Temat: Właściwości fizyczne substancji cz. 2

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

I. Substancje i ich właściwości. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów, np. soli kuchennej, cukru, mąki, wody, węgla, glinu, miedzi, cynku, żelaza; projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których bada wybrane właściwości substancji.

3) opisuje stany skupienia materii;

4) tłumaczy, na czym polegają zjawiska dyfuzji, rozpuszczania, zmiany stanu skupienia.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń wymienia i określa właściwości fizyczne badanych substancji.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wskazywać stany skupienia substancji w kontekście ich właściwości;

• określać, które cechy substancji są zaliczane do właściwości fizycznych, a które do właściwości chemicznych;

• planować metody badania właściwości fizycznych i chemicznych substancji.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • eksperyment.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie czytają fragment pt. „Stany skupienia”. Analizują tabelę oraz schemat ilustrujący zmiany stanów skupienia. Następnie, pracując w parach, określają stan skupienia przedmiotów znajdujących się dookoła nich.

2. Nauczyciel zapowiada film pt. „Ciało stałe czy ciecz”. Poleca uczniom, żeby w formularzu zamieszczonym w abstrakcie zapisali pytanie badawcze i hipotezę. Wyświetla film, a uczniowie odnotowują swoje obserwacje i wnioski. Ochotnicy odczytują je. Nauczyciel zachęca młodzież do dyskusji, nawiązując do przedstawionych konkluzji.

3. Nauczyciel dokonuje podziału właściwości substancji na fizyczne i chemiczne. Prosi uczniów o podanie przykładów właściwości fizycznych, a następnie prezentuje ilustracje z abstraktu („Właściwości fizyczne” oraz przykładowy opis właściwości fizycznych złota).

4. Nauczyciel prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z instrukcją eksperymentu zamieszczoną w abstrakcie (doświadczenie 1: „W jaki sposób można zidentyfikować właściwości fizyczne substancji i ich mieszanin?”). Dzieli uczniów na grupy i rozdaje odpowiedni sprzęt, szkło oraz odczynniki do wykonywania eksperymentu. Uczniowie wykonują czynności według instrukcji, a obserwacje przedstawiają w formie tabeli, zgodnie ze wzorem zamieszczonym w abstrakcie. Po zakończeniu działań liderzy grup prezentują efekty zespołowej pracy.

5. Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne sprawdzające i utrwalające wiadomości poznane w czasie lekcji. Wybrane osoby omawiają prawidłowe rozwiązania ćwiczeń interaktywnych. Prowadzący uzupełnia lub prostuje wypowiedzi podopiecznych.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie, pracując w parach, zapoznają się z treścią słowniczka i własnymi słowami wyjaśniają znaczenie wybranych pojęć.

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania:

   • Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

   • Co było łatwe, a co trudne?

   • Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

   Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia

Praca domowa

1. Wykonaj polecenie nr 5.1.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Physical properties of the substances

The substances may exist (at a certain temperature and at the appropriate pressure) in one of the three basic states of aggregation:

• solid

• a liquid,

• gas.

A change in the physical state of the substance is made at a specific temperature. Let's look at this phenomenon on the example of water.

Sometimes a solid substance transforms directly into gas, bypassing the liquid state (sublimation) and vice versa - the gas can directly go into a solid state without condensation or solidification (desublimation).

Physical properties physical - characteristics of the substance:

• state of aggregation;

• colour;

• type of surface: shiny, matt, rough, porous;

• hardness;

• change in the shape of the body under the influence of forces: brittleness (permanent deformation with disintegration into smaller pieces); resilience (change in shape under the influence of low force and return to its original shape); malleability (permanent deformation of metals, but without breaking down into smaller pieces);

• solubility in water and other solvents (liquid, solid and gas);

• heat conductivity;

• electrical conductivity;

• magnetic properties;

• boiling point;

• melting temperature;

• density.

• The world consists of various substances that have a permanent composition and specific properties.

• Substances can be identified based on their properties.

• Each substance has its own physical properties, eg physical state, colour, water solubility, and chemical, e.g. taste, odor, flammability.

• Substances may be present in three states of aggregation.

• The uses of substances result from their characteristic properties, both physical and chemical (eg sugar is sweet, so we use it for sweetening, carbon dioxide does not support combustion, so it is used as a fire extinguisher in some types of fire extinguishers).