Stosowanie podstaw ochrony środowiska w zawodzie technik ochrony środowiska.
CHM.05. Ocena stanu środowiska, planowanie i realizacja zadań w ochronie środowiska - Technik ochrony środowiska 325511
Klasyfikacja gleb
PLANSZA INTERAKTYWNA
Na poniższych grafikach w Planszy interaktywnej znajduje się aktualny wykaz 32 grup referencyjnych. Dodatkowo pod planszami umieszczono legendę, w której zawarto objaśnienie użytych symboli.
W poniższej Planszy interaktywnej masz możliwość poszerzenia informacji, które dotyczą danej kategorii klasyfikacji gleb, poprzez kliknięcie na dymek z wybraną przez Ciebie liczbą.
Spis treści
1. Plansza graficzna1. Plansza graficzna
2. Klasyfikacja gleb2. Klasyfikacja gleb
2.1. Klasyfikacja zasobów glebowych świata (WRB- ang. World Reference Base for Soil Resources)2.1. Klasyfikacja zasobów glebowych świata (WRB- ang. World Reference Base for Soil Resources)
2.2. Prawna klasyfikacja gleb zawarta jest w tzw. tabelach klas gruntu umieszczonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 września 2012 roku.2.2. Prawna klasyfikacja gleb zawarta jest w tzw. tabelach klas gruntu umieszczonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 września 2012 roku.
3. Tabela klas gruntu3. Tabela klas gruntu
4. Informacje uzupełniające4. Informacje uzupełniające
Plansza graficzna
Przeanalizuj poniższą Plansze interaktywną i zobacz, czym charakteryzują się konkretne rodzaje gleb.
Zapoznaj się z poniższą klasyfikacją gleb:
1. Histosols (Histosole) - HS są to gleby błotne, torfowe oraz bagienne powstałe głównie ze szczątków roślin. W ich składzie można odnaleźć niewielkie ilości pyłów, iłu lub piasku.
Znajdują się głównie na terenach nizinnych. Regiony występowania: rejon arktyczny, rejon subarktyczny, rejon borealny. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Histosols. Na samej górze jest ona koloru szarego. W głębszej części zmienia ona kolor na ciemny fiolet. Po prawej stornie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości szarego koloru gleby. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: jeden, oznaczające gleby z miąższymi poziomami organicznymi.
2. Anthtosols (Antrosole)- AT są to gleby, które wykazują wyraźne znaki działalności człowieka głównie powiązane z rolnictwem lub składowaniem odpadów bytowych. Do rejonów występowania można zaklasyfikować obszary, które zostały poddane długotrwałym działaniom prowadzonym przez człowieka. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Anthtosols. Na samej górze jest ona koloru szarego. W głębszej części pojawia się brązowa warstwa, następnie warstwa piaszczysta, a na samym dole ponownie pojawia się wąska warstwa koloru brązowego. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstw brązowego koloru gleby. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: dwa, oznaczające gleby silnie przekształcone przez człowieka.
3. Technosols (Technosole) TC są to gleby składające się w dużej części z odpadów wytworzonych przez człowieka, do których można zaliczyć m.in.: popiół, żużel, bruk. Występują we wszystkich rejonach świata, w których człowiek pozostawił przetworzone odpady. Opisana grupa powinna charakteryzować się 20% zawartością artefaktów w górnej 100‑centymetrowej warstwie. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Technosols. Na samej górze jest ona koloru jasno‑szarego. W głębszej części pojawia się kamienista warstwa, następnie warstwa piaszczysta, a na samym dole pojawia się wąska warstwa zawierający szary i brązowy kolor. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstw kamienistych oraz piaszczystych. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: dwa, oznaczające gleby silnie przekształcone przez człowieka.
4. Cryosols – CR są to gleby mineralne, ich górna warstwa jest przemarznięta. Występują w: rejonie arktycznym, rejonie subarktyczny, rejonie borealnym. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Cryosols. Na samej górze jest ona koloru zielonego. W głębszej części pojawia się warstwa koloru zielonego z brązowymi fragmentami, następnie warstwa zielona, piaszczysta, a na samym dole pojawia się wąska warstwa zielona. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstw zielonego koloru. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: trzy, oznaczające gleby z ograniczeniami rozwoju korzeni.
5. Leptosols (Leptosole)- LP są to gleby płytkie znajdujące się na podłożu skalnym, kamienistym lub żwirowym. W górnej ziemistej części gleby, elementy skalne nie przekraczają 20% objętościowych warstwy. Występują w większości rejonów świata, głównie na obszarach górskich. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Leptosols. Na samej górze jest ona koloru ciemnobrązowego. W głębszej części pojawia się warstwa kamienista o jasnym kolorze. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstw brązowego koloru. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: trzy, oznaczające gleby z ograniczeniami rozwoju korzeni.
6. Solonetz (Sołońce)– SN są to gleby bogate w jony sodu oraz czasami w jony magnezu. Warstwa podpowierzchniowa posiada zbitą strukturę składającą się z drobnoziarnistego materiału. Ph gleb zaklasyfikowanych do tej grupy referencyjnej jest większe od wartości 8,5. Sołońce występują w rejonach półpustynnych, tropikalnych oraz subtropikalnych. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Solonetz. Na samej górze jest ona koloru białego i brązowego. W głębszej części pojawiają się kolejno warstwy: ciemnobrązowa, kamienna, ciemnobrązowa, szara oraz zielona. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstw brązowych oraz zielonej. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: trzy, oznaczające gleby z ograniczeniami rozwoju korzeni.
7. Vertisols (Wertisole) - VR są to gleby ciężkie charakteryzują się znacznym udziałem iłów pęczniejących. Dodatkowo wykazują tendencje do tworzenia pęknięć w okresach suchych. Występują głównie w tropikach, chociaż można je również odnaleźć w Rosji, USA czy Chinach. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Vertisols. Na samej górze jest ona koloru białego i brązowego. W głębszej części pojawia się warstwa wyglądająca na popękany głaz. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstwy piaszczystej. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: trzy, oznaczające gleby z ograniczeniami rozwoju korzeni.
8. Solonchaks (Sołonczaki) - SC są to gleby bogate w rozpuszczalne sole. Występują głównie w strefie suchej, półsuchej oraz na wybrzeżach morskich. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Solonchaks. Na samej górze jest ona koloru szarego. Im głębiej tym gleba dąży do koloru brązowego. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstwy o kolorze jasnobrązowym. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: cztery, oznaczające gleby z diagnostyczną rolą związków Fe/Al.
9. Gleysols (Glejosole) - GL są to gleby mokre poddane działaniu wód gruntowych wywołujących warunki redukcyjne, skutkujące wytwarzaniem właściwości glejowych. Podczas reakcji redoks zachodzących w glebie, dochodzi do utworzenia barwnych zmian w profilu glebowym. Wytrąceniu ulegają głównie związki żelaza, które można odnaleźć już na głębokości 40 cm pod powierzchnią. Glejsole występują w większości stref klimatycznych. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Gleysols. Na samej górze jest ona koloru zielonego z przebijającą się roślinnością. W głębszej części pojawia się kamienista warstwa, następnie szara z zielonymi plamami. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstwy szarej z zielonymi plamami. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: cztery, oznaczające gleby z diagnostyczną rolą związków Fe/Al.
10. Andosols (Andosole) – AN są to gleby utworzone ze szkliwa wulkanicznego lub z materiałów bogatych w krzemiany. Występują w większości stref klimatycznych z wyjątkiem obszarów charakteryzujących się ekstremalnie suchym klimatem. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Andosols. Na samej górze ma ona kolor ciemnobrązowy. Poniżej mieszają się warstwy piaszczyste z warstwami brązowymi. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstw o kolorze brązowym. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: cztery, oznaczające gleby z diagnostyczną rolą związków Fe/Al.
