Temat: Sprawa polska w polityce Wielkiej Trójki

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XXXIII. II wojna światowa i jej etapy. Uczeń:

  1. wymienia główne decyzje konferencji wielkiej trójki (Teheran, Jałta, Poczdam);

  2. przedstawia bezpośrednie skutki II wojny światowej, w tym problem zmiany granic i przesiedleń ludności.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się o roli sprawy polskiej w polityce państw zachodnich.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

  • jakie kwestie w sprawie Polski poruszane były na konferencjach Wielkiej Trójki;

  • jak mocarstwa kształtowały powojenne granice Polski;

  • jakie były polityczne ustalenia względem Polski na konferencjach Wielkiej Trójki;

  • dlaczego TRJN został uznany za legalny rząd polski.

Metody/techniki kształcenia

  • podające

    • pogadanka.

  • aktywizujące

    • dyskusja.

  • programowane

    • z użyciem komputera.

  • praktyczne

    • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

  • praca indywidualna;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

  • e‑podręcznik;

  • tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

  1. Nauczyciel prosi o powtórzenie informacji z poprzedniej lekcji. Poleca również zebrać ilustracje, zdjęcia, rysunki, symbole, wycinki z prasy kojarzące się uczniom z tematem zaplanowanej lekcji.

Faza wstępna

  1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

  2. Lekcja przeprowadzana metodą debaty oksfordzkiej nt. Sprawa polska była jednym z najważniejszych tematów uzgodnień podczas konferencji Wielkiej Trójki. Na jednym z poprzedzających spotkań nauczyciel powinien przedstawić uczniom temat, przydzielić im odpowiednie role i w razie potrzeby wyjaśnić metodę. Podczas przygotowania do debaty uczniowie powinni korzystać z informacji zawartych w abstrakcie oraz innych źródeł, a także współpracować podczas przygotowywania argumentacji.

Faza realizacyjna

  1. Lektura treści abstraktu. Nauczyciel wykorzystuje tekst do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

  2. Uczniowie wyświetlają na tablicy interaktywnej opracowane przed lekcją krzyżówki. Zadaniem pozostałych jest odgadnięcie poszczególnych haseł. Po każdej krzyżówce, w oparciu o technikę świateł, uczniowie dokonują oceny pytań (czy są jednoznaczne, logicznie sformułowane). Nauczyciel ocenia pytania pod kątem językowym i udziela informacji zwrotnej.

  3. Nauczyciel zaprasza uczniów do debaty. Na początku prosi, by przygotowali salę, czyli ustawili w odpowiedni sposób krzesła i stoliki. Zapisuje na tablicy temat debaty i zaprasza uczniów do zajęcia odpowiednich miejsc zgodnie z przydzielonymi rolami: Marszałka, Sekretarza, czterech mówców Propozycji, czterech Opozycji oraz publiczność.

  4. Uczniowie dyskutują, a nauczyciel czuwa nad przebiegiem debaty i w razie potrzeby wspomaga marszałka i sekretarza.

  5. Nauczyciel omawia z uczniami rezultaty debaty. Pyta o ich wrażenia, ocenę argumentów i wystąpień.

  6. Uczniowie analizują ilustrację i wykonują Polecenie 2 (zastanawiają się nad znaczeniem pomnika wielkiej trójki). Aby odpowiedzieć na pytanie, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.

  7. Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym (fragmentem postanowień konferencji poczdamskiej) i wykonują Ćwiczenie 1. Nauczyciel weryfikuje poprawność ich odpowiedzi.

  8. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 2. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

  1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

  2. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

Praca domowa

  1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

  2. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia, których nie zrealizowano w toku lekcji.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Big Three
Big Three
RDlu0yeDbNDVz
Nagranie słówka: Big Three

Wielka Trójka – określenie przywódców mocarstw alianckich podczas II wojny światowej (Stanów Zjednoczonych – Roosevelt; Wielkiej Brytanii – Churchill; ZSRS - Stalin), którzy omawiali sprawy wojenne i kształt przyszłego świata na konferencjach międzynarodowych w Teheranie (1943), Jałcie i Poczdamie (obie 1945).

