Temat: Ostatni zryw niepodległych

Adresat

Uczniowie klasy VI szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XVII. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII wieku. Uczeń:

2) przedstawia przyczyny i skutki powstania kościuszkowskiego.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają okoliczności upadku państwa polskiego w XVIII w.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• opisywać przebieg II rozbioru Polski;

• charakteryzować przyczyny i skutki powstania kościuszkowskiego;

• omawiać przebieg III rozbioru Polski;

• wskazywać przejawy patriotycznego zaangażowania Polaków z wszystkich warstw społecznych.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Nauczyciel prosi o przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji.

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje temat, cele lekcji i kryteria sukcesu sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia.

2. Nauczyciel pyta uczniów o sposoby kreowania swojej osoby przez Katarzynę II oraz Fryderyka Wilhelma II. Którą z nich mogli Polacy postrzegać jako ewentualnego sprzymierzeńca?.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zarysowuje okoliczności przeprowadzenia przez państwa ościenne drugiego rozbioru Polski. Uczniowie analizują akt przystąpienia Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej i odpowiadają na zadane pytania. Następnie nauczyciel przybliża uczniom zasięg aneksji i jej sformalizowanie na sejmie w Grodnie. W toku pogadanki wyświetla uczniom mapę prezentującą II rozbiór Polski (zamieszczoną w e‑podręczniku). Uczniowie po przeanalizowaniu mapy wykonują Ćwiczenie 3, omawiając zyski państw zaborczych.

2. Nauczyciel przybliża uczniom bezpośrednie przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego i pierwsze posunięcia jego naczelnika Tadeusza Kościuszki. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 4 i 5. Oglądają załączone ilustracje i odpowiadają na związane z nimi pytania. Kolejnym zadaniem do wykonania jest Polecenie 1. Uczniowie analizują sztandar kosynierów.

3. Ostatnim elementem tej części lekcji jest praca z mapą. Nauczyciel przybliża uczniom wiedzę na temat najważniejszych wydarzeń powstania kościuszkowskiego (bez szczegółowego wymieniania nazw bitew). Uczniowie na podstawie mapy wykonują Ćwiczenie 6. Zapisują wnioski z analizy. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje lekcję: opowiada uczniom o przejawach radykalizacji działań każdej ze stron konfliktu, w tym o rzezi Pragi (i sposobach informowania europejskiej opinii publicznej o tym wydarzeniu) oraz o samosądach. Przybliża ustalenia III rozbioru Polski oraz zachowania targowiczan. Podczas pogadanki wyświetla uczniom mapę przedstawiającą rozbiory Polski i zyski terytorialne państw zaborczych, zamieszczoną w e‑podręczniku. Uczniowie dzielą się z nauczycielem swoimi refleksami, notują najważniejsze wnioski.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny oraz oceny pracy prowadzącego i innych uczniów.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza), którym jest wykonanie Ćwiczeń 5.1, 5.2, oraz Ćwiczeń 6 i 7 z e‑podręcznika.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The last bid for independence

The Polish people did not accept defeat in the war in defense of the Constitution of May 3 and the provisions of the Second Partition, which depleted the territory of the country for further lands and worsened the economic situation of the state by breaking the ties connecting individual regions. The uprising began, led by Tadeusz Kościuszko. It broke out on March 24, 1794. In order to draw peasants to his troops, Kościuszko issued the so‑called Proclamation of Połaniec, which limited serfdom. Sentiment towards independence was strengthened by the uprising that took place in Warsaw on 17 April. The rebels in the capital were led by Jan Kiliński. Vilnius also became a centre of the insurrection, where Jakub Jasiński managed to destroy a Russian garrison. Following initial success, the insurgents had to retreat in the face of the advancing Russian and Prussian armies. The defeat of the insurgent army in the Battle of Maciejowice and the Massacre of Praga forced the defenders of Warsaw to capitulate. The decision to liquidate the Polish state was probably made as early as in 1793, but the authorities were waiting for a pretext and the right moment to conduct it. Ultimately, on 3 January 1795 Russia signed an agreement with Austria, which Prussia joined in October 1795. This agreement formed the grounds for the third partition of Poland.