Tytuł: Co to znaczy być mężczyzną?

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć

Jak zmieniał się ideał mężczyzny na przestrzeni wieków?

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VIII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

6. zna pojęcie ironii, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej funkcje;

7. określa w poznawanych tekstach problematykę egzystencjalną i poddaje ją refleksji;

8. określa wartości estetyczne poznawanych tekstów literackich;

9. wykorzystuje w interpretacji utworów literackich odwołania do wartości uniwersalnych związane z postawami społecznymi, narodowymi, religijnymi, etycznymi i dokonuje ich hierarchizacji;

10. wykorzystuje w interpretacji tekstów literackich elementy wiedzy o historii i kulturze;

11. wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny, historycznoliteracki, kulturowy, filozoficzny, społeczny.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

2. porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie;

3. określa wartości estetyczne poznawanych tekstów kultury.

II. Kształcenie językowe.

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

1. rozumie, na czym polega grzeczność językowa i stosuje ją w wypowiedziach;

2. rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1. funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę;

2. gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje plan kompozycyjny własnej wypowiedzi;

3. zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

4. rozpoznaje i rozróżnia środki perswazji i manipulacji w tekstach reklamowych, określa ich funkcję.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1. rzetelnie, z poszanowaniem praw autorskich, korzysta z informacji;

2. rozwija umiejętności samodzielnej prezentacji wyników swojej pracy;

3. rozwija umiejętność krytycznego myślenia i formułowania opinii.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie identyfikują wzorzec męskości na podstawie analizy i interpretacji tekstu poetyckiego.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zastanawia się, co to znaczy być prawdziwym mężczyzną;

• analizuje zmiany wzorca męskości na przestrzeni wieków;

• podaje, że stereotypy tworzą uproszczoną wizję świata;

• gromadzi słownictwo do dyskusji;

• analizuje wizerunek mężczyzny w reklamie.

Metody/techniki kształcenia

• podająca: pogadanka;

• praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność w parach;

• aktywność zbiorowa.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć: uczniowie porozmawiają o zmieniającym się wzorcu męskości.

2. Nauczyciel sygnalizuje, że model męskości zmieniał się na przestrzeni wieków. Pyta uczniów, czy według nich istnieje wzorzec prawdziwego mężczyzny. Jeśli tak, to jakie funkcje pełni? Czy może być w jakiś sposób krzywdzący?

Faza realizacyjna

1. Prowadzący zachęca do przeczytania wiersza Wisławy Szymborskiej, która z dystansem i humorem odniosła się do jednego ze wzorców męskości. Uczniowie uruchamiają abstrakt „Co to znaczy być mężczyzną?” i czytają wiersz pt. „Konkurs piękności męskiej”, a następnie odpowiadają na pytania:

• Kim jest bohater wiersza?

• Jakich środków stylistycznych używa autorka, aby opisać mężczyznę?

• Jaki charakter ma ten wiersz?

• Jak można zinterpretować dwa ostatnie wersy?

2. Nauczyciel w ramach ciekawostki opowiada o sympatii Szymborskiej do boksera Andrzeja Gołoty. Poetka oglądała jego walki i trzymała w domu jego podobiznę.

3. Uczniowie szukają w dostępnych źródłach znaczenia słowa kalokagatia i zastanawiają się, jakich cech brakuje mężczyźnie z wiersza Szymborskiej.

4. Nauczyciel zachęca uczniów do stworzenia (każdy samodzielnie) mapy myśli przedstawiającej współczesny ideał męskości i wyodrębnienie cech, które uważają za stereotypowe (uczniowie mogą również wynotować cechy, które uznają za ważne). Następnie uczniowie rozmawiają w parach o swoich mapach i sprawdzają, czy któreś cechy się powtórzyły (być może będą to te stereotypowe – wtedy warto dopytać, co przyczynia się do utrwalania takiego wzorca).

5. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę o kryzysie męskości. Uczniowie czytają tekst Zbyszka Melosika i próbują własnymi słowami wyjaśnić, na czym ten kryzys polega.

6. Uczniowie wykonują zadanie interaktywne polegające na przyporządkowaniu cech do odpowiednich grup (mężczyzna dawniej i mężczyzna w kryzysie).

7. Nauczyciel porządkuje przejawy kryzysu męskości wg Melosika i zachęca uczniów do znalezienia w internecie przykładów reklam zgodnych z tradycyjnym i nowoczesnym wzorcem męskości. Pyta uczniów, czy dostrzegają jakieś zależności między typem produktu a zaprezentowanym obrazem mężczyzny.

8. Uczniowie wykonują zadanie interaktywne, w którym łączą w pary antonimy dotyczące cech charakteru. W parach zastanawiają się nad korzyściami płynącymi ze zmiany sposobu postrzegania mężczyzn (pytanie pomocnicze: o jakie pozytywne cechy „wzbogacił się” współczesny mężczyzna? Np. wrażliwość, emocjonalność, czułość itp.).

Faza podsumowująca

Nauczyciel rozdaje uczniom krótkie ankiety z ewaluacją pracy własnej.

Następnie podsumowuje zajęcia, zadając uczniom pytania:

• Jak zmieniał się wzorzec mężczyzny na przestrzeni lat?

• Jakich sfer życia dotyczy kryzys męskości?

• Z jakimi wyzwaniami mierzą się współcześni mężczyźni?

Praca domowa

Napisz opowiadanie, którego bohaterem będzie niestereotypowy mężczyzna. Spróbuj pokazać, z jakimi trudnościami musi się zmierzyć.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

What does it mean to be a man?

Masculinity seems to be something very obvious, but this impression is misleading. Model of masculinity has been changing through the centuries. There are certain behaviour that nowadays are desirable and perceived positively in men, however, in the past they would be considered to be unmanly. Wisława Szymborska looked closely at femininity (i.e., in her poems Przy winie or Portret kobiecy ), but she also thoroughly observed masculinity. Being a careful observer of the reality, she presented one of the masculinity patterns with humour and distance, masterfully using a metaphor.

Despite the fact that in the presented poem Wisława Szymborska mockingly referred to the masculinity pattern based on the body cult, she allowed one exception - Andrzej Gołota, a professional boxer. She always watched his fights, which were very often lost, live, regardless of the broadcast time. She also watched the TV show “Dancing with the Stars” in which Gołota participated, and in her room she had his image. Maybe the Szymborska’s genius revealed here as well, maybe she recognised in Andrzej Gołota not only the boxing champion, but also his “not very masculine” sensitivity, that didn't let him achieve the success relevant to his boxing talent. Because that is what some commentators saw in him. Who knows?

Poetic thoughts of Wisława Szymborska reflect the problem connected with so‑called: masculinity crisis. This issue is widely discussed by many publicists and scientists. Zbyszko Melosik, the professor of sociology at the University of Adam Mickiewicz in Poznań, devoted his book to this problem.

Signs of “masculinity crisis” according to Zbyszko Mellosik: