Młody człowiek świadomym odbiorcą mediów
Tekst 1Hollande [prezydent Francji] chciał wymienić rząd już w grudniu, ale premier Jean‑Marc Ayrault, pozbawiony wszelkiej inicjatywy i równie nielubiany co prezydent, w ostatniej chwili uratował głowę, proponując reformę podatków. Teraz już nic nie mogło go ocalić. Hollande od dawna znajduje się na równi pochyłej: notowania ciągle spadają, podobnie jak co miesiąc zmniejsza się liczba Francuzów, którzy mają jakąś pracę. Gospodarka od dwóch lat stoi w miejscu.
Tekst 2To historia zjazdu gnieźnieńskiego jako gry politycznej między kancelariami Ottona III i Bolesława Chrobrego – mówiła Elżbieta Cherezińska o swojej „Grze w kości”.
Pisarka opowiadała, że inspiracją do stworzenia cyklu książek o dynastii Piastów była wizyta prezydenta USA w Polsce. – Cała Polska stanęła. Zajmowano się głównie zabezpieczaniem terenu, by ów wielki prezydent mógł u nas bezpiecznie wylądować. Któregoś wieczoru zaczęłam się zastanawiać, jak to było w roku 1000, kiedy Otton III przyjechał do Gniezna. Czy wtedy też Polska stanęła? – wspominała.
Tekst 3W czwartek Andrzej Duda został zaprzysiężony na urząd prezydenta RP. W dniu swojej inauguracji wygłosił trzy ważne przemówienia - w Sejmie, na placu Piłsudskiego oraz przed Pałacem Prezydenckim. Oto najważniejsze punkty jego przemówień.
(...) Polska chce wzmocnienia gwarancji od NATO
Podczas swojego wystąpienia w Sejmie Andrzej Duda podkreślał, że Polska potrzebuje większych gwarancji ze strony NATO. Jak dodał, potrzebuje tego nie tylko nasz kraj, ale też cała Europa Środkowo‑Wschodnia.
Po przeczytaniu przytoczonych tekstów publicystycznych wykonajcie zadanie, pracując w parach.
Wskażcie w tekstach informacje/fakty oraz oceny i komentarze.
Zastanówcie się, czemu służą oceny i komentarze zamieszczane w tekstach publicystycznych.
Młody człowiek świadomym odbiorcą mediów
wskazać różnorodne potrzeby człowieka;
przedstawić podstawowe wolności i prawa człowieka;
wymienić wartości i zasady państwa demokratycznego.
przedstawiać różne środki masowej komunikacji;
charakteryzować metody oddziaływania mediów na społeczeństwo;
odróżniać informacje od komentarzy i ocen w materiałach publicystycznych.
Pojęcie i rodzaje mediów
Informacje o przeszłych i teraźniejszych wydarzeniach są naturalnym elementem świadomości każdego człowieka. Łączą nas z otoczeniem, umożliwiają poznanie i zrozumienie rzeczywistości, innych ludzi oraz siebie samego. Wytwarzanie, przekształcanie i przekazywanie informacji między ludźmi, grupami społecznymi i organizacjami nazywamy komunikacją społeczną. W procesie tym budowana jest wiedza, kształtowane są wartości i wzory zachowań oraz wyrażane emocje. Jednym z podstawowych instrumentów komunikacji społecznej są media masowe (mass media, środki masowego przekazu, środki masowej komunikacji).
Wykonajcie zadanie, pracując w kilkuosobowych grupach.
Wypiszcie środki masowej komunikacji, z których korzystacie.
Czy wiecie, z których, podanych przez was, środków masowej komunikacji nie korzystali wasi dziadkowie, będąc w waszym wieku? Sprawdźcie, ile czasu potrzebujecie na zdobycie tych informacji.
Rozwój technik przekazywania informacji
Wynalezienie ruchomej czcionki drukarskiej przez Jana Gutenberga przyczyniło się do upowszechnienia książek i przyspieszenia procesu przekazywania informacji. Druk umożliwił rozwój prasy.
Już w drugiej połowie XIX wieku Thomas Edison skonstruował urządzenie do zapisywania i odtwarzania dźwięku. W 1901 r. urządzenie zwane telegrafem bez drutu umożliwiło przesłanie sygnału radiowego przez Atlantyk. W latach 30. XX wieku radio miało już masowych odbiorców w Stanach Zjednoczonych i Europie.
Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej w Stanach Zjednoczonych rozpoczęła pracę pierwsza stacja telewizyjna. W Polsce po raz pierwszy program telewizyjny wyemitowano w 1952 r. Współcześnie telewizja satelitarna umożliwia przekazywanie informacji do każdego miejsca na ziemi.
