Kobieta czy anioł? Sonety do Laury Francesca Petrarki
Kiedy rozpoczął się renesans? Dokładnie nie wiadomo, gdyż przejście z jednej epoki w drugą jest długotrwałym procesem - dlatego nie można określić jednoznacznie daty początku epoki.
Poszukiwanie początków odrodzenia nie traci jednak sensu. Interpretowanie twórczości pisarza czy innego artysty zależy od umieszczenia jej na tle okresu, w którym powstała. W poszukiwaniach początków renesansu pomagają m.in. literackie i naukowe dokonania Francesca PetrarkiPetrarki.
Przypomnij sobie omawiane dotychczas na lekcjach utwory o tematyce miłosnej.
Francesco Petrarca
Francesco Petrarca
(ur. w 1304 r. w Arezzo, zm. w 1374 r. w Arquà) – w dzieciństwie jego rodzina – z powodów politycznych – musiała opuścić rejon Florencji i osiedliła się niedaleko Awinionu, ówczesnej siedziby papieża. Po studiach prawniczych Petrarca został duchownym, co nie oznaczało, że stronił od świeckich pokus – miał dwoje nieślubnych dzieci. Wielki humanista, wiele podróżował po zachodniej Europie, prowadził korespondencję z najważniejszymi uczonymi tego okresu, pisał dzieła filozoficzne (wypowiadał się w nich entuzjastycznie o Platonie), historyczne, religijne (szczególny szacunek wyrażał wobec św. Augustyna), utwory o charakterze moralizatorskim, a także przewodniki z licznych podróży. Jego twórczość w języku ojczystym jest uboższa niż pisarstwo łacińskie – zachowały się jedynie Sonety do Laury oraz (nieukończone) Triumfy, zawierające pełen alegorii i metafor opis drogi poety do Boga.
Najważniejszym dniem w życiu pisarza mógł być 8 kwietnia 1341 roku, gdy otrzymał laur poetycki. Jednak sam twórca twierdził, że istotniejsze dla niego wydarzenie miało miejsce 14 lat wcześniej. Co się wówczas wydarzyło?
Francesco Petrarca znacznie przyczynił się do poznania antyku. To on na przykład odnalazł listy Cycerona i napisał komentarze do dialogów Platona. Pracował jako wielki uczony, jeden z pierwszych przedstawicieli humanizmu włoskiego. Doskonale znał łacinę (znacznie słabiej - grekę). W języku łacińskim powstała większość jego dzieł. Za jedno z nich – Africa, czyli niedokończony epicki poemat na cześć Scypiona Afrykańskiego, otrzymał największą w tamtych czasach nagrodę literacką.
WstępKsiążę poetów, ukoronowany wawrzynem na rzymskim Kapitolu – ten akt uznania odpowiadałby chyba rangą i sławą współczesnej Nagrodzie Nobla – zdobył niezwykły rozgłos, spotkały go zaszczyty ze strony całej Europy. Uwieńczone laurem dzieło – poemat łaciński Africa – miał[o] stać się w zamierzeniu autora wielką epopeją narodową, apoteozującą imperium rzymskie po zwycięstwie nad Kartaginą na drodze do podboju świata; godną konkurentką Eneidy. Istotnie gdzieniegdzie spotykał Petrarkę dumny tytuł nowego Wergiliusza.
Jalu Kurek, Wstęp, [w:] Francesco Petrarca, Poezje wybrane, tłum. Jalu Kurek, wybór Jalu Kurek, Warszawa 1969, s. 6.
Okazało się jednak, że największą popularność i nieprzemijające znaczenie zdobył stosunkowo niewielki, kilkudziesięciostronicowy zbiorek napisany w języku włoskim: Canzoniere, znany jako Sonety do Laury.
Wybitny włoski pisarz XIV wieku Giovanni Boccaccio po przeczytaniu wierszy Petrarki swoje utwory wrzucił do ognia.
Miłosne prawo...
