Kochać – jak to łatwo powiedzieć

Bohaterowie literaccy i ich miłosne rozczarowania.

Rozczarowania miłosne lub niespełniona miłość bohaterów literackich to częsty motyw w literaturze. W wielu przypadkach zakochani nieświadomie doprowadzają do swojej zguby lub nawet śmierci.

Motyw zawodu miłosnego obecny jest w mitologii greckiej. Przykładem jest mit o Narcyzie i Echo. Młodzieniec zakochał się we własnym odbiciu i odrzucał wszelkie propozycje ze stron kobiet i nimf. Jedna z nich, Echo, po odmowie ukochanego pogrążyła się w rozpaczy i resztę swojego życia spędziła na samotnych wędrówkach po wąwozach.

O miłosnym rozczarowaniu jest mowa w „Podaniu o Kunegundzie”. Tytułowa bohaterka była bezwzględną i oziębłą kobietą. Odtrącała wszystkich, którzy starali się o jej względy, wysyłając ich na pewną śmierć. W jednym z rycerzy się jednak zakochała. On, przeszedłszy zwycięsko próbę, odrzucił uczucie Kunegundy w ramach kary za jej wcześniejszą postawę.

Nieszczęśliwa miłość jest tematem utworu „Dzieje Tristana i Izoldy”. Tytułowi bohaterowie zakochują się w sobie przez przypadek – obydwoje wypijają napój miłosny, który był zarezerwowany dla Izoldy i jej przyszłego męża, króla Kornwalii. Od tego momentu nie mogą przestać o sobie myśleć, a wszelkie próby rozdzielenia kochanków kończą się niepowodzeniem. Historia Tristana i Izoldy kończy się śmiercią zakochanych.

Rozczarowanie miłosne przeżywa także tytułowy bohater powieści Johanna Wolfganga Goethego [czyt. johana wolfganga getego] pod tytułem „Cierpienia młodego Wertera”. Historię swojego życia mężczyzna opisuje w listach do ukochanej. Przebywając na wsi, poznaje Lotę, w której zakochuje się bez wzajemności. Spędza z nią każdą wolną chwilę, żywiąc nadzieję na związek. Jego nadzieje kończą się jednak rozczarowaniem - kobieta jest bowiem zaręczona z Albertem. Tytułowy Werter pogrąża się w coraz większej rozpaczy z powodu nieodwzajemnionej miłości i w ostateczności decyduje się na odebranie sobie życia.

Nieszczęśliwa miłość, z którą związane jest rozczarowanie, występuje również w „Lalce” Bolesława Prusa. Główny bohater powieści, Stanisław Wokulski, zakochuje się w Izabeli Łęckiej, która nie odwzajemnia jego uczuć. Mężczyzna decyduje się na wiele wyrzeczeń, jednak kobieta przy każdej możliwej okazji lekceważy go i okazuje mu jedynie obojętność oraz oschłość. Wokulski idealizuje swoją ukochaną i pomimo wielu upokorzeń wciąż próbuje zdobyć przychylność Łęckiej. Jego dążenia jednak prowadzą go do zguby.

Omawiany motyw występuje także w dramacie Juliusza Słowackiego pod tytułem „Balladyna”. Pani jeziora Gopło, Goplana, zakochuje się w Grabcu. Mężczyzna jednak nie odwzajemnia uczuć kobiety, gdyż zakochany jest w tytułowej Balladynie. Goplana, owładnięta uczuciem zazdrości, zamienia Grabca w wierzbę płaczącą. Mężczyźnie udaje się jednak namówić kobietę, aby ta zamieniła go w króla dzwonkowego. W swym przebraniu trafia na dwór królewski, gdzie zostaje zamordowany. Targana rozpaczą i wyrzutami sumienia Goplana postanawia opuścić swoje królestwo i odlatuje na północ z kluczem żurawi.

Motyw nieodwzajemnionej miłości i towarzyszącego jej rozczarowania możemy odnaleźć również w powieści Małgorzaty Musierowicz „Opium w rosole”. Janina Krechowicz jest bez wzajemności zakochana w Maćku Ogorzałce. On nie zauważa jej uczucia, gdyż zaślepiony jest urodą innej dziewczyny.

Przedstawione przykłady dowodzą, że miłość jest uczuciem bardzo złożonym. Rozczarowania z nią związane są zatem nieuniknione. Literatura pozwala nam przeżywać je razem z bohaterami, dzięki czemu nie czujemy się osamotnieni. Pamiętajmy, aby czerpać cenną wiedzę z doświadczenia, jakim jest miłość, ponieważ to dzięki niej żyjemy pełnią życia.