W 1969 r. amerykańska agencja rządowa ARPA stworzyła sieć komputerową ARPANet. Już w 1970 r. wysłano pierwszą pocztę elektroniczną między niezależnymi komputerami. Dwa lata później powstał symbol poczty elektronicznej @.
Wykonajcie zadania, pracując w kilkuosobowych grupach.
Przypomnijcie sobie piramidę potrzeb człowieka opracowaną przez Abrahama Maslowa. Zastanówcie się, w jakim zakresie media masowe ułatwiają, a w jakim utrudniają zaspokajanie przedstawionych potrzeb. Odwołajcie się do przykładów z waszego życia.
Zastanówcie się, w jakim stopniu współczesne mass media kreują zachowania społeczne i potrzeby człowieka. Odwołajcie się do przykładów z waszego życia.
Zastanówcie się, co byście stracili, a co zyskali, gdyby przyszło wam żyć w społeczeństwie pozbawionym dostępu do środków masowego przekazu.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
film pt Dawne oblicza komunikacji
Funkcje mediów
W XX wieku systematycznie zwiększało się oddziaływanie mediów na społeczeństwo, elity polityczne, państwo. Współczesne media nie tylko kształtują opinię publiczną, ale w znaczący sposób wpływają na decyzje podejmowane przez władze. Siła środków masowej komunikacji stała się tak duża, że zaczęto je określać czwartą władzą.
Poglądy obywateli dotyczące kwestii politycznych i społecznych, wyrażane w formie ocen i sądów.
Czwarta władza
Media odgrywają istotną rolę w kampaniach wyborczych. Są narzędziem kreowania wizerunku polityków i upowszechniania programów wyborczych.
W 2008 i 2012 r. wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych wygrał Barack Obama. Ogromną rolę w obu kampaniach wyborczych odgrywał internet. W mediach społecznościowych (Twitter, Facebook, YouTube) wyraźnie przeważała aktywność zwolenników Baracka Obamy.
Media pełnią też funkcję kontrolującą, przyczyniają się do ujawnienia patologicznych działań władzy, np. korupcji czy nepotyzmu. W rezultacie mogą doprowadzić do dyskredytacji polityka, upadku rządu, rozwiązania parlamentu czy wcześniejszych wyborów.
Afera Watergate
O sile mediów przekonał się Richard Nixon, prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1972–1974. Dziennikarze gazety „Washington Post” opublikowali informacje o nielegalnych działaniach współpracowników prezydenta. Kampania informacyjna w mediach przyczyniła się do powołania senackiej komisji mającej wyjaśnić sprawę. Zebrane dowody pozwoliły przygotować wniosek dotyczący rozpoczęcia procedury odwołania urzędującego prezydenta. Pod wpływem tych wydarzeń Nixon zdecydował się zrezygnować z prezydentury.
Media potrafią zmobilizować ludzi do podjęcia masowych protestów przeciwko działaniom elit politycznych. Przez kształtowanie opinii publicznej media mogą przyczynić się do powstania, wzrostu, osłabienia bądź rozwiązania konfliktów politycznych i społecznych.
Internet odegrał ważną rolę w krajach arabskich podczas buntów społecznych, zwanych Arabską Wiosną. Rewolucja rozpoczęła się w Tunezji w 2010 r. Młodzi demonstranci wykorzystali portale społecznościowe, takie jak Facebook czy Twitter, do zwoływania antyreżimowych protestów.
Praktyczne funkcjonowanie mediów
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.WOLNOŚCI I PRAWA OSOBISTE
Art. 54.1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r..
Przygotujcie konferencję prasową, w której wezmą udział członkowie rady samorządu uczniowskiego. Każdy z was wystąpi w roli reportera gazetki szkolnej.
Zastanów się,
jakie działania samorządu uczniowskiego były najistotniejsze dla waszej społeczności szkolnej;
jakie ważne dla społeczności szkolnej kwestie nie zostały podjęte/rozwiązane przez samorząd uczniowski.
Wybierz jeden problem (zagadnienie) i przygotuj co najmniej dwa pytania, które skierujesz do członków rady samorządu uczniowskiego, służące jego wyjaśnieniu.
Przeprowadźcie w klasie spotkanie z członkami rady samorządu uczniowskiego.
Pamiętajcie, by
poinformować zaproszonych gości o celu waszych działań i formie spotkania;
wyznaczyć osobę, która poprowadzi spotkanie.
Przygotuj notatkę do gazetki szkolnej informującą o przebiegu spotkania.
Notatka nie powinna zawierać więcej niż 60 słów. Przestrzegaj następujących zasad:
Przekazuj informacje zgodnie z prawdą, bez zniekształceń.
Bądź obiektywny. Przedstawiaj różne punkty widzenia.
Pamiętaj, że masz prawo do prezentowania własnych ocen, komentarzy i poglądów, ale wyraźnie oddzielaj je od podawanych faktów.
Bądź niezależny, nie poddawaj się naciskom i wpływom.
Szanuj swoich odbiorców i tych, o których piszesz.
Pamiętaj, to ty odpowiadasz za treść i formę przekazu!
Media współczesne
Współczesny człowiek korzysta z różnego rodzaju mediów, posługujących się innym językiem komunikacji (tekst, dźwięk, obraz). Każde medium spełnia inne oczekiwania.
Zastanów się, w jakim celu korzystasz z:
czasopism,
radia,
telewizji,
internetu.
Zastanów się, które z podanych mediów umożliwiają ci aktywny udział w tworzeniu i odbiorze informacji. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do własnych doświadczeń.
Przygotuj plakat promujący wśród rówieśników twoją ulubioną stację, portal lub czasopismo.
Skuteczność oddziaływań mediów wiąże się z umiejętnym stosowaniem metod perswazji i manipulacji. Pamiętaj, że komunikaty tworzone z intencją oddziaływania na innych ludzi wykorzystują bodźce emocjonalne zarówno pozytywne, jak i negatywne. Bodźce pozytywne związane są z cenionymi przez ludzi wartościami, takimi jak: przyjaźń, patriotyzm, niepodległość, wolność, sprawiedliwość, godność, dobro, solidarność, wiara, moralność.
Bodźce negatywne wiążą się przede wszystkim z poczuciem niepewności jutra, zagrożeniem dostępu do cenionych dóbr, lękiem i strachem przed konsekwencjami własnej aktywności i działań innych, obawą przed przemocą, ubóstwem.
Wykonajcie zadanie, pracując w kilkuosobowych grupach.
Przypomnijcie sobie analizowane plakaty polityczne i odszukajcie zastosowane w nich pozytywne i negatywne komunikaty.
Zastanówcie się, co to znaczy być świadomym odbiorcą mediów.
Zaproponujcie listę pytań, które pomogą wam określić wartość i wiarygodność informacji dostępnych w mediach.
Podsumowanie
Współczesne media masowe realizują wiele ważnych dla państwa i społeczeństwa zadań. Kształtują świadomość i zachowania ludzi, rozpowszechniają informacje o różnorakich zjawiskach i procesach, formułują ich oceny, nakłaniają ludzi do odpowiedniego postępowania. Media nie tylko opisują i kontrolują, ale również kształtują współczesne zjawiska polityczne, dlatego przez wielu określane są mianem czwartej władzy. Media wywierają ogromny i nie zawsze pozytywny wpływ na nasze zachowania czy postrzeganie rzeczywistości. Tylko świadomy odbiorca mediów potrafi oprzeć się manipulacji i nie zagubić w gąszczu informacji. Aby stać się świadomym odbiorcą mediów, należy mieć podstawową wiedzę na temat stosowanych przez nie form komunikacji, umieć wybrać wiarygodne i wartościowe przekazy, krytycznie podchodzić do zawartych w nich treści.
Podzielcie się na grupy dwuosobowe. Każdy w was ma za zadanie poszukać informacji na temat określony przez drugą osobę z pary. Czy uzyskane informacje różnią się w zależności od medium w którym są zawarte?
Przeczytaj tekst i zaznacz słowa (przymiotniki i przysłówki), które wyraźnie wskazują na ocenę postępowania Stefana, ujawnioną przez autora w opisie wydarzeń.
zielony
Stefan, przewodniczący Samorządu Szkolnego, szczerze żałował podjętych działań. Nikt nie mógł przewidzieć, że organizacja Dnia Wagarowicza w miejskiej bibliotece będzie miała takie konsekwencje. Chaos, jaki tam zapanował po wtargnięciu kilkudziesięciu osób, sprawił, że wezwano straż miejską. Stefan dzielnie wziął odpowiedzialność na siebie, ale i tak zostało wezwane liczne grono rodziców do odebrania swoich dzieci z miejsca wydarzeń. Najbardziej niesprawiedliwa jest reakcja grona pedagogicznego, które postanowiło Stefanowi obniżyć ocenę z zachowania, choć tak godnie zachowywał się w obliczu niepowodzeń!
Jak nazywamy przekonywanie odbiorców do przyjęcia pewnych treści za pomocą rzeczowych, obiektywnych i logicznych argumentów?
- pertraktacja
- manipulacja
- perswazja
- mediacja