11. Podzols (Podzole) - PZ Podzole charakteryzują się występowaniem szarej warstwy przypominającej popiół, pod którą występuje iluwialny poziom spodic (nazwa poziomu wg klasyfikacji WRB). Poziom ten odznacza się barwą od rdzawej do rdzawo‑czarnej, pH przyjmującym wartość poniżej 5,9 oraz zawartością węgla organicznego przekraczającą 0,5%. Opisywana grupa referencyjna posiada zakumulowany materiał próchniczy oraz związki żelaza. Występuje na obszarach wilgotnych, głównie w rejonie umiarkowanym i borealnym. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Podzols. Na samej górze ma ona kolor zielony. Głębiej, gleba ta zmienia kolor na fioletowy. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstwy o kolorze fioletowym. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: cztery, oznaczające gleby z diagnostyczną rolą związków Fe/Al.
12. Plinthosols (Plintosole) – PT Plitntosole są to gleby bogate w żelazo. Składają się z trzech warstw różniących się strukturą oraz twardością. Występują głównie w wilgotnych tropikach. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Plinthosols. Na samej górze ma ona kolor szary. Głębiej, w glebie występują warstwy: zielona, szara, ciemnobrązowa. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstwy o zielonym. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: cztery, oznaczające gleby z diagnostyczną rolą związków Fe/Al.
13. Nitisols (Nitisole) – NT są to gleby czerwone o silnie rozwiniętej strukturze. Ich górna warstwa składa się z co najmniej 30% iłu, czyli drobnoziarnistej skały osadowej. Dodatkowo nitisole charakteryzują się występowaniem płaskich lub orzechowych błyszczących agregatów glebowych, czyli struktur powstałych na skutek łączenia się pojedynczych ziaren mineralnych. Nitisole występują głównie w tropikach. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Nitisols. Jest ona koloru czerwonego. Na samym dole widoczna jest warstwa ciemnobrązowa. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstwy o ciemnobrązowym. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: cztery, oznaczające gleby z diagnostyczną rolą związków Fe/Al.
14. Ferralsols (Ferralsole)- FR są to gleby czerwone i żółte nie posiadają wyraźnego zróżnicowania warstwowego. Są zasobne w tlenki i kaolinity, czyli ilaste minerały należące do grupy krzemianów.Ferralsole występująca powszechnie w tropikach. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Ferralsols. Na jej szczycie znajduje się kolor o żółtawym odcieniu, Głębiej znajduje się warstwa o czerwonym kolorze. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstwy czerwonej. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: cztery, oznaczające gleby z diagnostyczną rolą związków Fe/Al.
15. Stagnosols (Stagnosole) – ST Są to gleby stagnujące wodę. Charakteryzują się występowaniem plamistości świadczących o obecności tlenków. Dodatkowo często posiadają zróżnicowaną strukturę. Występują w wilgotnej i półwilgotnej strefie umiarkowanej oraz tropikach. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Stagnosols. Na jej szczycie znajduje się szara warstwa z ciemnymi plamami. Głębiej znajduje się warstwa o srebrnym kolorze z zielonymi plamami. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstwy srebrnej z zielonymi plamami. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: cztery, oznaczające gleby z diagnostyczną rolą związków Fe/Al.
16. Planosols (Planosole) – PL są to gleby, których górne warstwy są ubogie w ił w porównaniu z warstwami głębszymi wykazującymi zbitą strukturę. Warstwy powierzchniowe posiadają jasne zabarwienie. Dodatkowo charakteryzują się zdolnością do zatrzymywania wody. Znajdują się głównie w strefie subtropikalnej i umiarkowanej, w której występują zarówno okresy suche, jak i mokre. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Planosols. Na jej szczycie znajduje się biała warstwa. Głębiej znajduje się warstwa o brązowo żółtej barwie. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstwy brązowo żółtej. Pod przekrojem znajduje się oznaczenie: cztery, oznaczające gleby z diagnostyczną rolą związków Fe/Al.
17. Chernozems (Czarnoziemy) – CH są to gleby posiadające grubą ciemną warstwę powierzchniową zasobną w materię organiczną. Występują na stepach w Eurazji i Ameryce Północnej. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Chernozems. Na samej górze jest warstwa jasnoszara, następnie przechodzi w warstwę ciemnoszarą i na koniec przechodzi w warstwę ciemnobrązową. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na warstwie ciemnoszarej. Poniżej znajduje się oznaczenie: pięć, oznaczające gleby ze znaczną akumulacją materii organicznej w mineralnej warstwie powierzchniowej.
