnym) informują o liczbie tych atomów. Cyfry te nazywamy indeksami stechiometrycznymi. Umieszcza się je we wzorze zawsze za symbolem pierwiastka, do którego atomów się odnoszą. Jeśli indeks stechiometryczny jest równy jedności, to go nie zapisujemy.

Polecenie 1

Obejrzyj poniższy film, a następnie rozwiąż zadanie.

R1bnm0gd3xpp8

Animacja wyjaśnia sposób tworzenia wzoru sumarycznego cząsteczki wody.

Animacja wyjaśnia sposób tworzenia wzoru sumarycznego cząsteczki wody.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1bnm0gd3xpp8

Animacja wyjaśnia sposób tworzenia wzoru sumarycznego cząsteczki wody.

Uzupełnij poniższy tekst, wybierając właściwe słowa spośród podanych.

Uzupełnij poniższy tekst, wiedząc, że wzór sumaryczny cząsteczki wody to ${\text{H}}_2\text{O}$.

RO1JxzpiihtUP

We wzorze chemicznym cząsteczki wody 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna dla wodoru wynosi 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna, a dla tlenu – 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna. Na tej podstawie możemy powiedzieć, że cząsteczka wody składa się z 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna wodoru i 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna tlenu.

We wzorze chemicznym cząsteczki wody 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna dla wodoru wynosi 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna, a dla tlenu – 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna. Na tej podstawie możemy powiedzieć, że cząsteczka wody składa się z 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna wodoru i 1. jednego atomu, 2. $2$, 3. dwóch atomów, 4. $1$, 5. trzech atomów, 6. indeks stechiometryczny, 7. liczba stechiometryczna tlenu.

Amoniak to związek chemiczny o wzorze sumarycznym ${\text{NH}}_{\text{3}}$. Co oznacza ten zapis?

1

Polecenie 2

Obejrzyj film, a następnie rozwiąż zadanie.

R2QFpCTSFLbAl

Animacja wyjaśnia sposób tworzenia wzoru sumarycznego cząsteczki amoniaku.

Animacja wyjaśnia sposób tworzenia wzoru sumarycznego cząsteczki amoniaku.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R2QFpCTSFLbAl

Animacja wyjaśnia sposób tworzenia wzoru sumarycznego cząsteczki amoniaku.

Z jakiej liczby atomów azotu oraz jakiej liczby atomów wodoru zbudowana jest cząsteczka amoniaku?

Wiedząc, że wzór sumaryczny cząsteczki azotu to ${\text{NH}}_3$ odpowiedz, z jakiej liczby atomów azotu oraz jakiej liczby atomów wodoru zbudowana jest cząsteczka amoniaku.

RlUS670DA1HFC

Odpowiedź: (Uzupełnij).

Wskazówki i klucze odpowiedzi

Pokaż podpowiedź

Pamiętaj, że brak cyfry (indeksu stechiometrycznego) za symbolem danego pierwiastka chemicznego informuje, że w cząsteczce znajduje się tylko jeden atom tego pierwiastka.

Pokaż odpowiedź

Cząsteczka amoniaku zbudowana jest z jednego atomu azotu i trzech atomów wodoru.

Czy możemy określić skład cząsteczek związku kowalencyjnego bez znajomości jego nazwy?

Bez znajomości dokładnej budowy i nazwy substancji kowalencyjnej, a tylko na podstawie wzoru sumarycznego, można określić jedynie skład jej cząsteczki (rodzaj tworzących ją atomów i ich liczbę). Na przykład ze wzoru ${\text{H}}_{\text{2}}\text{S}{\text{O}}_{\text{4}}$ możemy wywnioskować, że cząsteczka związku, opisanego tym wzorem, składa się z dwóch atomów wodoru, jednego atomu siarki i czterech atomów tlenu. Nie można natomiast uzyskać szczegółowych informacji jak atomy ze sobą są połączone, ani w jaki sposób są rozmieszczone w przestrzeni.