Petrarca jeden z najważniejszych dni w swoim życiu opisał następująco:
Sonet 3Był to dzień, w którym przez mękę Chrystusa
słońce ściemniło swój blask z żalu za Nim,
gdy, niebacznego mnie zwiodła pokusa,
gdy mnie twe oczy spętały, o pani.Czas mi się groźny nie wydawał wcale
dla niebezpieczeństw miłości, dla klęski,
więc szedłem pewnie, śmiało i zuchwale.
Tak się rozpoczął mój żywot męczeński.Miłość mnie całkiem bezbronnym zastała,
wtargnęła w serce drogą poprzez oczy,
odtąd ta droga bramą łez się stała.Prawo miłosne dla mnie niełaskawe:
mnie – bezbronnego – tak we krwi ubroczyć,
a ciebie – zbrojnej – nie zadrasnąć nawet.Francesco Petrarka, Sonet 3, [w:] tegoż, Poezje wybrane, tłum. Jalu Kurek, wybór Jalu Kurek, Warszawa 1969, s. 17.
Określ czas akcji utworu.
- Boże Narodzenie
- 1 stycznia
- pierwszy dzień wiosny
- Wielki Piątek
- Wielkanoc
- dzień urodzin poety
- dzień uzyskania przez Petrarkę święceń
Na podstawie utworu przedstaw kobietę, którą poznała postać mówiąca.
Wyjaśnij, dlaczego postać mówiąca nazywa siebie męczennikiem.
Na czym – według postaci mówiącej – polega prawo miłosne? Uzasadnij odpowiedź.
Wyjaśnij, dlaczego adresatka utworu została określona jako „zbrojna”.
Laura
Kim była kobieta ujrzana przez Francesca Petrarkę? Czy Laura istniała naprawdę? Na te pytania nie ma zgodnej odpowiedzi.
Niektórzy uważają, że Laura to postać wyłącznie literacka. Dzień, w którym Petrarca miał ją poznać, czyli Wielki Piątek, jest tak symboliczny, że już to budziło wątpliwość. Giovanni Boccaccio, przyjaciel Petrarki, przekonywał, że ta kobieta istniała wyłącznie w poezji. Petrarca miał jakąś muzę dla swej twórczości. Trwają jednak spory, jak naprawdę się nazywała.
Wśród 366 utworów poetyckich zamieszczonych w Sonetach do Laury znajduje się 317 sonetów, 29 pieśni, 9 sekstyn, 7 ballad i 4 madrygały. Sonety stanowią zatem dominującą, zasadniczą partię zbioru.
Sonet 90Były to włosy złote, rozpuszczone
W tysiącu słodkich loków, krętych, jasnych,
Światło wspaniałe drgało rozelśnione
W oczach przepięknych, które dziś przygasły.Twarz była pełna współczucia; czy szczera?
Twarz się zmieniła w barwie; czy być może?
Cóż więc dziwnego w tym, że gdy otwieram
Powieki, czuję nagle w piersiach pożar?Stąpanie jej nie było rzeczą ziemską,
Lecz anielskiego ducha, a jej słowa
Brzmiały inaczej niźli ludzka mowa.To blask niebiański, to słońce zwycięskie –
Tak ją widziałem. I choć tak dziś nie jest,
Gdy łuk oddalą, rana nie zdrowieje.Francesco Petrarka, Sonet 90, [w:] tegoż, Poezje wybrane, tłum. Jalu Kurek, wybór Jalu Kurek, Warszawa 1969.
Sonet 157Ten dzień, jak zawsze gorzki, lecz szczęśliwy,
W sercu wycisnął jej żywe oblicze,
Którego nigdy nie oddam prawdziwie;
Jak często dzień ten wspominam, nie zliczę.Mogła iść w parze z najszlachetniejszymi.
