Temat lekcji: Renesans w Europie

Autor scenariusza: Marcin Dyś

Adresat

Uczeń VI klasy szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

IX. „Złoty wiek” w Polsce na tle europejskim. Uczeń:

1) rozpoznaje charakterystyczne cechy renesansu europejskiego; charakteryzuje największe osiągnięcia Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Rafaela Santi, Erazma z Rotterdamu, Mikołaja Kopernika, Galileusza i Jana Gutenberga.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie zapoznają się z epoką renesansu w Europie.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów renesans i humanizm;

• opisuje, czym charakteryzowała się epoka renesansu;

• opisuje postacie Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Jana Gutenberga;

• wyjaśnia wpływ wynalazku Jana Gutenberga na życie ludzi.

Metody/ techniki kształcenia

• metody podające: wyjaśnienia i komentarze nauczyciela;

• metody programowane: z wykorzystaniem e‑podręcznika, z użyciem multimediów;

• metody problemowe: aktywizujące: dyskusja,

• metody praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe, praca z tekstem.

Formy pracy

• praca z całą klasą;

• praca w grupach.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki/pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• materiał multimedialny.

Przed lekcją

Nauczyciel prosi, by uczniowie przypomnieli sobie, czym było Cesarstwo Bizantyjskie oraz czym charakteryzowała się epoka średniowiecza.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel podaje uczniom temat, cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w epokę renesansu, przedstawiając sytuację
   w XV‑wiecznej Europie. Mówi o zagrożeniu tureckim i upadku Cesarstwa Wschodniorzymskiego oraz związanych z tym konsekwencjach. Uczniowie wykonują Polecenie 1 i Polecenie 2. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza realizacyjna

1. Miejscem, w którym narodził się renesans, były Włochy, a Florencja – jedno z najwspanialszych ówcześnie miast włoskich – stała się jego stolicą. Nauczyciel kontynuuje, zwracając uwagę na funkcję mecenatu, czyli wsparcia możnych dla artystów, który pozwalał im tworzyć i rozwijać swoje zdolności. Do najwybitniejszych mecenasów należała rodzina Medyceuszy. Uczniowie zapoznają się z galerią z Polecenia 3, a następnie wykonują Ćwiczenie 1. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

2. Nauczyciel zaznacza, że bardzo ważne miejsce w powstaniu i rozwoju renesansu odegrali artyści i badacze, znawcy kultury i sztuki zwani humanistami. Przyświecało im hasło: Człowiekiem jestem, nic, co ludzkie, nie jest mi obce. Pyta uczniów, jak myślą, co oznacza to powiedzenie, funkcjonujące i dzisiaj? Nauczyciel przedstawia uczniom portrety Petrarki i Dantego (Polecenie 4).

3. Renesans to jednak przede wszystkim epoka wielkich artystów, wszechstronnie wykształconych, znających się na wielu dziedzinach nauki i sztuki. Nie bez przyczyny także dzisiaj taką osobę nazywamy „człowiekiem renesansu”. Nauczyciel przedstawia krótko postacie Leonarda da Vinci i Michała Anioła, prezentując ich najbardziej znane dzieła (Polecenie 5). Następnie opowiada, że nawet tak wybitni twórcy jak oni musieli starać się o mecenat i szukać sponsora dla swoich dzieł. Uczniowie zapoznają się z Ćwiczeniem 2. Jako uzupełnienie uczniowie mogą wykonać Polecenie 6 i Polecenie 7. Podczas pracy nad ćwiczeniami i poleceniami nauczyciel wykorzystuje metodniki lub zestaw kart w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym. Uczniowie dzięki kartom sygnalizują nauczycielowi, czy mają trudności z wykonywaniem poleceń (kolor zielony – radzę sobie świetnie, kolor żółty – mam wątpliwości, kolor czerwony – proszę o pomoc).

4. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy (3‑5 osobowe). Zadaniem każdej grupy jest wcielenie się w renesansowego architekta‑budowniczego, artystę, malarza, rzeźbiarza lub humanistę (uczniowie mogą wybrać postać lub każda z grup losuje, kim będzie) oraz napisanie swego rodzaju reklamy skierowanej do potencjalnego mecenasa. Reklama musi przekonać sponsora, że to właśnie ich osoba‑artysta jest tym, którego koniecznie potrzebuje on, by uwiecznić swoją postać. W reklamie powinny być zawarte dokonania artystyczne oraz najważniejsze atuty, którymi można się pochwalić. Na końcu każda z grup prezentuje swoją reklamę na forum klasy.

5. Na zakończenie nauczyciel mówi o jednym z najważniejszych wynalazków w dziejach ludzkości, który zrewolucjonizował technikę i przyczynił się do rozwoju czytelnictwa: czcionce drukarskiej Jana Gutenberga.

Faza podsumowująca

1. Jako zadanie domowe nauczyciel prosi, aby uczniowie przeczytali fragment z e‑podręcznika „Wynalezienie druku” oraz wykonali Ćwiczenie 3 i Ćwiczenie 4. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

2. Nauczyciel wraz z uczniami krótko podsumowuje informacje z lekcji. Udziela uczniom informację zwrotną dotyczącą ich pracy i zaangażowania.

Podsumowanie najważniejszych treści lekcji

1. Zapoznanie się z charakterystycznymi cechami renesansu i odrodzenia.

2. Zapoznanie się z najważniejszymi artystami i dziełami epoki renesansu.

3. Refleksja nad przełomowością wynalazku Jana Gutenberga.

4. Refleksja nad znaczeniem mecenatu dla rozwoju nauki i sztuki odrodzenia.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Renaissance in Europe

In the 13th century, interest in antiquity began to grow in Italy. This marked the beginning of the Renaissance, i.e. the rebirth of ancient culture. It was referred to in architecture, sculpture, painting and literature. Man became the focus of interest for artists and thinkers. With time, Renaissance ideas became popular throughout Europe (Renaissance reached its peak at the end of the 15th century and in the 16th century). The invention of print by Jan Gutenberg had a huge impact on the dissemination of these ideas. His first book to be printed was the Bible. The most important figures of the Renaissance include: Leonardo da Vinci, Michelangelo, Rafael Santi and Erasmus of Rotterdam.