Temat: Obliczanie mas cząsteczkowych – skład procentowy

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

III. Reakcje chemiczne. Uczeń:

6) oblicza masy cząsteczkowe pierwiastków występujących w formie cząsteczek i związków chemicznych.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń oblicza procentową zawartość pierwiastków w związku chemicznym oraz stosunki masowe, znając skład procentowy pierwiastków tworzących związek chemiczny.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• obliczać stosunki masowe, znając skład procentowy pierwiastków tworzących związek chemiczny;

• ustalać skład procentowy związku chemicznego.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu i definiują pojęcie zawartości procentowej pierwiastka w związku chemicznym.

2. Prowadzący zajęcia wyświetla i omawia prezentację pt. „Obliczanie składu procentowego pierwiastków w związku chemicznym” dotyczącą tlenku sodu (NaIndeks dolny 2₂O) i kwasu fosforowego(V) (HIndeks dolny 3₃POIndeks dolny 4₄).

3. Uczniowie, pracując w parach, analizują przykłady zaprezentowane w tabeli „Procentowa zawartość tlenu w wybranych związkach chemicznych”. Wskazane pary omawiają swoje spostrzeżenia na forum klasy.

4. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 1: obliczają skład procentowy (procent masowy) pierwiastków chemicznych w chlorku wapnia, podczas gdy stosunek masowy wapnia do chloru w chlorku wapnia wynosi 4 : 7.

5. Nauczyciel wyświetla prezentację pt. „Obliczanie stosunku masowego przy znanym składzie procentowym pierwiastków tworzących związek chemiczny” na przykładzie składu procentowego etanu: 80% C i 20% H.

6. Ochotnicy rozwiązują na tablicy zadania: a) oblicz stosunek masowy azotu do tlenu w tlenku azotu(V), wiedząc, że w azot stanowi 26%, a tlen 74%; b) oblicz stosunek masowy siarki do tlenu w tlenku siarki(IV), wiedząc, że w siarka stanowi 50%.

7. Uczniowie samodzielnie wykonują zamieszczone w abstrakcie ćwiczenia interaktywne sprawdzające stopień opanowania wiadomości poznanych w czasie lekcji. Nauczyciel inicjuje dyskusję, w trakcie której omówione zostają prawidłowe rozwiązania wszystkich ćwiczeń samodzielnie wykonanych przez uczniów.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

   • Dziś nauczyłem się…

   • Zrozumiałem, że…

   • Zaskoczyło mnie…

   • Dowiedziałem się…

   W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

How to calculate molecular weight – percentage composition

Percentage of an element in a chemical compound is calculated using the following formula:

$\text{mass percent of given element =}\frac{\text{mass of given element in the smallest structure of chemical compound [u]}}{\text{molecular weight of chemical compound [u]}}\text{ · 100 \%}$

where:

$\text{mass of given element in the smallest structure = number of element’s atoms in the formula · atomic weight of an element [u]}$

Percentage content of a chemical element in a chemical compound is a ratio of weight of atoms of this element (expressed in units) in the smallest part of the chemical compound to the molecular weight of the compound, multiplied by 100%. A molecule is considered the smallest part of a chemical compound in case of covalent compounds, while the smallest set of repetitive ions is the smallest part in ionic compounds.

The percentage content is mass ratio of given element in total mass of a chemical element. That is why this value is sometimes called percentage mass content. If percentages of all elements present in a compound, we refer to percentage composition of the chemical compound.

The total percentage of all elements in the chemical compound is always equal to 100%. This means that without knowing the percentage of one element that is part of the compound one can easily calculate this value based on percentage for other elements of given compound.

• Mass ratio of an element in a chemical composition is called the percentage content. It can be calculated from the the mass of given element in the smallest structure of the chemical compound to the molecular weight multiplied by 100%. Molecules are the smallest elements of a covalent compound, while the smallest set of repetitive ions is the smallest part in ionic compounds.