Temat: Bizancjum - greckie cesarstwo Rzymian

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

II. Bizancjum i świat islamu. Uczeń:

2. lokalizuje w czasie i przestrzeni cesarstwo bizantyjskie i rozpoznaje osiągnięcia kultury bizantyjskiej (prawo, architektura, sztuka).

Ogólny cel kształcenia

Poznasz historię drugiego Rzymu – Cesarstwa Bizantyjskiego w pierwszych wiekach średniowiecza.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• w jaki sposób Konstantynopol stał się drugim Rzymem;

• w jaki sposób doszło do restauracji Cesarstwa Rzymskiego za panowania Justyniana I Wielkiego;

• jakie reformy i zmiany wprowadził cesarz Justynian I Wielki;

• dlaczego Bizancjum nazywane jest kontynuacją Rzymu.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie przypominają sobie, kiedy doszło do podziału Cesarstwa Rzymskiego na Wschodnie i Zachodnie oraz w jakich okolicznościach upadło cesarstwo zachodniorzymskie..

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje uczniom temat, cele lekcji i kryteria sukcesu..

2. Nauczyciel, nawiązując do zadania domowego, pyta uczniów, kiedy i dlaczego doszło do podziału Cesarstwa Rzymskiego oraz dlaczego upadło cesarstwo na zachodzie, a wschód uniknął jego losów? Uczniowie wykonują Ćwiczenie 1. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej..

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel, nawiązując do wypowiedzi uczniów z fazy wstępnej, opisuje potęgę Konstantynopola. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 2 i Polecenie 1. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej. Następnie prowadzący wyjaśnia, że swoją potęgę zawdzięcza położeniu, braku oparcia armii na plemionach barbarzyńskich oraz zachowaniu względnego spokoju m.in. poprzez opłacanie się najeźdźcom. Wyjaśnia również, czym były trzy filary Cesarstwa – władza cesarska, administracja państwowa i armia oraz w jaki sposób były ze sobą powiązane.

2. Nauczyciel wymienia najazdy, jakie na przestrzeni wieków: V‑VIII zagrażały Bizancjum: Persów ze wschodu, Awarów z północy; Bułgarów i Słowian na terenie Bałkanów oraz muzułmanów z Półwyspu Arabskiego i Afryki Północnej***.

3. Nauczyciel przedstawia postać cesarza Justyniana I Wielkiego, następnie prosi, by uczniowie w parach (lub niewielkich grupach) dowiedzieli się, jakie reformy i zmiany zaszły za jego panowania. Dlaczego mówi się, że jego rządy to „restauracja Cesarstwa Rzymskiego”? Uczniowie wykonują Ćwiczenie 3. Następnie omawia z uczniami idealizm i pragmatyzm polityki Justyniana I Wielkiego.

4. Uczniowie wykonują Polecenie 2, a następnie Polecenie 3. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Podsumowując nauczyciel prosi uczniów, by na podstawie filmu z fragmentu lekcji w e‑podręczniku „Zamiast podsumowania” odpowiedzieli na pytanie – „Co było najbardziej charakterystyczne dla kultury bizantyjskiej?”.

2. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 4, a następnie nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało wykonane prawidło i udziela im informacji zwrotnej.

Praca domowa

1. Do powszechnego użycia weszły powiedzenia „bizantyjski przepych” oraz „bizantyjska biurokracja”. Dowiedz się, co one oznaczają..

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Byzantine Empire - Greek empire of the Romans

After the fall of the Roman Empire in 476, the role of the descendant and continuer of the Roman tradition was taken over by the Byzantine Empire with the capital city in Constantinople. The inhabitants of the Eastern Empire, called ‘Greek’ by many because of the popularity of Greek language and culture, emphasized their Roman roots and ancestry. The capital city of the Empire was a great city. During its prosperity it had 500,000 inhabitants. Three elements decided about its strength – the imperial power, the army and the administration, as well as a dynamic economy. This allowed to keep a wealthy treasury, and thanks to this, a permanent army. It was also possible to pay tributes to barbaric rulers who threatened the empire.

The most important citizen of Byzantine Empire was the Emperor. He was unlike others, though. He considered himself the ruler of all the Romans, he was supposed to realize the mission of christianisation of the world given to him by the God and he was also the representative of the God on earth. Formally, he was chosen by the highest ranking officials that created the Senate, however, no one contested the rule of inheriting the power and the rule being transferred from generation to generation. The imperial rule, which ruled over all subjects and church officials, was based on an efficient administrative apparatus, which main goal was to ensure high income to the treasury and the safety and peace of the subjects. All of it was regulated by rules and acts of law.

The most prominent Emperor of the early Middle Ages was Justinian I, called the Great. He ruled between 527 and 565 and left his mark on nearly all aspects of life in the Empire. He revolutionized the state apparatus, basing his rule not only on the aristocracy, but also on talented “new people” who came from lower classes. Thanks to his protection, they became fully dependant on the emperor, but also fulfilled his will unconditionally. Among them were not only great leaders like Belisarius, but also agile administrators and lawyers introducing the reforms of the Emperor. Justinian I dreamt of rebuilding the great Empire and thanks to an efficient army led by extraordinary leaders he practically managed to achieve that in the middle of the 6th century. He was also the author of the great legal reform – he organized the rules into the Justinian Code, as well as built the most important building of Constantinople – the Church of God’s Wisdom. The restoration of the Roman Empire did not last long. Numerous attacks of enemy armies – Persians from the east and Awars from the north; Bulgarians and Slavs in the Balkans, as well as the Muslims from the Arab Peninsula, ended the age of Byzantine Empire’s dominance, depriving it of its political power in the Mediterranean basin already in the 7th century.