Lesson plan (Polish)

Tytuł: Siła muzyki

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć

Siła muzyki. Mit o Orfeuszu i Eurydyce.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

3) rozpoznaje czytany utwór jako baśń, legendę, hymn, przypowieść, mit, opowiadanie, nowelę, dziennik, pamiętnik, lub powieść oraz wskazuje jego cechy gatunkowe; rozpoznaje odmiany powieści i opowiadania, np. obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy;

7) opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność zdarzeń i rozumie ich wzajemną zależność;

9) charakteryzuje podmiot liryczny, narratora i bohaterów w czytanych utworach;

10) rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz wskazuje ich funkcje w utworze;

11) wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych oraz określa ich cechy;

12) określa tematykę oraz problematykę utworu;

14) nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst;

17) przedstawia własne rozumienie utworu i je uzasadnia;

19) wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach;

20) wskazuje wartości w utworze oraz określa wartości ważne dla bohatera.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

2) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio;

3) określa temat i główną myśl tekstu;

5) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych;

8) rozumie swoistość tekstów kultury przynależnych do: literatury, teatru, filmu, muzyki, sztuk plastycznych i audiowizualnych).

II. Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

7) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) uczestniczy rozmowie na zadany temat (...);

3) tworzy logiczną, semantycznie pełną i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny (...);

4) dokonuje selekcji informacji;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

3) tworzy plan odtwórczy i twórczy tekstu

5) opowiada o przeczytanym tekście;

9) wykorzystuje wiedzę o języku w tworzonych wypowiedziach.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1) doskonali ciche i głośne czytanie;

2) doskonali różne formy zapisywania pozyskanych informacji.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie kształcą umiejętność analizy i interpretacji tekstów kultury: mitu, płaskorzeźby i dzieł malarstwa.

Kształtowane kompetencje kluczowe

porozumiewanie się w języku ojczystym;
porozumiewanie się w językach obcych;
świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele operacyjne

Uczeń:

odczytuje temat mitu z płaskorzeźby przedstawiającej Orfeusza i Eurydykę;
odczytuje sens mitu o Orfeuszu i Eurydyce;
rozpoznaje zdania fałszywe i prawdziwe dotyczące treści mitu;
opisuje bohaterów mitu;
opowiada o wydarzeniach z mitu z punktu widzenia Eurydyki;
interpretuje dzieła malarstwa związane z mitem o Orfeuszu i Eurydyce.

Metody/techniki kształcenia

problemowa: rozmowa kierowana;
programowane: z użyciem komputera i e‑podręcznika;
eksponująca: dzieła malarstwa;
praktyczna: praca z tekstem, ćwiczenia praktyczne.

Formy pracy

aktywność indywidualna jednolita;
aktywność zbiorowa jednolita;
aktywność zbiorowa zróżnicowana.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest zapoznanie uczniów z mitem o Orfeuszu i Eurydyce. Podaje uczniom kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel uruchamia lekcję „Siła muzyki” i prezentuje płaskorzeźbę przedstawiającą Orfeusza, który ogląda się na Eurydykę, kiedy Hermes zabiera ją z powrotem do krainy cieni. Prosi uczniów, aby wskazali na niej Orfeusza, Eurydykę i Hermesa.

2. Uczniowie czytają tekst mitu z e‑podręcznika. Nauczyciel prosi, aby zwrócili uwagę na rolę narratora i odpowiedzieli na pytanie: Czy narrator wie wszystko o świecie, który opisuje? Po czym można to rozpoznać? Dzięki temu uczniowie przypominają sobie wiadomości na temat wszechwiedzącego narratora trzecioosobowego.

3. Nauczyciel prezentuje uczniom obraz Nicolasa Poussina - Krajobraz z Orfeuszem i Eurydyką. Prosi uczniów, aby opisali to, co zostało na nim przedstawione. Następnie uczniowie wybierają akapit tekstu, który mógłby być zilustrowany przedstawionym dziełem. Nauczyciel sprawdza, czy uczniowie potrafią uzasadnić swój wybór.

4. Nauczyciel informuje uczniów, że w tekście mitu pojawia się informacja, iż Orfeusz grał na lutni lub na harfie. Te rozbieżności mogą wynikać z niedokładnego tłumaczenia mitów z języka greckiego. Zarówno harfa, jak i lutnia mogły być znane starożytnym Grekom. Obie należą do instrumentów szarpanych. Nauczyciel prezentuje uczniom zdjęcia lutni i harfy. Prosi uczniów, aby sprawdzili, z jakim instrumentem został przedstawiony Orfeusz na obrazie Poussina.

5. Aby urozmaicić tok lekcji, nauczyciel proponuje uczniom zagadkę muzyczną – włącza po kolei pliki dźwiękowe. Uczniowie słuchają brzmienia: gitary, fletu, skrzypiec, pianina, ukulele i saksofonu. Zadanie polega na nazwaniu usłyszanych instrumentów.

6. Nauczyciel prosi, aby uczniowie powrócili do tekstu o Orfeuszu i Eurydyce i wykonali zadania z nim związane zamieszczone w abstrakcie (proponowanych zadań jest więcej niż przewiduje jednostka lekcyjna; nauczyciel może dokonać wyboru lub podzielić klasę na grupy i przydzielić różne zadania):

zadanie 5. ma na celu sprawdzenie, czy uczniowie dobrze zrozumieli tekst poprzez wskazanie zdań prawdziwych i fałszywych;
zadania 6. i 7. mają skłonić uczniów do odtworzenia treści mitu; najpierw uczniowie opowiadają mit własnymi słowami, następnie redagują plan wydarzeń;
zadanie 8. polega na zrekonstruowaniu wydarzeń z punktu widzenia Eurydyki; istotne, aby uczniowie w swoich opowiadaniach odrzucili te fragmenty, o których wie wszechwiedzący narrator, a nie może wiedzieć Eurydyka.

7. Nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup; każda grupa szuka informacji dotyczącej jednego ze słuchaczy Orfeusza i wpisuje je do odpowiedniej komórki. Wypełnioną tabelę uczniowie zapisują na swoich nośnikach (np. tabletach) lub nauczyciel drukuje ją, a uczniowie wklejają do zeszytów.

8. Nauczyciel prezentuje obraz Károly’a Ferenczy’ego, Orfeusz. Uczniowie odpowiadają na pytania: Jak greckiego muzyka wyobraził sobie węgierski malarz? Co się zmieniło w stosunku do treści mitu? Jakie emocje wyraża twarz Orfeusza na obrazie?

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta uczniów, czego się dziś nauczyli. Zwraca uwagę na temat lekcji „Siła muzyki”. Pyta, czy temat ten jest adekwatny do tego, o czym była mowa na lekcji. Uczniowie zapisują krótką notatkę z lekcji.

Praca domowa

Zadania do wyboru:

1. Wyobraź sobie, że posiadasz czarodziejską lutnię. W jakich sytuacjach warto by było jej użyć? Zapisz swoje propozycje w zeszycie.

2. Napisz list w imieniu Orfeusza z prośbą do władcy podziemia Hadesa o zmianę decyzji o zatrzymaniu Eurydyki. Pamiętaj o uwzględnieniu wszystkich elementów listu, a także o argumentach popierających twoją prośbę.