Temat: Powstanie warszawskie

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa VIII szkoły podstawowej

XXXIV. Polska pod okupacją niemiecką i sowiecką. Uczeń:

4) charakteryzuje polityczną i militarną działalność polskiego państwa podziemnego, w tym formy oporu wobec okupantów;

5) wyjaśnia przyczyny i opisuje skutki wybuchu powstania warszawskiego oraz ocenia postawę aliantów i Związku Sowieckiego wobec powstania.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają, jaki był przebieg powstania warszawskiego.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• opisuje, jakie represje stosowali Niemcy wobec Polaków;

• wyjaśnia, kiedy i dlaczego wybuchło powstanie warszawskie;

• opisuje, jaki był przebieg powstania warszawskiego;

• wylicza skutki powstania;

• ocenia postawy Polaków wobec powstania warszawskiego..

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie przypominają sobie represje okupantów wobec ludności polskiej w czasie II wojny światowej. Zapoznają się z piosenką o powstaniu warszawskim „Pałacyk Michla” z e‑podręcznika.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nawiązując do zadania domowego, nauczyciel pyta uczniów, jakie formy represji stosowali okupanci wobec Polaków. Prosi, by uczniowie w szczególności wymienili te, które dotykały mieszkańców Warszawy.

3. Następnie pyta uczniów, do czego takie postępowanie mogło doprowadzić? Jak czuli się warszawiacy i o czym mogli myśleć? W razie potrzeby nauczyciel naprowadza uczniów na uczucia, jakie mogły towarzyszyć mieszkańcom stolicy (pragnienie wyzwolenia miasta, chęć zemsty itp.). Zadając pytania, pamięta o takim ich formułowaniu, by miały charakter pytań kluczowych.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel przedstawia uczniom pokrótce sytuację z lata 1944 roku w Europie i na ziemiach polskich. Uczniowie odczytują z mapy z **Ćwiczenia 1** wydarzenia na froncie wschodnim i zachodnim, a następnie wykonują zapisane w nim ćwiczenie. Następnie nauczyciel wyjaśnia znaczenie planu „Burza” i jego zakładane rezultaty oraz przechodzi do omówienia przyczyn wybuchu powstania warszawskiego i przewidywanych wariantów (zbliżanie się wojsk radzieckich, krótkotrwałe walki itp.).

2. Nauczyciel dzieli uczniów na 5 lub 10 grup (mogą być pary) i każdej z grup przydziela po tygodniu z historii powstańczych walk (w przypadku 5 grup po 2 tygodnie). Uczniowie wykonują **Polecenie 1** – na podstawie powstańczego kalendarza przygotowują najważniejsze informacje z tego okresu (każda z grup) dotyczące miejsc walk, zwycięstw, strat powstańczych i losów ludności cywilnej. Nawiązując do zadania domowego – piosenki – nauczyciel pyta, kiedy miały miejsce wymienione w niej wydarzenia.

3. Uczniowie grupowo omawiają najważniejsze ich zdaniem wydarzenie z opracowywanego przez nich okresu powstania. Wymieniają grupy uczestniczące w walkach (**Ćwiczenie 2**), zapoznają się z ilustracją interaktywną przedstawiającą pomnik Małego Powstańca (**Polecenie 2**) oraz uzupełniają **Ćwiczenie 3**. Nauczyciel dba o informację zwrotną przekazywaną uczniom podczas rozwiązywania ćwiczeń i wykonywania poleceń.

4. Nauczyciel uzupełnia wiadomości o bilansie powstania warszawskiego, pokazując ogrom zniszczeń i ofiar. Opcjonalnie nauczyciel wyświetla uczniom trailer filmu „Miasto ruin” z kanału Muzeum Powstania Warszawskiego w serwisie YouTube.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje lekcję i pyta uczniów, czy wybuch powstania był decyzją słuszną? Czy nie lepiej było poczekać na wkroczenie armii radzieckiej?.

2. Nauczyciel zaznacza, że dzisiaj pamięć o powstaniu jest coraz częściej widoczna nawet w kulturze popularnej. Uczniowie wysłuchują piosenki Lao Che (**Ćwiczenie 4**) i wykonują polecenie.

3. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny oraz oceny pracy prowadzącego i innych uczniów.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza): Upadek powstania warszawskiego był wielką tragedią nie tylko dla powstańców, ale i mieszkańców stolicy, którzy musieli opuścić swoje miasto i domy. Poszukaj w Internecie, jakie były ich losy i co się z nimi działo?.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Warsaw Uprising

In 1944, the war was about to end. The Germans suffered defeated after defeat on the Eastern Front. The Red Army already entered the territories of pre‑war Poland. At the end of July, the Soviet troops approached Warsaw. Under the circumstances, the command of the Home Army decided to trigger an armed uprising in the city, to welcome Soviets as a host. For many months, young Varsovians have been preparing for this moment, actively participating in underground activities (Gray Ranks). It broke out on August 1 at 17:00 („W” Hour). Meanwhile, Stalin stopped the offensive. The Poles were forced to fight in loneliness against a heavily armed and better trained opponent. Their determination and the will to fight for a free capital meant that the fighting planned for a few days lasted over two months. The fights took place in districts: Wola, Stare Miasto or Czerniakow. In the first days of the uprising in Wola, German soldiers carried out slaughter of civilian population. The uprising lasted 63 days and ended with the total defeat of the Home Army. About 10,000 insurgents and 150,000‑200,000 civilians died in a hopeless fight. The Germans expelled the surviving people and teared down the city. The capital of Poland ceased to exist.