Korzenie Polski – powtórzenie wiadomości z okresu piastowskiego
Skomplikowane drogi młodej Polski
Początki dziejów naszego państwa należą do jednych z najbardziej interesujących i nie w pełni wyjaśnionych wątków. Skąpość źródeł historycznych i niedostatek artefaktów z prac wykopaliskowych archeologów potęguje efekt tajemnicy wokół pierwszych dziesięcioleci istnienia organizacji państwowej, zawiązanej przez księcia Mieszka I i jego na wpół legendarnych przodków. Oto w Europie Środkowej pojawia się osoba władcy, który umiejętnościami i charyzmą buduje nowe państwo. Zakłada także dynastię, która mimo wielu zawirowań dziejowych trwała na polskim tronie przez kilka stuleci z wieloma sukcesami, ale także porażkami. W tym miejscu należy przypomnieć opowieść o korzeniach Polski.
Poniżej zamieszczono wypowiedź prof. Wiszewskiego dotyczącą pułapek, jakich należy unikać badając najwcześniejsze dzieje Polski. Zapoznaj się z materiałem.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/Rg6FvqvaLlQeb
Nagranie video. Na początku plansza z tytułem: „Jaka była Polska, jacy byli Polacy u zarania swojej historii?”. Następnie pojawia się prof. dr hab. Przemysław Wiszewski – historyk z Uniwersytetu Wrocławskiego. Mężczyzna o krótkich włosach w okularach siedzi w jasnym pomieszczeniu. W tle biała ściana, fragment mapy świata, regał, kwiaty. Film kończy się planszą z napisami: wystąpił prof. dr hab. Przemysław Wiszewski, scenariusz i realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnego", czerwiec 2015.
Początki państw
Na podstawie zdobytej wiedzy zaznacz czynniki, które wpłynęły na kształtowanie się wczesnośredniowiecznych państw (Wskazówka: Informacje dotyczące Państwa Franków znajdziesz w lekcji: Plemiona germańskie na gruzach CesarstwaPlemiona germańskie na gruzach Cesarstwa).
Z lekcji Germanie na gruzach Cesarstwa przypomnij sobie rozdział Frankowie w Galii. Porównaj sposób powstania państwa Germanów na początku średniowiecza oraz państwa Słowian w VII–X wieku. Uzupełnij tabelę.
| Ważną rolę w powstaniu państwa odegrały | Państwo Franków | Państwo Wizygotów | Polska | Czechy |
| podbój ziem sąsiadów | □ | □ | □ | □ |
| przyjęcie chrześcijaństwa | □ | □ | □ | □ |
| przejęcie wzorów administracji rzymskiej | □ | □ | □ | □ |
| koronacja królewska / cesarska władcy | □ | □ | □ | □ |
Odwołując się do okoliczności powstawania państw germańskich i słowiańskich, wskaż różnice i podobieństwa między nimi. Czy okoliczności powstania miały wpływ na dalsze losy państwa? Napisz odpowiedź.
W pochodzącej z końca XIII wieku Kronice wielkopolskiej, autor przedstawił wersję początków Polski, która stała się podstawą wielu późniejszych opowieści:
Kronika wielkopolska[...] w najstarszych księgach piszą, że Panonia jest matką i kolebką wszystkich narodów słowiańskich. [...] Z tych Panończyków pochodzili trzej bracia, synowie Pana, władcy Panończyków, z których pierworodny miał na imię Lech, drugi Rus, trzeci Czech. I ci trzej wydawszy potomstwo z siebie i ze swego rodu, posiadali trzy królestwa: Lechitów, Rusinów i Czechów [...]. Spośród nich, jak okazuje się zarówno z kronik, jak i z [rozległości] granic, przewagę, panowanie i najwyższą zwierzchność władzy mieli Lechici'.
Źródło: Kronika wielkopolska, tłum. K. Abgarowicz, Warszawa 1964, s. 47.
Wskaż właściwe dokończenie zdania. Według kronikarza przodek Polaków – Lechitów był
- Germaninem.
- Bizantyńczykiem.
- Panończykiem.
Dlaczego autor podkreślał, że był on pierworodnym synem ojca, Pana? Czy można to powiązać z wymieniem dwóch pozostałych braci Lecha? Napisz odpowiedź.
Zastanów się i napisz dlaczego autor 'Kroniki wielkopolskiej' wskazuje na wspólne pochodzenie Lechitów, Czechów i Rusinów. Z kim walczyli Polacy? Które sojusze z książętami mogły wpłynąć na utrzymanie się na tronie książąt piastowskich?
Na podstawie opisu mapy odpowiedz, dlaczego Bolesławowi Chrobremu nie udało się przekazać zdobyczy następcom. Odpowiedź uzasadnij.
Quiz
Aby poprawnie rozwiązać quiz zasięgnij informacji z następujących materiałów: Kim byli i skąd przyszli Słowianie?Kim byli i skąd przyszli Słowianie?', Mieszko I- król pogan, książę chrześcijanMieszko I- król pogan, książę chrześcijan, Czas krucjatCzas krucjat, Kłótnie w rodzinie książęcej i podział Polski przez KrzywoustegoKłótnie w rodzinie książęcej i podział Polski przez Krzywoustego, Piastowie między Cesarstwem a Królestwami Europy Środkowej i WschodniejPiastowie między Cesarstwem a Królestwami Europy Środkowej i Wschodniej', Zjednoczone KrólestwoZjednoczone Królestwo.
Słowianie dzielili się na:
- północnych, wschodnich i środkowych;
- wschodnich, zachodnich i południowych;
- wschodnich, południowych i północnych.
Mieszko I był tytułowany...
- królem, margrabią i komesem;
- hrabią i starostą;
- królem i hrabią.
Najwcześniejsza wyprawa krzyżowa, która wyruszyła do Jerozolimy, składała się z...
- rycerzy;
- dzieci rycerzy poległych w walkach z muzułmanami;
- ubogich.
Afryką Północną w XII wieku władali...
- chrześcijanie z Hiszpanii;
- chrześcijanie z Egiptu;
- muzułmanie z lokalnych dynastii.
Po śmierci Bolesława Krzywoustego, Kazimierz Sprawiedliwy jako spadek:
- otrzymał Kraków.
- otrzymał Poznań.
- nic nie otrzymał, bo był małoletni.
Henryk I Brodaty starał się...
- o koronę królewską.
- o reformę gospodarki Śląska.
- o zjednoczenie wszystkich ziem Polski.
Przemysł II jako król Polski rządził...
- niespełna rok.
- dwa lata.
- dwanaście lat.
Dzięki temu spotkaniu z historią uzyskałem lub rozwinąłem:
umiejętność:
wiedzę:
zrozumienie: