Temat: Demokracja krok po kroku

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa VIII szkoły podstawowej

XLI. Narodziny III Rzeczypospolitej. Uczeń:

1. opisuje kluczowe przemiany ustrojowe w latach 1989–1997;

2. charakteryzuje przemiany społeczno‑polityczne, gospodarcze i kulturowe lat 90.;

3. wyjaśnia przyczyny napięć społecznych.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają, jakie zmiany zaszły w pierwszych latach demokratycznej i wolnej Polski.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• rozpoznawać co doprowadziło do odzyskania przez Polskę demokracji i wolności;

• opisywać jakie wyzwania i problemy stanęły przed Polakami po 1989 roku;

• charakteryzować przemiany społeczno‑polityczne po wyborach czerwcowych;

• wyjaśniać jak rodziła się i kształtowała Polska, w której dzisiaj mieszkasz.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie powinni znać przemiany roku 1989 i ich następstwa.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel, nawiązując do zadania domowego, pyta uczniów, co wydarzyło się w 1989 roku i jakie znaczenie miały te wydarzenia dla Polski i świata. Zadając pytania, prowadzący pamięta o takim ich formułowaniu, by miały charakter pytań kluczowych. Uczniowie powinni wymienić obrady Okrągłego Stołu, wybory czerwcowe oraz objęcie stanowiska premiera przez Tadeusza Mazowieckiego.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję, pytając uczniów, jaki jest najważniejszy dokument w państwie, który stanowi o panujących w nim prawach. Następnie prosi, aby uczniowie znaleźli w Internecie konstytucję PRL (najlepiej po nowelizacji z 1976 r.) i poszukali w niej zapisów, które uznają za „dziwne”. Uczniowie podają datę uchwalenia konstytucji PRL i rozwijają skrót nazwy państwa, wykonując **Ćwiczenie 1** i **Ćwiczenie 2**.

2. Następnie nauczyciel prosi o zacytowanie kilku takich fragmentów. Powinny się tam znaleźć fragmenty o przewodniej roli partii, sojuszu robotniczo‑chłopskim, republice ludu pracującego, przyjaźni z ZSRR itp. Pytając uczniów, dlaczego wybrali takie fragmenty, nauczyciel tłumaczy ich sens i wyjaśnia ich niedemokratyczny charakter, np. „władza należąca do ludu pracującego miast i wsi” dyskryminuje i wyklucza osoby niepracujące itp. Uczniowie porządkują chronologicznie wydarzenia w **Ćwiczeniu 3**.

3. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że zaznaczone przez nich odpowiedzi z Ćwiczenia 3 stały się również priorytetem dla rządu i nowej władzy, która chciała jak najszybciej wprowadzić pełnię demokracji, zrywając z panującym przed 1989 rokiem systemem. By to osiągnąć, rozpoczęto od zmian w obowiązującej konstytucji, zniesiono cenzurę, uwolniono media oraz otwarto granice. Jedną z najważniejszych, symbolicznych zmian było przywrócenie korony orłowi w godle Polski. Uczniowie wskazują zmiany istotne do zbudowania państwa demokratycznego (**Ćwiczenie 4**), a następnie uzupełniają tabelę, opisując zasady wolnych wyborów (**Ćwiczenie 5**).

4. Następnie nauczyciel tłumaczy, że w procesie demokratyzacji kraju różne środowiska wywodzące się z opozycji solidarnościowej miały inne spojrzenie i wizję przyszłej Polski. Bardzo szybko doszło do podziału opozycji (prawej strony) na wiele licznych partii i ugrupowań. Najlepszym tego przykładem były pierwsze w pełni wolne i demokratyczne wybory parlamentarne z 1991 roku (**Polecenie 1**). Uczniowie zapoznają się z partiami politycznymi biorącymi udział w tych wyborach i z wynikami oraz dopasowują konkretnych polityków do reprezentowanych przez nich ugrupowań - wykonują  **Ćwiczenie 6**.

Faza podsumowująca

1. Podsumowując zajęcia, nauczyciel rozpoczyna dyskusję - pyta, jakie cechy świadczą o tym, że kraj jest demokratyczny i wolny. Następnie pyta uczniów, dlaczego wybrane przez nich stwierdzenia są niezbędne do tego, aby można było mówić o demokratycznym państwie.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza): Brytyjski premier Winston Churchill powiedział kiedyś „Demokracja jest bardzo złym ustrojem, jednak do tej pory nie wymyślono niczego lepszego”. Jak rozumiesz jego słowa? Zastanów się, jakie mogą być negatywne strony demokracji?.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Democracy step by step

Democratic and capitalist changes started in Poland in 1989. In 1990, the state’s name was changed to the Republic of Poland. The president, Gen. Wojciech Jaruzelski, resigned from the office. Lech Wałęsa won the first universal presidential elections. The Polish United Workers' Party was dissolved. The first fully free legislative elections took place in 1991. Young Polish democracy abounded with parties originating from the Solidarity and the former political elites. The first years of the Third Polish Republic were characterised by political disputes, unstable rules and economic crisis, resulting from the poor state of the country after 45 years of the communist experiment.