Gdy raz westchnienie z ust jej usłyszałem,
Czy śmiertelniczka – pytam – czy bogini
Wypogodziła niebo w kręgu całym?Twarz – śnieg gorący, włosy – czyste złoto,
Rzęsy jak heban, oczy zaś – dwie gwiazdy,
Skąd miłość wszystkich celnie rani oto.Perły – zęby, a róże purpurowe –
Wargi, w których brzmiał bólem wyraz każdy;
westchnienie – płomień, łzy – kryształ u powiek.Francesco Petrarka, Sonet 157, [w:] tegoż, Poezje wybrane, tłum. Jalu Kurek, wybór Jalu Kurek, Warszawa 1969.
Na podstawie obu utworów opisz własnymi słowami Laurę.
Petrarca opis Laury ogranicza tylko do kilku elementów wyglądu. Jak sądzisz - dlaczego?
Wyjaśnij, czemu służy podkreślanie nieziemskości Laury.
Przeczytaj jeszcze raz dwa ostatnie wersy Sonetu 90 i zdecyduj, do której z części Sonetów do Laury należą przywołane utwory.
- Wiersze na cześć Madonny Laury żywej
- Wiersze na cześć Madonny Laury umarłej
Określ, co wskazuje na taką przynależność.
Laura żyje, a mimo to poeta wspomina o swoim smutku i „dniu… gorzkim”. Wyjaśnij, dlaczego tak się dzieje.
Sonety Petrarki
Zbiór Canzoniere (Sonetów do Laury) zawiera utwory należące do różnych gatunków lirycznych: sonety, pieśni, sekstyny, ballady i madrygały. Najliczniejsze spośród nich są sonety. By przypomnieć sobie reguły rządzące tym gatunkiem liryki, wykonaj następujące polecenia:
Policz i zapisz liczbę strof w przywołanych wcześniej utworach Petrarki.
Podaj i zapisz liczbę wersów w poszczególnych strofach.
Sprawdź, ile jest wszystkich wersów w sonecie.
Sprawdź, czy sonet to wiersz rymowy, czy - biały.
Ustal, jaki jest układ rymów (pamiętaj, że Jalu Kurek – tłumacz sonetów – sam sygnalizował, że nie wszędzie starał się utrzymać rym dokładny).
Spośród poniższych definicji wybierz tę, która dotyczy sonetu.
- Gatunek synkretyczny, który łączy w sobie cechy liryki (nastrojowość), epiki (fabuła) i dramatu (dialogi), i którego tematem są wydarzenia fantastyczne.
- Krótki utwór literacki zawierający morał (podany na początku, na końcu albo wynikający z treści) i posługujący się alegorią (dlatego często bohaterami są tu zwierzęta uosabiające cechy ludzkie).
- Liryczny utwór złożony z 14 wersów zgrupowanych w czterech strofach (np. w układzie 4+4+3+3) odpowiednio rymowanych.
- Krótki utwór liryczny o różnorodnej tematyce (często humorystycznej), zazwyczaj kończący się wyraźną puentą.
Dopasuj nazwy do pozostałych definicji.
Gatunek synkretyczny, który łączy w sobie cechy liryki (nastrojowość), epiki (fabuła) i dramatu (dialogi) i którego tematem są wydarzenia fantastyczne., Krótki utwór literacki zawierający morał (podany na początku, na końcu albo wynikający z treści) i posługujący się alegorią (dlatego często bohaterami są tu zwierzęta uosabiające cechy ludzkie)., Krótki utwór liryczny o różnorodnej tematyce (często humorystycznej), zazwyczaj kończący się wyraźną puentą.
| Definicja | Gatunek literacki |
|---|---|
| Gatunek synkretyczny, który łączy w sobie cechy liryki (nastrojowość), epiki (fabuła) i dramatu (dialogi) i którego tematem są wydarzenia fantastyczne. | |
| Krótki utwór literacki zawierający morał (podany na początku, na końcu albo wynikający z treści) i posługujący się alegorią (dlatego często bohaterami są tu zwierzęta uosabiające cechy ludzkie). | |
| Krótki utwór liryczny o różnorodnej tematyce (często humorystycznej), zazwyczaj kończący się wyraźną puentą. |
Jak pisać o miłości?
