Lesson plan (Polish)
Temat: Budowa soli i ich nazewnictwo
Adresat
Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)
Podstawa programowa:
Szkoła podstawowa. Chemia.
VII. Sole. Uczeń:
2) tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczków, azotanów(V), siarczanów(IV), siarczanów(VI), węglanów, fosforanów(V) (ortofosforanów(V)); tworzy nazwy soli na podstawie wzorów; tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie nazw.
Ogólny cel kształcenia
Uczeń tworzy i zapisuje wzory soli oraz nazwy na podstawie wzorów
Kompetencje kluczowe
porozumiewanie się w językach obcych;
kompetencje informatyczne;
umiejętność uczenia się.
Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:
opisywać budowę soli;
tworzyć nazwy soli.
Metody/techniki kształcenia
aktywizujące
dyskusja.
podające
pogadanka.
eksponujące
film.
programowane
z użyciem komputera;
z użyciem e‑podręcznika.
praktyczne
ćwiczeń przedmiotowych.
Formy pracy
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne
e‑podręcznik;
zeszyt i kredki lub pisaki;
tablica interaktywna, tablety/komputery.
Przebieg lekcji
Faza wstępna
Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).
Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.
Faza realizacyjna
Nauczyciel zapisuje na tablicy obok siebie wzory kationu sodu i anionu chlorkowego. Wskazuje wzór chlorku sodu na podstawie wartościowości metalu i reszty kwasowej, tłumacząc jednocześnie zasady ustalania wzorów sumarycznych soli. To samo działanie prezentuje na przykładzie siarczku glinu, azotanu(V) miedzi(II), fosforanu(V) magnezu.
Uczniowie utrwalają zdobyte informacje, omawiając je ze swoimi najbliższymi sąsiadami (metoda „powiedz sąsiadowi”).
Nauczyciel tłumaczy zasady tworzenia nazw soli pochodzących od kwasów beztlenowych i tlenowych, bazując na przykładach soli wykorzystanych w punkcie trzecim niniejszego scenariusza.
Następnie nauczyciel zapisuje kilka przykładów sumarycznych wzorów soli na tablicy i prosi uczniów o ustalenie ich nazw oraz zanotowanie ich w zeszytach. Chętni odczytują je na głos. Prowadzący zajęcia odwołuje uczniów do abstraktu w celu analizy tabel „Pierwsze człony nazwy soli pochodzących od różnych kwasów” i „Przykładowe wzory i nazwy soli”.
Nauczyciel prosi uczniów (praca w parach) o wykonanie wybranych ćwiczeń interaktywnych w abstrakcie.
Faza podsumowująca
Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:
Dziś nauczyłem się…
Zrozumiałem, że…
Zaskoczyło mnie…
Dowiedziałem się…
W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią
Praca domowa
Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.
Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.
W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania
Pojęcia
sole – związki chemiczne o budowie jonowej składające się głównie z kationów metali i anionów reszty kwasowej
Teksty i nagrania
Structure of salts and nomenclature
Salt is the common name of cooking salt, whose main ingredient is sodium chloride. However, this is not the only compound that can be determined by this name. It also applies to other substances, e.g. potassium chloride, copper mono‑sulphide. Salts are a huge number of compounds with some characteristic features.
Are all salts salty?
Not every salt is salty. There are tasteless salts (e.g. calcium carbonate). There are also salts that are described in the literature as spicy or refreshing (potassium nitrate). Magnesium sulphate due to its taste has been called bitter salt.
Salts are built of metal cations (or ammonium cation as following ) and anions of acid residue. General formula is:
where:
– symbol of metal, which cation is in salt,
– symbol of acid residue, which anion creates salt,
– stoichiometric indices determined on the basis of the valence of the metal and the acid residue.
The valency of the acid residue is equal to the absolute value of its ion charge, e.g. the valence of the sulphate ion, , equals 2.
Salts are made of ions, so they belong to the group of ionic compounds. As solids they form crystals with an ordered structure.
The salt names consist of two parts: the first refers to the type of the acid residue, the second refers to the metal. The part derived from the name of the acid residue has an ending the tip - ate (-ite) (in the case of salts of oxoacids) or - ide (for salts of hydracids). For example, salts derived from sulphuric or sulphurous acid will be called sulphates/sulphites, and hydrogen sulphide derivatives – sulphides. Sometimes the names of salts include the valence of the non‑metal, which is part of the acid residue, and metal.
First part is the name of the metal. If it can have different valency it can be sometimes added to the name. So, iron trichloride (iron(III) chloride), , is other substance than iron dichloride (iron(II) chloride), .
Salts are a group of ionic chemical compounds that consist of metal cations (or an ammonium cation of the formula ) and anions of the acid residue.
The name of the salt consists of two parts: the name of the acid residue and the name of the metal. When the salt comes from the oxyacid, the ending is - ate/ite, and when from hydracid – ending is - ide.
Sometimes in the salt name the valence of the metal is included, which can take on a different numerical value.