Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Przeczytaj zamieszczony fragment Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.PREAMBUŁA
W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny, odzyskawszy w 1989 roku możliwość suwerennego i demokratycznego stanowienia o Jej losie,
my, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno wierzący w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i nie podzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł, równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego - Polski, wdzięczni naszym przodkom za ich pracę, za walkę o niepodległość okupioną ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu i ogólnoludzkich wartościach, nawiązując do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej, zobowiązani, by przekazać przyszłym pokoleniom wszystko, co cenne z ponad tysiącletniego dorobku, złączeni więzami wspólnoty z naszymi rodakami rozsianymi po świecie, świadomi potrzeby współpracy ze wszystkimi krajami dla dobra Rodziny Ludzkiej, pomni gorzkich doświadczeń z czasów, gdy podstawowe wolności i prawa człowieka były w naszej Ojczyźnie łamane, pragnąc na zawsze zagwarantować prawa obywatelskie, a działaniu instytucji publicznych zapewnić rzetelność i sprawność, w poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem lub przed własnym sumieniem, ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot. Wszystkich, którzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej tę Konstytucję będą stosowali,
wzywamy, aby czynili to, dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka, jego prawa do wolności i obowiązku solidarności z innymi, a poszanowanie tych zasad mieli za niewzruszoną podstawę Rzeczypospolitej Polskiej.Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r..
Uroczysty wstęp do konstytucji lub umowy międzynarodowej.
Przytocz zawarte w preambule słowa, które wyjaśniają, czym jest konstytucja.
Wypisz:
uniwersalne wartości, do których odwołali się twórcy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
zasady, które uznano za podstawę Rzeczypospolitej Polskiej.
Konsytucja Rzeczypospolitej Polskiej
podać podstawowe wartości i zasady państwa demokratycznego;
wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratycznym odgrywa konstytucja;
określić, gdzie i kiedy uchwalono pierwsze konstytucje.
procesu uchwalania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.;
struktury obowiązującej ustawy konstytucyjnej;
najważniejszych zasad ustrojowych zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.
Prace nad uchwaleniem demokratycznej konstytucji w Polsce trwały wiele lat. Rozpoczęły się już w 1989 r. Brak porozumienia głównych sił politycznych co do najważniejszych zasad ustrojowych, jakie miały obowiązywać w demokratycznej Polsce, przedłużał czas oczekiwania na nową ustawę zasadniczą.
Obradujący wspólnie posłowie i senatorowie. Zgromadzenie Narodowe zbiera się w określonych prawem sytuacjach.
2 kwietnia 1997 r. Zgromadzenie Narodowe uchwaliło konstytucję.
25 maja 1997 r. odbyło się ogólnonarodowe referendum konstytucyjne.
16 lipca 1997 r. ustawę konstytucyjną podpisał prezydent Aleksander Kwaśniewski.
17 października 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Konstytucja RP) weszła w życie.
Zastanów się, dlaczego w procedurze uchwalania Konstytucji RP odwołano się bezpośrednio do woli obywateli, wyrażonej w referendum konstytucyjnym.
Zapoznaj się z przedstawionym materiałem źródłowym, a następnie wykonaj ćwiczenie interaktywne.
Referendum konstytucyjne z 25 maja 1997 r.
Pytanie:
Czy jesteś za przyjęciem Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej uchwalonej przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r.?
Prawo do udziału w referendum przysługiwało każdemu obywatelowi Rzeczypospolitej Polskiej, który miał czynne prawo wyborcze do Sejmu.
Oceń, czy poniższe zdania dotyczące wyników referendum konstytucyjnego są prawdziwe, czy – fałszywe. Zaznacz odpowiednie komórki tabeli.
| Prawda | Fałsz | |
| Ponad połowa osób uprawnionych do głosowania wzięła udział w referendum konstytucyjnym. | □ | □ |
| Ponad połowa osób biorących udział w referendum opowiedziała się za nową ustawą konstytucyjną. | □ | □ |
| Ponad połowa obywateli polskich wyraziła poparcie dla nowej ustawy konstytucyjnej. | □ | □ |
Zasady ustrojowe Rzeczypospolitej Polskiej
Konstytucja RP, podobnie jak inne tego rodzaju dokumenty obowiązujące współcześnie w państwach demokratycznych, zawiera postanowienia dotyczące podstawowych zasad funkcjonowania państwa, sposobu powoływania, kompetencji i odpowiedzialności władz publicznych, praw i wolności obywatelskich oraz środków ich ochrony. Składa się z preambuły oraz 243 artykułów, ujętych w XIII rozdziałach.