Petrarca w Sonetach stworzył ideał kobiecego piękna, do którego odwoływali się twórcy następnych epok literackich w całej Europie. Ukształtował też model opisywania miłości.
Sonet 132Jeśli to nie jest miłość – cóż ja czuję?
A jeśli miłość – co to jest takiego?
Jeśli rzecz dobra – skąd gorycz, co truje?
Gdy zła – skąd słodycz cierpienia każdego?Jeśli z mej woli płonę – czemu płaczę?
Jeśli wbrew woli – cóż pomoże lament?
O śmierci żywa, radosna rozpaczy,
Jaką nade mną masz moc! Oto zamęt.Żeglarz, ciśnięty złym wodom dla żeru,
W burzy znalazłem się, podarłszy żagle,
Na pełnym morzu, samotny, bez steru.W lekkiej od szaleństw, w ciężkiej od win łodzi
Płynę, nie wiedząc już sam, czego pragnę,
W zimie żar pali, w lecie mróz mnie chłodzi.Francesco Petrarka, Sonet 132, [w:] tegoż, Poezje wybrane, tłum. Jalu Kurek, wybór Jalu Kurek, Warszawa 1969.
Sonet 134Nie mam spokoju, choć wojować nie chcę,
Lękam się, cieszę, marznę, to znów płonę,
Latam w obłokach, pełzam po zagonie,
Choć świat zagarniam, dłoń mam pustą przecie.Ona mnie trzyma w więzieniu, nędznego,
Nie chce mnie, ale odejść nie pozwala,
Nie zabija, lecz z kajdan nie wyzwala,
Żywego mnie nie pragnie ni martwego.Widzę bez oczu, bez języka wołam,
Pragnąłbym zginąć, a ratunku krzyczę,
Nie cierpię siebie samego, ją kocham.Bólem się karmię, a śmieję się łzami,
Po równo zbrzydły mi i śmierć, i życie,
Takim się stałem z Twojej winy, pani.Francesco Petrarka, Sonet 134, [w:] tegoż, Poezje wybrane, tłum. Jalu Kurek, wybór Jalu Kurek, Warszawa 1969, s. 32.
Na podstawie przywołanych sonetów wyjaśnij, jakim uczuciem jest miłość.
Zastanów się, dlaczego w obu przywołanych sonetach Petrarca nie opisuje już Laury.
Wyjaśnij, dlaczego w Sonecie 132 pojawia się tak wiele pytań.
Wyjaśnij, dlaczego Sonet 134 już tych pytań nie zawiera.
Wytłumacz, czemu służy porównanie zakochanego do żeglarza.
Przedstawiając miłość, postać mówiąca stwierdza:
„W lekkiej od szaleństw, w ciężkiej od win łodzi
Płynę, nie wiedząc już sam, czego pragnę”
oraz
„Bólem się karmię, a śmieję się łzami,
Po równo zbrzydły mi i śmierć, i życie”.
Do czego można porównać taki stan emocjonalny? Uzasadnij odpowiedź.
Z poniższego zestawu środków stylistycznych wybierz te, które występują w obu przywołanych sonetach Petrarki.
- pytanie retoryczne
- antyteza
- wykrzyknienie
- anafora
- apostrofa
- epifora
- epitet
Wskaż w utworach przykłady użycia środków stylistycznych wybranych przez siebie.
Wskaż te środki stylistyczne, które podkreślają stan emocjonalny postaci mówiącej.
Petrarkizm w poezji polskiego renesansu i baroku[Petrarca] w sferze stylistycznych środków składniowych wyeksponował pytanie retoryczne, wykrzyknienie, paralelizm. W sonetach Petrarki były one wykładnikiem postawy postaci mówiącej. Odzwierciedlały niepokój, zmienność stanów, relacje ciało – dusza, doczesność – wieczność, niosły istotny ładunek myślowy, wykwitający z podłoża platońskiego.