Government‑in‑Exile
Government‑in‑Exile
ROg2tppdCwJHP
Nagranie słówka: Government‑in‑Exile

Rząd na uchodźstwie – polski rząd w latach 1939‑1990 będący jedyną legalną, w świetle polskiego prawa, kontynuacją władz Rzeczypospolitej Polskiej po wybuchu II wojny światowej. Jego siedzibą był najpierw Paryż, następnie Angers, a od 1940 r. Londyn. Zakończył swoją działalność po wyborze Lecha Wałęsy na prezydenta Polski.

Polish Underground State
Polish Underground State
RO91csZc5UOJX
Nagranie słówka: Polish Underground State

Polskie Państwo Podziemne – istniejące w czasie II wojny światowej tajne struktury państwa polskiego na terenach okupowanych przez III Rzeszę i ZSRS. Istniało od 27 września 1939 do 1 lipca 1945 roku.

Provisional Government of National Unity (TRJN)
Provisional Government of National Unity (TRJN)
RVGYRCxQakjhD
Nagranie słówka: Provisional Government of National Unity (TRJN)

Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN) – koalicyjny rząd Rzeczypospolitej Polskiej powołany do życia 28 czerwca 1945 r. jako realizacja postanowień konferencji jałtańskiej. Na jego czele stanął Edward Osóbka‑Morawski. Istniał do 1947 r. Został uznany przez państwa koalicji antyhitlerowskiej, które tym samym odmówiły dalszego poparcia dla Rządu RP na uchodźstwie.

Curzon Line
Curzon Line
RyvsTiHLTupEb
Nagranie słówka: Curzon Line

Linia Curzona – zaproponowana na konferencji w Spa, w 1920 r. przez Georga Curzona linia, która miała wyznaczać granicę między II Rzeczpospolitą a Rosją Sowiecką. Miała przebiegać od Karpat, Przemyśla, wzdłuż Bugu, przez Brześć do Grodna. Po II wojnie światowej w wyniku ustaleń konferencji Wielkiej Trójki stała się wschodnią granicą Polski.

Kresy
Kresy
R1JRL7tDeCEAG
Nagranie słówka: Kresy

Kresy Wschodnie – określenie wschodnich terenów Rzeczypospolitej w okresie międzywojennym, stanowiących dzisiaj ziemie należące do Ukrainy, Białorusi i Litwy.

Trial of the Sixteen
Trial of the Sixteen
R1FLYRKw0KA9J
Nagranie słówka: Trial of the Sixteen

Proces szesnastu – pokazowy proces polityczny szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, porwanych przez Rosjan i oskarżonych o kolaborację z Niemcami. Miał miejsce w Moskwie w czerwcu 1945 r.

Expulsion
Expulsion
RJn8GkYu9CrFJ
Nagranie słówka: Expulsion

Wysiedlenie – przymusowy nakaz opuszczenia miejsca zamieszkania. Często jest związany ze zmianami granic w wyników konfliktów.

Teksty i nagrania

R1bH5zsCxTZIu
Nagranie abstraktu

The Polish Cause in the Policies of the Big Three

From the beginning, the Polish cause was a problematic question in the policies of the world powers, which manifested in, among others, their passivity in September 1939, despite the agreements between Poland and other states remaining in force. After Germany attacked the Soviet Union, the situation became even more complicated – suddenly, one of the aggressors came into the anti‑Hitler camp. This caused the Government‑in‑Exile’s expectations of preserving the pre‑war Eastern border of Poland and her diplomatic position to go unfulfilled.

Poland’s postwar future was decided during the three conferences of the Big Three that took place in Tehran (1943), Yalta, and Potsdam (1945). The leaders of the three powers – the United States, Great Britain, and the Soviet Union – established the new Polish borders between the Oder and the Curzon Line (Tehran and Yalta), agreed for Poland to join the Soviet sphere of influence, and agreed that a coalition government would be appointed, with the preparation of free, unrestrained parliamentary elections as its task (Yalta, Potsdam).

Those decisions were confirmed in Potsdam, where the Big Three accepted the Communist‑controlled Provisional Government of National Unity, created in June 1945. The shape of the Oder‑Neisse border was determined as well, leaving the post‑German territories under the Polish administration (Silesia, Pomerania, East Prussia). Unfortunately, the territories lost to the USSR in the East (Kresy) were never returned to Poland.