To zawarte w konstytucji normy prawne mające szczególne znaczenie. Wyrażają podstawowe wartości konstytucyjne.
Zasada suwerenności narodu
Wyjaśnij, na czym polega zasada suwerenności narodu.
Wymień znane ci przedstawicielskie organy władzy w Polsce.
Wymień poznane formy demokracji bezpośredniej.
Zasada podziału władz
Wyjaśnij, na czym polega i czemu służy zasada podziału władz
Zasada demokratycznego państwa prawnego
Zasada państwa prawnego oznacza, że władza państwowa związana jest obowiązującym prawem. Konstytucja RP stanowi, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
Zasada demokratycznego państwa prawnego jest realizowana za pośrednictwem takich rozwiązań, jak:
konstytucjonalizm, uznanie ustawy za najważniejsze źródło prawa,
kontrola władzy wykonawczej,
podział władzy.
Współcześnie zasada demokratycznego państwa prawnego odnosi się również do:
uwzględniania w ramach systemu sprawowania władzy reguł pluralizmu politycznego,
wyłaniania władz publicznych w drodze wyborów,
poszanowanie praw i wolności obywatelskich.
Zasada pluralizmu politycznego
Istotą tej zasady jest swoboda tworzenia i działania partii politycznych, uregulowana w Konstytucji RP. Członkami partii politycznych mogą być tylko obywatele polscy, którzy zrzeszają się w partie na zasadach dobrowolności i równości. Celem działania takich organizacji jest wpływanie metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa i sprawowanie władzy publicznej. Konstytucja RP ustanawia zasadę jawności finansowania partii politycznych.
Partia polityczna w Polsce, aby prowadzić legalną działalność, musi zostać wpisana do ewidencji partii politycznych, prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Wolność tworzenia i działania partii politycznych w Polsce podlega ograniczeniom. Konstytucja RP zakazuje istnienia partii politycznych:
które odwołują się w swych programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu;
których program lub działalność zakłada bądź dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową;
których program lub działalność dopuszcza stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy albo wpływu na politykę państwa;
które przewidują utajnienie struktur lub członkostwa.
Podsumowanie
Konstytucja RP z 1997 r. spełnia standardy współczesnego państwa demokratycznego. Zawarte w niej zasady ustrojowe nawiązują do bogatego dorobku współczesnej myśli politycznej, kształtującej się od czasów oświecenia, rewolucji francuskiej i amerykańskiej.
Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładuKażda konstytucja określa pewne zasady podstawowe, które rozstrzygają o charakterze ustrojowym danego państwa i określają panujący w nim system władzy. Suma tych zasad składa się na tożsamość konstytucyjną danego państwa. (…) Zasady te mogą być formułowane w bardzo różny sposób, różne mogą być proporcje ich wzajemnego ujęcia, mogą być one uzupełniane zasadami i deklaracjami o bardziej szczegółowym charakterze. Wynika to ze specyfiki każdego państwa, meandrów jego historii konstytucyjnej, hierarchii jego wartości i celów, uważanych przez twórców konstytucji za podstawowe.
Leszek Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2012, s. 53.
Ułóż wydarzenia związane z przygotowaniem Konstytucji RP w 1997 roku w kolejności chronologicznej.
- Podpisanie Konstytucji przez Prezydenta RP.
- Uchwalenie Konstytucji przez Zgromadzenie Narodowe.
- Przeprowadzenie referendum konstytucyjnego.
Opis sytuacji. Agata ukończyła 18 lat. Pierwszy raz mogła wziąć udział w referendum ogólnokrajowym. Jest dumna, że ma wpływ na podejmowanie decyzji w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa. Prawo, z którego skorzystała Agata wynika bezpośrednio z zasady...
- podziału władz.
- suwerenności narodu.
- pluralizmu politycznego.
- sprawiedliwości społecznej.
- dobra wspólnego.