Jadwiga Kotarska, Petrarkizm w poezji polskiego renesansu i baroku, [w:] , Studia porównawcze o literaturze staropolskiej, red. Teresa Michałowska, Jan Ślaski, Wrocław 1980, s. 45.
Miłość i śmierć
Wszystkie przywołane dotąd wiersze pochodziły z pierwszej części zbioru. Sprawdźmy, jak o swej miłości Petrarca pisał, gdy Laura już nie żyła.
Sonet 250Zwykła mnie we śnie pocieszać z oddali
Swoim widokiem anielskim i drogim,
Teraz zaś straszy mnie i smutkiem pali,
Nie mogę usnąć od bólu i trwogi.Często, zda mi się, widzę na jej twarzy
Żal pomieszany z litością niewinną
I słyszę słowa – westchnąć się nie ważę –
Od których radość i nadzieja giną:„Czy ty pamiętasz nasz ostatni wieczór,
Gdy zostawiłam ciebie w płaczu rzewnym,
Odszedłszy późną porą pełna przeczuć?Wtedy mi mówić nie kazało serce,
Nie chciałam, teraz mówię jak rzecz pewną:
Już nie zobaczysz mnie na ziemi więcej”.Francesco Petrarka, Sonet 250, [w:] tegoż, Poezje wybrane, tłum. Jalu Kurek, wybór Jalu Kurek, Warszawa 1969.
Porównaj obraz Laury z sonetów ukazujących ją za życia z obrazem z Sonetu 250. Czy dostrzegasz różnice?
Wyjaśnij, dlaczego postać mówiąca użyła czasu teraźniejszego: „widzę na jej twarzy”.
Laura nazywana była aniołem w obu częściach zbioru Sonetów do Laury. Zastanów się, czy określenie to ma zawsze takie samo znaczenie.
W zbiorze Laura odzywa się rzadko. Podaj przyczynę takiej kreacji bohaterki.
W pierwszej strofie Sonetu 250 pada stwierdzenie: „Teraz zaś straszy mnie”. Wyjaśnij jego znaczenie.
Petrarca często łączył miłość i śmierć. Śmierć przecież zabrała mu ukochaną, ale z drugiej strony – dawała szansę na połączenie się z nią. Platoniczne uczucie, w którym łączą się tylko serca, może spełnić się wyłącznie w zaświatach – w niebie, do którego Laura trafiła (jako anioł, a właściwie: anielica, stąd określenie Donna Angelicata – Pani Anielska).
Przed Petrarką nikt tak nie pisał o miłości. „Wszyscy ludzie, nawet na najmniejszej skale, jaką opływa morze, wiedzą, że był człowiek zakochany w stopniu najwyższym i że był nim Petrarca. Co więcej, fakt ów jest prawdziwy... Kogo nazywamy człowiekiem po prostu zakochanym? Nie ma tu żadnej analogii. Petrarca był nim w sposób nadzwyczajny, płomienny, słoneczny” (1)(1).
Kilkunastoletni okres niespełnionej miłości łączył się z poczuciem niepokoju moralnego. Petrarca wyzwolił się z niego po lekturze Wyznań św. Augustyna. Jeden z najważniejszych świętych w dziejach chrześcijaństwa przedstawił tam m.in. swój długi związek z ukochaną. Jej oddalenie połączył Augustyn z przemianą duchową. Petrarca dostrzegł w historii świętego wiele podobieństw do swoich dziejów. Obraz nawrócenia zawarty jest w opisie wejścia poety na szczyt Mont Ventaux w Prealpach we Francji. Opisał to w liście do przyjaciela: „I natrafiłem na dziesiątą księgę. Mój brat, chciwy słów Augustyna, stał przy mnie nadstawiając uszu. Bogiem się świadczę i tym, który mojego głosu słuchał, że pierwsze słowa, na które padł mój wzrok, były takie: Oto ludzie wędrują, aby podziwiać szczyty gór, spiętrzone fale morza, szeroko rozlane rzeki, Ocean otaczający ziemię, obroty gwiazd. A siebie samych omijają, siebie nie podziwiają (X, 8). Muszę ci wyznać, że o s ł u p i a ł e m”.
