Temat: Afryka – strefowość roślinna i glebowa

Adresat

Uczeń klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XV Wybrane problemy i regiony geograficzne Afryki: położenie Afryki i jego wpływ na cyrkulację powietrza i rozmieszczenie opadów atmosferycznych; strefowość klimatyczno‑roślinno‑glebowa;

2) wyjaśnia na podstawie map tematycznych istnienie strefowości klimatyczno‑roślinno‑glebowej w Afryce;

Ogólny cel kształcenia

Uczeń zdobywa wiedzę i umiejętności na temat zagadnień poruszanych na zajęciach

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• podasz przyczyny symetrycznego ułożenia stref klimatycznych, roślinnych i glebowych w Afryce;

• podasz przykładowe zależności między klimatem, roślinnością i glebami w każdej ze stref krajobrazowych Afryki;

• wymienisz charakterystyczne rośliny i zwierzęta stref krajobrazowych Afryki;

• odczytasz z mapy dominujące gleby poszczególnych stref krajobrazowych.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Prowadzący lekcję określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

• Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel nawiązuje do wcześniejszego omówienia mapy. Pyta, co wpływa na rozmieszczenie stref roślinnych w Afryce. Uczniowie dokonują analizy i wskazują na zależność stref od klimatu. Dyskutują na ten temat.

• Nauczyciel podkreśla, że w Afryce strefy klimatyczno‑roślinno‑glebowe układają się symetrycznie względem równika, a na zróżnicowanie roślinności i gleb wpływa wielkość i rozkład opadów atmosferycznych.

• Praca w parach. Uczniowie, korzystając z atlasów geograficznych, wyszukują mapy: klimatu, roślinności i gleb w Afryce i analizują zależności między tymi strefami.

• Nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy. Każda z grup pracuje z materiałami źródłowymi (podręcznik do geografii, e‑podręcznik do geografii, zasoby internetu, atlas geograficzny). Nauczyciel rozdaje szary papier i markery. Zadaniem zespołów jest opracowanie posteru zgodnie z wylosowanym tematem:
  - Strefa śródziemnomorska – roślinność, zwierzęta i gleby
  - Strefa pustyń i półpustyń – roślinność, zwierzęta i gleby
  - Strefa sawann – roślinność, zwierzęta i gleby
  - Strefa lasów równikowych – roślinność, zwierzęta i gleby

• Każda grupa przedstawia opracowany poster na forum klasy. Posiłkuje się zasobami internetu do wskazania charakterystycznych organizmów roślinnych i zwierzęcych. Wskazuje strefy na mapie ściennej Afryki.

Faza podsumowująca

• Na podsumowanie lekcji uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne na tablicy interaktywnej .

• Nauczyciel dokonuje oceny uczniów w obrębie jednej wylosowanej grupy. Bierze pod uwagę wkład i ich możliwości. Dokonuje również oceny pracy innych uczniów .

Praca domowa

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

• Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Africa – soil and vegetation zones

Africa is the second biggest continent in the world after Asia. It has an area of 30.3 million km Indeks górny 2². The solid landmass is crossed by the Equator, and the land is positioned towards it almost symmetrically. The prime meridian also goes through Africa.

Analyse and describe each of the African zones in terms of vegetation, soil and animals that can be found there. Use various sources of information (geography textbook, geography e‑textbook, Internet resources, geographical atlas). Compare your descriptions with the answers provided by other students.

Using the knowledge acquired in class, do the exercises below.

Africa has a diverse soil cover, which depends on the climate zone, vegetation cover and terrain. The soil cover is symmetrical with respect to the equator, excluding mountainous areas in the east and north of the continent and a large area of the Sahara. Equatorial Africa is dominated by the laterite soils of wet forests as well as red and reddish‑brown soils. Red soils predominate in the savanna zone. Between the savannah zone and the Sahara, there are lixisols, sporadically also black soil occurs. In the Sahara Desert and in South Africa, sandy and gravel soils are the initial soil. Salty soils, solonchak and  solonetz, are often found due to salinity. There are characteristic gray desert soils in the Sahara's interior. In the valleys of large rivers there are riverine, alluvial soils. In the Mediterranean zone there are terra rosa, brown soils, brown mountain soils and dry forest soils - these soils are characteristic soils of the Mediterranean coast. In the Great Rift Valley there are  podzoluvisols, mountain‑meadow soils and volcanic soils. The reason for the formation of red‑colored soils are iron oxides, which penetrate deep into the soil profile. The soils in the humid zone have a clay‑like consistency, while in the dry zone the soils are made up of loose particles.

African vegetation is diverse. It shows a significant relationship with climatic zones, especially with rainfall. Only in Madagascar, vegetation belts have a shape similar to the meridian, however, this is largely associated with unusual climatic conditions on the island. Regardless of the flora, vegetation of Africa exhibits a certain symmetry with respect to the equator. On the northern and southern extremities, there is a strip of damp vegetation, then stripes or patches of desert, semi‑desert, savanna and equatorial vegetation are located towards the equator.