18. Kastanozems (Kasztanoziemy) - KS są to gleby z ciemną (kasztanową) warstwą powierzchniową. Charakteryzują się dużą zawartością węglanów. Występują głównie na stepach niskotrawiastych w Eurazji, USA, Kanadzie oraz Meksyku. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Kastanozems. Na samej górze znajduje się ciemnobrązowa warstwa, następnie przechodzi w brązową warstwę i na koniec znowu przechodzi na warstwę ciemnobrązową. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na warstwie brązowej. Poniżej znajduje się oznaczenie: pięć, oznaczające gleby ze znaczną akumulacją materii organicznej w mineralnej warstwie powierzchniowej.
19. Phaeozems (Feoziemy) - PH są to gleby o ciemnym zabarwieniu warstwy powierzchniowej wykazującej wysoką zawartość kationów zasadowych. Występują głównie na wilgotnych obszarach łąk i lasów. Największe obszary tych gleb znajdują się w USA, Argentynie i Chinach. Na ilustracji przedstawione przekrój gleby Phaeozems. Na samej górze znajduje się ciemnoszara warstwa, następnie przechodzi w ciemnobrązową piaszczystą warstwę, następnie przechodzi w jasnobrązową warstwę i na koniec przechodzi w ciemnobrązową warstwę. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na warstwach ciemnobrązowych. Poniżej znajduje się oznaczenie: pięć, oznaczające gleby ze znaczną akumulacją materii organicznej w mineralnej warstwie powierzchniowej.
20. Umbrisols (Umbrisole) -UM są to gleby o ciemnym zabarwieniu warstwy powierzchniowej. Wykazującej niską zawartość kationów zasadowych. Występują głównie na obszarach wilgotnych w klimacie chłodnym oraz umiarkowanie chłodnym np. na terenie Kolumbii, Islandii, Chin czy Sumatry. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Umbrisols. Na samej górze jest ciemnoszara warstwa, następnie przechodzi w szarą warstwę, następnie przechodzi w jasnobrązową warstwę i na koniec przechodzi w ciemnobrązową warstwę. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na warstwie jasnoszarej i jasnobrązowej. Poniżej znajduje się oznaczenie: pięć, oznaczające gleby ze znaczną akumulacją materii organicznej w mineralnej warstwie powierzchniowej.
21. Durisols (Durisole) – DU są to gleby bogate we wtórną krzemionkę (SiO Indeks dolny 2). Charakteryzują się scementowaną strukturą. Jest to grupa referencyjna występująca w strefie suchej i półsuchej (np. Australii, USA oraz Arizonie). Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Durisols. Na samej górze jest piaszczysta ciemnoczerwona warstwa, następnie przechodzi w kamienną czerwoną warstwę. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, gdzie kolorem czarnym została zaznaczona warstwa kamienna ciemnoczerwona. Poniżej znajduje się oznaczenie: sześć, oznaczające gleby z akumulacją soli umiarkowanie rozpuszczalnych lub substancji niebędących solami.
22. Gypsisols (Gipsosole) -GY są to gleby charakteryzujące się wysoką zawartością gipsu (CaSO Indeks dolny 4∙2H Indeks dolny 2O), w głębszych warstwach. Występują głównie w strefie klimatu suchego. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Gypsisols. Na samej górze jest warstwa ciemnobrązowa, następnie przechodzi w warstwę jasnobrązową. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, gdzie kolorem czarnym została zaznaczona warstwa jasnobrązowa. Poniżej znajduje się oznaczenie: sześć, oznaczające gleby z akumulacją soli umiarkowanie rozpuszczalnych lub substancji niebędących solami.
23. Calcisols (Kalcisole) -CL są to gleby charakteryzujące się wysoką zawartością wtórnych węglanów, nagromadzonych poniżej 100 cm od powierzchni gleby. Występują głównie w strefie klimatu suchego i półsuchego. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Calcisols. Na samej górze jest warstwa ciemnoróżowa, następnie przechodzi w warstwę jasnoróżową i na końcu w różową. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, gdzie kolorem czarnym została zaznaczona warstwa jasnoróżowa. Poniżej znajduje się oznaczenie: sześć, oznaczające gleby z akumulacją soli umiarkowanie rozpuszczalnych lub substancji niebędących solami.
24. Lixisols (Liksisole) - LX są to gleby charakteryzujące się dużą zawartością iłu o małej aktywności w niżej położonych warstwach. Niska aktywność iłu związana jest m.in. z wysokim stopniem zwietrzenia. Mała powierzchnia ogranicza zdolność zatrzymywania i dostarczania składników odżywczych. Dodatkowo Liksisole posiadają znaczną zawartość zasad na głębokości z zakresu 50‑100 cm pod powierzchnią. Oznacza to że, ich pH przyjmuje wysokie wartości. Fakt ten wpływa na zdolność zatrzymywania i dostarczania roślinom składników o dodatnim ładunku (kationów) takich jak potas (K Indeks górny +) czy wapń (Ca Indeks górny 2+). Jest to grupa referencyjna występująca głównie w strefie: umiarkowanie ciepłej, tropikalnej oraz subtropikalnej. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Lixisols. Przekrój gleby składa się z jednolitej czerwonej warstwy. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który jest pusty. Poniżej znajduje się oznaczenie: siedem, oznaczające gleby z powierzchniowym wzbogaceniem w ił.
25. Alisols (Alisole) - AL są to gleby charakteryzujące się dużą zawartością iłu o wysokiej aktywności w niżej położonych warstwach. Wysoka aktywność iłu związana jest m.in. z niskim stopniem zwietrzenia. Duża powierzchnia zwiększa zdolność zatrzymywania i dostarczania składników odżywczych. Alisole posiadają niewielką zawartość zasad na głębokości od 50 do 100 cm pod powierzchnią. Niska wartość pH skutkuje zmniejszeniem zdolności magazynowania oraz dostarczania roślinom składników o dodatnim ładunku (kationów) takich jak potas (K Indeks górny +) czy wapń (Ca Indeks górny 2+). Dodatkowo są to gleby słabo przepuszczalne oraz podatne na erozję wodną. Posiadają również wysoką zawartość glinu, wykazującego toksyczne właściwości. Jest to grupa referencyjna występująca głównie w strefie umiarkowanie ciepłej, tropikalnej oraz subtropikalnej. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Alisols. Na samej górze warstwa ciemnobrązowa, następnie przechodzi w warstwę piaszczystą i na końcu przechodzi w warstwę brązową. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, gdzie kolorem czarnym została zaznaczona warstwa piaszczysta. Poniżej znajduje się oznaczenie: siedem, oznaczające gleby z powierzchniowym wzbogaceniem w ił.
26. Luvisols (Luwisole) – LV są to gleby charakteryzujące się dużą zawartością iłu o wysokiej aktywności w niżej położonych warstwach. Wysoka aktywność iłu związana jest m.in. z niskim stopniem zwietrzenia. Dodatkowo Luwisole posiadają dużą zawartość zasad na głębokości od 50 do 100 cm pod powierzchnią. Wysoka wartość pH skutkuje zwiększeniem zdolności magazynowania oraz dostarczania roślinom składników o dodatnim ładunku (kationów) takich jak potas (K Indeks górny +), wapń (Ca2 Indeks górny +) czy magnez (Mg Indeks górny 2+). Jest to grupa referencyjna występująca głównie w: klimacie umiarkowanym; strefie śródziemnomorskiej; strefie tropikalnej i subtropikalnej. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Luvisols. Na samej górze jest warstwa czerwona, następnie przechodzi w warstwę jasnoczerwoną. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, gdzie kolorem czarnym została zaznaczona warstwa jasnoczerwona. Poniżej znajduje się oznaczenie: siedem, oznaczające gleby z powierzchniowym wzbogaceniem w ił.
27. Retisols (Retisole) – RT są to gleby charakteryzujące się jasnymi przebarwieniami pochodzącymi od materiału o grubszej ziarnistości, wnikającego pomiędzy materiał o drobniejszych ziarnach. Jest to grupa referencyjna występująca głównie w: północno‑wschodniej Europie, północno‑zachodniej Azji. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Retisols. Na samej górze znajduje się warstwa ciemnobrązowa, następnie przechodzi w warstwę brązową. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, gdzie kolorem czarnym została zaznaczona warstwa brązowa. Poniżej znajduje się oznaczenie: siedem, oznaczające gleby z powierzchniowym wzbogaceniem w ił.