WstępPoza śmiercią bohaterki, dzielącą wielki cykl na dwie części, nie idzie tu o zewnętrzne wydarzenia, rzadkie i drobne dla obcych oczu, jak spotkanie lub odjazd, uśmiech i spojrzenie. Właściwym przedmiotem poezji jest odbicie w świadomości pisarza. Dzieje miłości stają się obrazem rozdwojenia, którego Petrarca nie zdołał nigdy przezwyciężyć, zawieszenia między ponętami doczesności a marzeniem o pięknie bezcielesnym. Ten wieniec misterny pieśni – to podejmowana wciąż na nowo rozmowa z sobą samym, pochylenie nad własnymi przeżyciami, schodzenie w głąb rzeczywistości psychicznej... To poetycki pamiętnik własnych zmagań, falowania życia wewnętrznego, przepływu zmiennych nastrojów.
Jalu Kurek, Wstęp, [w:] Francesco Petrarca, Poezje wybrane, tłum. Jalu Kurek, wybór Jalu Kurek, Warszawa 1969, s. 6.
Wpływ, jaki na twórczość o tematyce miłosnej wywarł Francesco Petrarca, spowodował, że historycy literatury i sztuki dostrzegają istnienie zjawiska kulturowego nazywanego petrarkizmem.
Zjawisko kulturowe polegające na naśladowaniu modelu opisu miłości oraz opisu kobiety, obecne w literaturze europejskiej (zwłaszcza od XVI wieku).Ten model, za pomocą takich środków stylistycznych, jak antytezy, oksymorony, pytania retoryczne i wykrzyknienia, ukazywał:
dziwny stan miłosny – niewytłumaczalny, pełen sprzeczności, kojarzony też ze śmiercią,
ideał piękna kobiety.
Teksty do wyboru
Marzenie o wielkiej miłości
WstępPetrarkowska Laura stała się już dziś pojęciem lotnym, terminem obiegowym, a sonety Petrarki – synonimem poezji miłosnej. Laura reprezentuje marzenie o wielkiej miłości. Nie każdemu dane jest przeżyć miłość, a już tylko niewielu dane jest przeżyć wielką miłość. Ale powszechnie każdemu dostępne jest marzenie o miłości. Laura jest właśnie tym marzeniem, które nam wszystkim dane. Inne kobiety spotyka się codziennie, rozmawia się z nimi, tańczy, flirtuje, żeni się, żyje się z nimi, ta jedna jest niepospolita, bo nieosiągalna, bo o niej się tylko marzy; jak marzył ów czternastowieczny poeta, który nie potrafił jej zapomnieć przez czterdzieści siedem lat swego żywota aż po zgon; a miłość swą rozpiął nawet poza śmierć umiłowanej.
Jalu Kurek, Wstęp, [w:] Francesco Petrarca, Poezje wybrane, tłum. Jalu Kurek, wybór Jalu Kurek, Warszawa 1969, s. 6.
Wyjaśnij, czym stała się w kulturze współczesnej Laura.
Wskaż, w czym przejawia się wyjątkowość Laury.
Ból miłości
Petrarkizm w poezji polskiego renesansu i barokuKoncepcja miłości zawarta w liryce Petrarki wyrosła z platonizmu, tradycji prowansalskiej, „nowego słodkiego stylu”, twórczości Dantego. Jest koncepcją uczucia niespełnionego, miłości‑cierpienia, w której nie ma miejsca dla spokoju [...]. Ostra świadomość nieodłączności uczucia miłosnego od natury człowieka, świadomość konieczności zmierzania do najwyższego celu istnienia powoduje nieustanne napięcia. Zachwianie równowagi uczuciowej, intelektualnej i moralnej jest źródłem cierpień, odkrywa także wartość utraconej stabilizacji wewnętrznej. Ból miłości jest duchową koniecznością w życiu chrześcijańskim.
Petrarca wyznaczył miłości perspektywę metafizyczną [...].Jadwiga Kotarska, Petrarkizm w poezji polskiego renesansu i baroku, [w:] , Studia porównawcze o literaturze staropolskiej, red. Teresa Michałowska, Jan Ślaski, Wrocław 1980, s. 45.
Omów koncepcję miłości zawartą w utworach Petrarki.
Wyjaśnij, jak rozumiesz stwierdzenie: „Ból miłości jest duchową koniecznością w życiu chrześcijańskim”.
Kult kobiety
Petrarkizm w poezji polskiego renesansu i barokuGodna uwielbienia i czci kobieta wyniesiona została w liryce zachodnioeuropejskiej na poziom niedostępności. Do teorii miłości dwornej wprowadzono średniowieczne pojęcie seniora i wasala. W epoce renesansu kult damy przyjął się w dwornych formach bujnego życia towarzyskiego, a wraz z zainteresowaniem dla platonizmu przydano kobiecie blasków nieziemskiego piękna. [...]
Literatura polska pozbawiona tradycji poezji rycerskiej zachowała tylko niektóre rysy bohaterki petrarkistowskiej. Autorzy staropolscy podchwycili timbretimbre dworności w postawie wobec kobiety. Łukasz Górnicki w Dworzaninie polskim wykładał: „Albowiem jeśliż białągłowę panem zowiemy, przystoi, aby każdy z nas myśli swe wszytki i chciwości poddał pod moc jej, iżby jedna jej dusza swemu i naszemu – jako już zniewolonemu – ciału rozkazowała, bo tak ma być w miłości prawdziwej”. [...] kobieta staje się adresatką laudacji miłosnych, sprawuje władzę nad myślami, uczuciami, wolą i wyobraźnią mężczyzny. Droga ku uduchowieniu osobowości, sublimacji postaw uczuciowych była w petrarkizmie drogą subordynacji wobec wyidealizowanej kobiety.Jadwiga Kotarska, Petrarkizm w poezji polskiego renesansu i baroku, [w:] , Studia porównawcze o literaturze staropolskiej, red. Teresa Michałowska, Jan Ślaski, Wrocław 1980, s. 45.
Omów zjawisko kultu kobiety w sztuce i obyczaju polskim i europejskim.
Współczesny ideał piękna
Petrarca przedstawił w swym zbiorze ideał piękna kobiecego. Scharakteryzuj współczesny ideał kobiecości.
Czy istnienie ideału urody (kobiecej lub męskiej) może być niebezpieczne? Sformułuj tezę i odpowiednie argumenty. Przygotuj wypowiedź trwającą 2 minuty.
Zadaniowo
Jan Kochanowski – pojętny „uczeń” Francesca Petrarki. Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanego utworu Jana Kochanowskiego oraz poznanych wierszy Francesca Petrarki. Twoja wypowiedź powinna liczyć co najmniej 250 słów.
Kto mi wiary dać nie chce, daj ją oku swemu
A przypatrz sie stworzeniu pilnie tak pięknemu:
Taka jeszcze nie była za dawnego wieku,
Aniołowi podobna barziej niż człowieku.
W Pieśni IX pierwsze litery kolejnych wersów tworzą tzw. akrostych: KATARZYNA JANWODINZKA albo KATARZYNA, JAN WODYŃSKA – w ten sposób autor podał adresatkę (adresatów) wiersza.
Znajdź w wierszu Adama Mickiewicza, będącym parafraząparafrazą utworu Francesca Petrarki, cztery środki stylistyczne. Wyjaśnij sens ich zastosowania w utworze.
Błogosławiony rok ów, miesiąc, i niedziela,
I dzień ów, i dnia cząstka, i owa godzina,
I chwila, i to miejsce, gdzie moja dziewczyna
Uczucia mi natchnęła, choć ich nie podziela.