Temat: Rozdzielanie mieszanin niejednorodnych

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.  

I. Substancje i ich właściwości. Uczeń:

6) sporządza mieszaniny i dobiera metodę rozdzielania składników mieszanin (np. sączenie, destylacja, rozdzielanie cieczy w rozdzielaczu); wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń stosuje różne sposoby rozdzielania mieszanin niejednorodnych.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• planować sposoby rozdzielania mieszanin na składniki (np. wody i piasku, wody i soli kuchennej, kredy i soli kamiennej, siarki i opiłków żelaza, wody i oleju jadalnego, wody i atramentu) i samodzielnie wykonywać odpowiednie czynności.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • eksperyment.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

3. BHP – przed przystąpieniem do eksperymentów uczniowie zapoznają się z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcji. Nauczyciel wskazuje na konieczność zachowania ostrożności w pracy z nimi.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie pojęcia mieszaniny niejednorodnej oraz przypomnienie sposobów rozdzielania mieszanin na składniki. Uczniowie pracują metodą kuli śniegowej. Najpierw w parach opracowują zagadnienie, później łączą się w czwórki, porównują zebrane informacje, weryfikują je i ustalają wspólne stanowisko. W następnych etapach łączą się w liczniejsze grupy i znów następuje weryfikacja informacji i ustalenie wspólnej wersji, aż do powstania ogólnoklasowej definicji i sposobów rozdzielenia mieszanin.

2. Prowadzący lekcję pyta uczniów, w jaki sposób rozdzieliliby groch i mak, ziemniaki i wodę oraz wióry magnezowe i bryłki cynku. Uczniowie dyskutują, przedstawiają swoje propozycje i wspólnie z nauczycielem weryfikują je. Zapisują wnioski (polecenie 1).

3. Nauczyciel poleca uczniom wykonanie poleceń 2 i 3. Wybrane osoby omawiają swoje pomysły i porównują je z metodami przedstawionymi w filmach. Nauczyciel uzupełnia lub prostuje wypowiedzi podopiecznych.

4. Nauczyciel odwołuje uczestników zajęć do abstraktu i prosi o zapoznanie się z instrukcjami doświadczeń. Dzieli uczniów na grupy i rozdaje odpowiedni sprzęt, szkło oraz odczynniki do wykonywania eksperymentów. Uczniowie wykonują czynności według instrukcji. Zapisują spostrzeżenia w formularzu. Nauczyciel zadaje pytania w odniesieniu do zanotowanych spostrzeżeń. Inicjuje tym dyskusję, z której wnioski uczniowie notują w formularzu.

5. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

6. Nauczyciel pyta uczniów, w jaki sposób rozdzieliliby mieszaniny wieloskładnikowe. Uczniowie podają swoje propozycje i wspólnie z nauczycielem je weryfikują. Następnie prowadzący zajęcia proponuje, aby uczniowie sprawdzili doświadczalnie, z ilu kolorów składa się czarny tusz flamastra. Eksperyment przeprowadzą w domu metodą chromatografii. Informuje, jak wykonać eksperyment i jaki sprzęt będzie potrzebny do jego wykonania: czarny flamaster, pasek bibuły, słoik z zakrętką, łyżka acetonu (albo octu i alkoholu etylowego). Wyniki eksperymentu i wnioski uczniowie przedstawią na następnych zajęciach.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miałaby odbyć się kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane?
   Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

2. Nauczyciel wyświetla kryteria sukcesu i pyta uczniów, jak oceniają swoje umiejętności zdobyte na zajęciach.

Praca domowa

1. Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Separation of heterogeneous mixtures

• The mixtures can be separated using various techniques.

• Separation methods depend on the type of mixture and use the properties of its components.

• The methods for separating homogeneous mixtures include: solvent evaporation (eg water), distillation, crystallization, chromatography.

• The methods of separation of inhomogeneous mixtures include: sedimentation, decanting, filtration, mechanical separation, separation by means of a separator.

• Some techniques should be used when separating some mixtures. When separating the mixture of rock salt and chalk, we should successively: dissolve the mixture in water (rock salt will dissolve), filter (chalk will remain on the filter), evaporate the filtrate (rock salt will remain).