28. Acrisols (Akrisole) - AC są to gleby charakteryzujące się dużą zawartością iłu o małej aktywności w niżej położonych warstwach. Niska aktywność iłu związana jest m.in. z wysokim stopniem zwietrzenia. Mała powierzchnia ogranicza zdolność zatrzymywania i dostarczania składników odżywczych. Dodatkowo Akrisole posiadają niewielką zawartość zasad na głębokości 50‑100 cm pod powierzchnią. Oznacza to, że ich pH przyjmuje niskie wartości. Z wartością pH związana jest zdolność zatrzymywania oraz dostarczania składników o ujemnym ładunku (anionów) takich jak fosforany, azotany czy siarczany. Kwasowy odczyn gleby powiązany jest również z niewielką aktywnością biologiczną, skutkującą ograniczeniem występowania próchnicy. Akrisole są więc glebami o małej żyzności. Dodatkowo zawierają wysokie stężenie jonów glinu oraz są podatne na erozję. Wymienione aspekty sprawiają, że Akrisole są glebami problematycznymi pod względem uprawy roślin. Jest to grupa referencyjna występująca głównie w strefie: umiarkowanie ciepłej tropikalnej, subtropikalnej. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Acirsols. Na samej górze jest warstwa piaszczysta, następnie przechodzi w warstwę brązową i na końcu w warstwę ciemnobrązową. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, gdzie kolorem czarnym została zaznaczona warstwa brązowa. Poniżej znajduje się oznaczenie: siedem, oznaczające gleby z powierzchniowym wzbogaceniem w ił.
29. Cambisols (Kambisole) – CM są to gleby częściowo rozwinięte, charakteryzują się widoczną warstwowością. Zazwyczaj górna warstwa posiada ciemniejsze zabarwienie. Kambisole składają się z materiału słabo lub średnio zwietrzonego. Jest to grupa referencyjna występująca we wszystkich warunkach klimatycznych. Najczęściej występuje w strefie borealnej i umiarkowanej. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Cambisols. Na samej górze jest warstwa ciemnoszara, następnie w głąb przechodzi w jasnoszarą. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, gdzie czarnym kolorem zaznaczona jest jasnoszara warstwa. Poniżej znajduje się oznaczenie: osiem, które oznacza gleby o słabo rozwiniętym lub nierozwiniętym profilu.
30. Arenosols (Arenosole) – AR Arenosole są to gleby, które posiadają obszerną warstwę piasku. Jest to grupa referencyjna występująca we wszystkich warunkach klimatycznych. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Arenosole. Na samej górze jest warstwa kamienna, następnie w głąb przechodzi w piaszczystą warstwę, następnie przechodzi w wąską warstwę brązową i na koniec przechodzi w warstwę piaszczystą. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na warstwach piaszczystych. Poniżej znajduje się oznaczenie: osiem, które oznacza gleby o słabo rozwiniętym lub nierozwiniętym profilu.
31. Fluvisols (Fluwisole) – FL Fluwisole są to gleby młode utworzone z osadów morskich, rzecznych i jeziornych. Występują we wszystkich warunkach klimatycznych. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Fluwisole. Na samej górze jest on koloru brązowego. W głębszej części pojawia się piaszczysta warstwa, następnie przechodzi w jasnobrązową warstwę i na koniec w warstwę brązową. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który wypełniono czarnym kolorem na wysokości warstw piaszczystej i brązowej. Poniżej znajduje się oznaczenie: osiem, które oznacza gleby o słabo rozwiniętym lub nierozwiniętym profilu.
32. Regosols (Regosole) – RG są to gleby mineralne o słabo rozwiniętym profilu. Występują w strefie suchej lub półsuchej. Na ilustracji przedstawiono przekrój gleby Regosole. Na całym przekroju jest jednolitego koloru jasnobrązowego. Po prawej stronie znajduje się pasek zróżnicowania przekroju gleby, który jest pusty. Poniżej znajduje się oznaczenie: osiem, które oznacza gleby o słabo rozwiniętym lub nierozwiniętym profilu.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Legenda
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Klasyfikacja gleb
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1F2KTrRT
Nagranie dźwiękowe tożsame z opisem pod nim.
Wyróżnia się dwa główne rodzaje klasyfikacji gleb.
Klasyfikacja WRB skupia się na uwzględnieniu czynników naturalnych. Natomiast drugi rodzaj klasyfikacji zawarty w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 września 2012 roku, opiera się głównie na aspektach użytkowych, ponieważ został utworzony w celu usprawnienia działań prawnych i administracyjnych.
I. Klasyfikacja zasobów glebowych świata (WRB- ang. World Reference Base for Soil Resources)
Klasyfikacja WRB ma znaczenie międzynarodowe, o czym świadczy zarekomendowanie jej m.in. przez Międzynarodową Unię Towarzystw Gleboznawczych (ang. International Union of Soil Sciences). Należy podkreślić, że klasyfikacja WRB nie zastępuje klasyfikacji narodowych, pozwala natomiast porozumieć się m.in. naukowcom w środowisku międzynarodowym. Aktualizacje klasyfikacji WRB są wydawane co 8 lat, powstają one w oparciu o dane zbierane w tym czasie. Do tej pory zostały wydane trzy wersje: pierwsza z nich ukazała się w roku 1998, druga została wydana w roku 2006, natomiast trzecia wersja weszła w życie w roku 2014. Przedmiot klasyfikacji WRB został zdefiniowany w pierwszej wersji wydanej w roku 1998:
Gleba to „…twór naturalny o charakterze ciągłym, mający trzy wymiary przestrzenne i jeden czasowy”. (Polskie Towarzystwo Gleboznawcze - WRB: http://ptg.sggw.pl/wrb/)
W klasyfikacji WRB wyróżnia się dwa poziomy szczegółowości. W celu ich ustalenia należy przeprowadzić badania terenowe oraz laboratoryjne pozwalające opisać zidentyfikowane poziomy glebowe, oraz ich materiały i właściwości. Wyróżnia się trzy główne rodzaje właściwości gleby: chemiczne, biologiczne i fizyczne. Do właściwości chemicznych zalicza się m.in. zawartość poszczególnych pierwiastków oraz wartość pH gleby. Przykładem właściwości fizycznych jest skład granulometryczny, natomiast różnorodność i aktywność mikroorganizmów klasyfikuje się jako właściwości biologiczne gleby. Po wykonaniu opisu terenowego oraz po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych należy skorzystać z klucza WRB - w celu ustalenia pierwszego poziomu szczegółowości tożsamego z jedną z 32 grup referencyjnych wyznaczonych w oparciu o główne procesy glebotwórcze.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1F2KTrRT
Nagranie dźwiękowe tożsame z opisem pod nim.
Drugi poziom szczegółowości uwzględnia tzw. RSE (ang. Reference Soil Groups), czyli grupy glebowe z pierwszego poziomu szczegółowości z dodatkowymi kwalifikatorami głównymi i uzupełniającymi, zdefiniowanymi w oparciu o tzw. wtórne procesy glebotwórcze.
Przy ustalaniu kwalifikatorów należy korzystać z kluczy WRB zawierających odpowiednio uszeregowane listy kwalifikatorów ułatwiające ich dopasowanie.
Przykładowa lista rankingowa z klasyfikatorami głównymi i uzupełniającymi dla grupy referencyjnej Luvisol:
Zasady używania kwalifikatorów:
Kwalifikatory główne należy umieścić przed nazwą grupy referencyjnej. Dodatkowo kwalifikatory znajdujące się na górze listy rankingowej zawartej w kluczu powinny znajdować się jak najbliżej nazwy RSG. Kolejne kwalifikatory główne, znajdujące się niżej, należy umieszczać po lewej stronie wcześniej wypisanych kwalifikatorów zgodnie z kolejnością ich występowania na liście rankingowej.
