Temat: Od ekspansji do upadku władzy pierwszych Piastów

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa:

V. Polska w okresie wczesnopiastowskim. Uczeń:

1) sytuuje w czasie i przestrzeni państwo pierwszych Piastów oraz przedstawia jego genezę;

2) wyjaśnia okoliczności przyjęcia chrztu przez Piastów oraz następstwa kulturowe, społeczne i polityczne chrystianizacji Polski;

3) charakteryzuje rozwój i kryzys monarchii Bolesława Chrobrego i Mieszka II;

4) charakteryzuje odbudowę i rozwój państwa Piastów za rządów Kazimierza Odnowiciela (…).

Ogólny cel kształcenia

Dowiesz się jak doszło do upadku władzy pierwszych Piastów.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wymieniać zasługi Bolesława Chrobrego dla Polski;

• charakteryzować kryzys monarchii Piastów;

• rozumieć znaczenie zjazdu w Gnieźnie;

• wyjaśniać dlaczego rozpadło się państwo Bolesława Chrobrego;

• charakteryzować największe zabytki polskiej kultury.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie powinni przypomnieć sobie genezę państwa Mieszka I i jego zasługi.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel nawiązując do poprzedniej lekcji prosi by uczniowie przypomnieli jak kształtowało się państwo Mieszka I i jakie osiągnięcia zawdzięczamy temu władcy.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel przedstawia uczniom postać Bolesława Chrobrego oraz okres jego panowania. Powinien pamiętać o kilku aspektach – umacnianiu państwa i bliskiej współpracy z Ottonem III (zjazd w Gnieźnie, udziału w uniwersalistycznej koncepcji cesarza), sprawach związanych z Kościołem (tworzenie polskiej prowincji, misji i męczeństwa św. Wojciecha) oraz polityce międzynarodowej (wojny z Niemcami, wojny z Czechami i Rusią Kijowską). Uczniowie wykonują Polecenie 1.

2. Nauczyciel wyjaśnia znaczenie przyjęcia przez Bolesława Chrobrego korony królewskiej. Uczniowie wykonują Polecenie 2.

3. Uczniowie poznają postać św. Wojciecha i jej znaczenie dla państwa Bolesława Chrobrego i losów Polski. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 1 i Polecenie 3.

4. Nauczyciel przedstawia losy Polski po śmierci Bolesława Chrobrego i wyjaśnia dlaczego doszło do kryzysu i upadku monarchii piastowskiej. Omawia postacie Mieszka II i Kazimierza Odnowiciela. Uczniowie wykonują Polecenie 4 i Ćwiczenie 2. Następnie nauczyciel upewnia się, że zadania zostały wykonane poprawnie i udziela informacji zwrotnej .

Faza podsumowująca

1. Podsumowując zajęcia nauczyciel pyta uczniów jak to się stało, że w niecałe 50 lat Polska z wielkiego państwa Bolesława Chrobrego stała się uzależnionym od sąsiadów i słabym państwem?.

2. Następnie rozpoczyna burze mózgów i pyta uczniów w jaki sposób, znając dzisiaj historię, można było uniknąć upadku monarchii pierwszych Piastów?.

Praca domowa

1. Zadanie domowe: (Nie jest obligatoryjną częścią scenariusza) Zastanów się dlaczego książę Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę z Gniezna do Krakowa? Czy Twoim zdaniem taka decyzja była słuszna?.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

From the expansion to the fall of the first Piast dynasty

The Baptism of Mieszko I, the first historical ruler of Poland, in 966 led the country into the world of Christian Europe. This was of great importance, as it not only sanctioned the duke's power, but also put him on a par with other rulers. His policy was based on the recognition of supremacy of and cooperation with the Empire. After the death of Mieszko I, his son Bolesław, later called the Brave, assumed power over the country. He continued his father's policy by strengthening ties with Emperor Otto III which was also due to the martyr's death of Bishop Adalbert in 997, a friend of the emperor. After his corpse was bought and buried with honours in the Gniezno Cathedral, and after the missionary was recognised as a saint, the Church in Poland gained valuable relics of the martyr and the patron, while Bolesław - the recognition and authority of a good Christian ruler. This made the country credible on the international arena and brought Emperor Otto III closer to Bolesław, the best expression of which was the Congress of Gniezno in 1000, where the German ruler came to officially manifest the alliance with the Polish duke. Unfortunately, Otto III died too early without an heir which ruined the prospects for a lasting alliance and a universalist Europe. The new ruler, Henry II, not only did not follow the policy of his predecessor, but also did not like Bolesław. The expansive policy of the Polish duke led to the Polish‑German war ended in 1018 in Budziszyn where a peace accord was signed. This enabled him to retain independence and some of the lands he conquered. At the same time, Bolesław also pursued an active eastern policy, conquering some Ruthenian lands and strengthening his rule there. The culmination of his policy was his coronation as the first king of Poland in 1025. Unfortunately, the king did not enjoy the crown long, as he died the same year. After that, Mieszko II, his son, was crowned the king.

The young ruler tried to pursue his father's superpower policy, but the lack of allies, the hostile attitude of his neighbors and the society wrested with numerous wars and the removal of other brothers from power led to the collapse of the power of the first Piasts and the escape of Mieszko II from Poland in 1031. Bezprym, the eldest son of Bolesław the Brave, assumed power over Poland which was stripped of lost provinces. His rule was short and terribly cruel. Mieszko II returned to the country a year later thanks to the support of the mighty and an agreement with the emperor. As a result, he lost his royal crown, had to submit to the emperor's authority, lost numerous lands and had to share his rule with brothers. Over time, however, he managed to unite the country under his rule. Attempts to rebuild the unity and power of the state, however, did not last long. Unexpectedly, the ruler died in 1034 and the country fell into chaos. We do not know exactly the circumstances or course of the crisis. It was a period of numerous revolts of subjects against the mighty and the Church, and invasions of the country by Bretislav I, Duke of Bochemia, who completely plundered Silesia and Greater Poland with the capital in Gniezno. However, Poland did not cease to exist. It was rebuilt by the son of Mieszko II, Casimir the Restorer. With the military support of the emperor, he conquered Greater Poland and Lesser Poland with Kraków to which he moved the capital. He also managed to recover Masovia. In his policy of cooperation with the mighty and the Church, he rewarded their support with numerous land assignments (benefice). Casimir slowly rebuilt the state of his ancestors, basing his functioning on the alliance with the Empire and Kievan Rus', focusing not on conquests, but on the development of the country.