Temat: Spektakl na niebie

Adresat

Uczeń klasy IV szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

Klasa IV

Wymagania ogólne

III. Kształtowanie postaw – wychowanie.

1. Uważne obserwowanie zjawisk przyrodniczych, dokładne i skrupulatne przeprowadzenie doświadczeń, posługiwanie się instrukcją przy wykonywaniu pomiarów i doświadczeń, sporządzanie notatek i opracowywanie wyników.

Wymagania szczegółowe

I. Sposoby poznawania przyrody. Uczeń:

1) opisuje sposoby poznawania przyrody, podaje różnice między eksperymentem, doświadczeniem a obserwacją.

Cel lekcji

Uczniowie wyjaśniają, jak powstaje tęcza oraz zjawisko halo.

Kryteria sukcesu

• opiszesz zjawisko rozszczepienia światła białego;

• omówisz przykłady doświadczeń, w trakcie których światło białe ulega rozszczepieniu;

• wyjaśnisz, w jaki sposób powstaje tęcza oraz zjawisko halo wokół tarczy Słońca lub Księżyca.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody/formy pracy

Praca z filmem, prezentacja, dyskusja dydaktyczna, przeprowadzanie doświadczeń.

Praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach oraz praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne

• abstrakt;

• tablety/komputery;

• tablica interaktywna lub tradycyjna;

• kilka niepotrzebnych, najlepiej nagranych, płyt CD (po jednej na grupę).

Fazy lekcji

Wstępna

1. Nauczyciel określa cel lekcji i informuje uczniów o jej planowanym przebiegu.

2. Nauczyciel podaje temat lekcji. Uczniowie zapisują go w zeszytach.

Realizacyjna

1. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat właściwości światła białego. Pyta uczniów, czy wiedzą, czym jest zjawisko rozszczepienia światła i czy potrafią podać jakieś przykłady tego fenomenu.

2. Nauczyciel zapowiada film przedstawiający doświadczenia, których celem jest rozszczepienie światła białego. Poleca podopiecznym, żeby wspólnie ustalili pytanie badawcze i hipotezę oraz zapisali je w formularzu zamieszczonym w abstrakcie. Następnie wyświetla film, a uczniowie notują swoje obserwacje i wnioski. Wybrane osoby prezentują je na forum klasy. Prowadzący lekcję ocenia poprawność spostrzeżeń uczniów.

3. Nauczyciel dzieli klasę na cztero- lub pięcioosobowe grupy. Każdy zespół otrzymuje jedną nagraną płytę CD. Prowadzący poleca uczniom obejrzeć je w świetle słonecznym lub sztucznym. Uczniowie powinni zwrócić uwagę na tęczowe wzory pojawiające się na płytach.

4. Uczniowie na podstawie abstraktu sporządzają notatkę wyjaśniającą sposób powstawania tęczy oraz zjawiska halo.

5. Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne w celu ugruntowania wiadomości zdobytych na wcześniejszych etapach lekcji.

Podsumowująca

Uczniowie zadają pytania, proszą o dodatkowe wyjaśnienia i uzupełniają notatki.

Zadanie domowe

Uczniowie przeprowadzają eksperyment odwrotny do rozszczepienia światła, mający na celu połączenie jego barw składowych, według instrukcji zawartej w abstrakcie (polecenie nr 2). Wielobarwną tarczę, którą należy przygotować na potrzeby eksperymentu, można wydrukować na kolorowej drukarce.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The spectacle in the sky

The sunlight seen by man is white. It turns out, however, that it is not just one colour. In fact, it is a mixture of many parts seen by us as different colors. The full range of light reaching us from the sun consists of a whole range of colors available to human sight, namely: red, green and blue, and all the colors between them – there are infinitely many of them. How do we know it? It has been proven a long time ago with a glass object called a prism. The phenomenon that we observe thanks to the prism is called the dispersion of light.

Can we prove that light dispersion if we do not have a prism? Yes, we can do simple observation for this.

Not only the prism splits the light. Water drops also have this property. As a result of the sunlight falling on the border of air and water, it diffuses. When the drops of water float in the air during falling rain, while the cloud is illuminated by the sun's rays, a very impressive phenomenon appears called a rainbow.

It is worth remembering that a rainbow does not exist in a particular place. It is only an image perceived by the observer. A few people watching the rainbow from different places at the same time see it a bit differently.

Another light phenomenon in the atmosphere is a halo. It is a luminous circle that surrounds the sun or moon. The part of the sky visible inside the circle is clearly darker than the rest. Halos are caused by the refraction of light on ice crystals or inside them, in cirrus clouds.Explain under what circumstances you can see the dispersion of light.

• White light can be split into its component colors.

• A device used for splitting light is the prism.

• The splitting of light is related to the formation of optical phenomena, e.g. rainbow and halo.