Kwalifikatory uzupełniające należy zapisać w porządku alfabetycznym w nawiasie po nazwie RSG, rozdzielając je przecinkiem.
Przykład zapisu klasyfikacji WRB z użyciem kwalifikatorów:
Opis gleby o nazwie Abruptic Luvisol (Aric, Toxic):
Gleba zawierająca ił o wysokiej aktywności na głębokości 80 cm od powierzchni, odznaczający się wysokim wysyceniem zasadami wynoszącym około 50%. Na głębokości około 100 cm poniżej warstwy mineralnej, występuje znaczna zmiana uziarnienia gleby. Dodatkowo gleba posiada zniszczenia antropogeniczne, powstałe w wyniku zaorania jej do głębokości 30 cm od powierzchni. Badania próbki pobranej z głębokości 50 cm od powierzchni wykazały występowanie zwiększonej radioaktywności, stanowiącej zagrożenie dla ludzi i zwierząt.
Tabela przyporządkowująca fragmenty opisu gleby do poszczególnych elementów nazwy klasyfikacyjnej:
W celu pogłębienia wiedzy na temat klasyfikacji WRB zapoznaj się z najnowszą aktualizacją na podstawie której został stworzony niniejszy materiał:
http://www.fao.org/3/i3794en/I3794en.pdf [Wielkość pdf: 2,28 MB]- wersja anglojęzyczna
http://ptg.sggw.pl/wrb/ - wersja polskojęzyczna
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
II. Prawna klasyfikacja gleb zawarta jest w tzw. tabelach klas gruntu umieszczonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 września 2012 roku.
W polskim systemie klasyfikacji prawnej gruntów wyróżnia się następujące kategorie:
Część I: Grunty orne;
Część II: Grunty zrekultywowane;
Część III: Łąki trwałe i pastwiska trwałe;
Część IV: Lasy;
Część V: Grunty zadrzewione i zakrzewione;
Część VI: Grunty pod stawami rybnymi;
Część VII: Nieużytki;
Część VIII: Pozostałe kategorie gruntów rolnych.
Dodatkowo do poszczególnych kategorii gruntów są przypisane klasy bonitacyjne, które ustala się na podstawie właściwości użytkowych, takich jak: żyzność, rzeźba terenu czy stosunki wodne. Taka klasyfikacja pozwala na ustalenie wysokości podatku gruntowego, stanowi również istotne źródło informacji podczas rozważań dotyczących realizacji różnego typu inwestycji na terenie o określonej klasie bonitacyjnej.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Tabela klas gruntu
Poniżej możesz zapoznać się z tabelą klas gruntów utworzoną na podstawie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2012 roku.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Informacje uzupełniające:
Dla gruntów zadrzewionych i zakrzewionych stosuje się tabelę dla gruntów leśnych. W przypadku przeznaczenia gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytek rolny stosuje się tabelę dla łąk trwałych i pastwisk trwałych lub tabelę dla gruntów ornych.
W celu ustalenia klasy bonitacyjnej dla gruntów pod stawami rybnymi używa się tabelę dla łąk trwałych i pastwisk trwałych. W przypadku stawów niewypełnionych wodą klasyfikacji dokonuje się na podstawie oceny powierzchni stawowej. Natomiast w przypadku, gdy staw jest wypełniony wodą, klasę bonitacyjną ustala się na podstawie gruntów otaczających staw.
Do nieużytków zalicza się grunty niewymienione w częściach I‑VI, które nie przedstawiają wartości użytkowej. Zalicza się do nich m.in.: bagna, wydmy, urwiska, zapadliska, skały.
Do części VIII dotyczącej pozostałych kategorii gruntów rolnych zalicza się m.in:
-Grunty rolne zabudowane wchodzące w skład gospodarstw rolnych,
-Grunty rolne przeznaczone pod uprawy wieloletnie,
-Grunty objęte formą ochrony przyrody,
-Grunty znajdujące się pod rowami melioracyjnymi.
W celu poszerzenia informacji na temat poszczególnych kategorii gruntów oraz klas bonitacyjnych możesz zapoznać się z treścią rozporządzenia zawartą na stronie Internetowego Systemu Aktów Prawnych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści