Temat: Okres stalinizmu w Polsce

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Okres stalinizmu w Polsce charakteryzuje system represji stalinowskich w Polsce i ocenia jego skutki;

XXXVIII. Stalinizm w Polsce i jego skutki. Uczeń:

przedstawia przemiany ustrojowe, gospodarczo‑społeczne i kulturowe w okresie stalinizmu;

omawia system terroru stalinowskiego w Polsce i ocenia jego skutki;

wyjaśnia przyczyny i skutki poznańskiego czerwca 1956 r. (powstanie poznańskie) oraz znaczenie wydarzeń październikowych 1956 r.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się o realiach okresu stalinizmu w Polsce.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• czym było współzawodnictwo pracy;

• jak wyglądało życie społeczno‑ekonomiczne w Polsce w czasie stalinizmu;

• jakie były przejawy stalinowskiej propagandy i kultu jednostki;

• dlaczego władza podjęła walkę z Kościołem i jak ona wyglądała;

• czym był socrealizm;

• jakie znaczenie miało uchwalenie Konstytucji PRL z 1952 r.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

Faza realizacyjna

1. Lektura treści abstraktu. Nauczyciel wykorzystuje tekst do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

2. Omówienie informacji przedstawionych na osi czasu. Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy - tyle, ile jest wydarzeń na osi. Każdy zespół opracowuje jedno przydzielone zagadnienie, pogłębiając informacje zawarte w abstrakcie. Następnie uczniowie prezentują swoje omówienia.

3. Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje dotychczasowy przebieg zajęć.

4. Uczniowie analizują ilustrację i wykonują Polecenie 2 i Polecenie 3. Aby odpowiedzieć na pytanie, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.

5. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 1. Nauczyciel sprawdza, czy zadanie zostało prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

2. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji, np. metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The Stalinist Period in Poland

The birth of the Polish United Workers’ Party in 1948 is considered the beginning of Stalinism in Poland. All authority was concentrated in the hands of one party, with its representatives controlling every aspect of the Poles’ lives. The state’s functioning was watched over by the all‑powerful Ministry of Public Security, which, using its elaborate terror apparatus and omnipresent indoctrination, caused widespread fear in the Polish society. All manifestation of oppositional thinking and resistance, even within the party (the arrest of Władysław Gomułka in 1951) were brutally dealt with. As a result of the repression and purges, thousands of people, including many activists and soldiers that did great services to Poland, such as General Fieldorf or Rittmeister Pilecki, lost their lives.
In the economic sphere, Soviet‑model production plans were introduced (such as the Six Year Plan of 1950‑1955), and the production was geared towards catering to the expanding army. Agriculture was subjected to further collectivization, and the peasants that protested (kulaks) were persecuted and universally condemned. In workplaces, competition between the workers (the Stakhanovite movement) and raising the production norms became common place. It did not, however, raise the wages, which was met with resentment from the regular workers.
Propaganda gained a very important role in the state, imposing the “one‑and‑only” vision of the world on its receivers. Art was employed as its tool, with socialist realism becoming its leading philosophy. It portrayed the Soviet Union as the ideal country, with its leader, Joseph Stalin, portrayed as the ideal human being. To a lesser degree, the cult of personality of the President of the State Council, Bolesław Bierut, played a role in his portrayals.
One of the Polish renditions of Stalinism’s characteristics was the fight against the Catholic Church, since 1948 led by Primate Stefan Wyszyński. The concordate was severed, decrees against the Church’s officials and followers were announced, and priests were being accused of spying for the USA. At the culmination of the fight, Primate Wyszyński was interned (1953‑1956) for his disagreement against the authorities’ influence on the appointment of Church officials (the famous “Non possumus” letter).
The adoption of the 22 July 1952 Constitution, which changed the state’s name to “Polish People’s Republic” (PRL) and handed the authority over to the “working people of the cities and countryside”, summed up the Stalinist period in Poland. The greatest testament of the USSR’s influence on Poland was the fact that the project of the Constitution was translated into Russian, and Stalin himself wrote his comments in the text.
The end of Stalinism did not come about even on the day of the cruel dictator’s death on 5 March 1953. It only arrived 3 years later, at the 20th Congress of the CPSU, when the new Soviet leader, Nikita Khrushchev, denounced his predecessor and accused him of distorting the system and committing crimes.