Temat: Przyroda stepu

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej (geografia).

Podstawa programowa

Klasa V Geografia

IV. Krajobrazy świata: wilgotnego lasu równikowego i lasu strefy umiarkowanej, sawanny i stepu, pustyni gorącej i lodowej, tajgi i tundry, śródziemnomorski, wysokogórski Himalajów; strefowość a piętrowość klimatyczno‑roślinna na świecie.

Uczeń:

3) przedstawia główne cechy i porównuje poznawane krajobrazy świata oraz rozpoznaje je w opisach, na filmach i ilustracjach;

4) rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla poznawanych krajobrazów;

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie rozpoznają i nazywają organizmy typowe dla stepu.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• omawiać przystosowania roślin stepowych do życia w klimacie umiarkowanym kontynentalnym;

• rozpoznawać zwierzęta stepów;

• wskazywać przystosowania zwierząt do życia w stepie.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • burza mózgów.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• duże arkusze papieru z zarysem kontynentów, klej, nożyczki, kredki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Przed lekcją nauczyciel prosi uczniów, aby poszukali w kolorowych czasopismach oraz Internecie zdjęć roślin i zwierząt występujących na stepach.

Faza wstępna

• Nauczyciel podaje temat, cele lekcji i kryteria sukcesu sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby samodzielnie przeczytali abstrakt, zwracając szczególną uwagę na grafiki.

• Nauczyciel prezentuje i omawia galerię zdjęć w abstrakcie. Uczniowie analizują ilustracje i odpowiadają na pytania nauczyciela.

• Zespoły otrzymują własną pracę – mapę świata. Zadaniem każdego zespołu jest wykonanie kolażu zdjęć, przedstawiających bogactwo życia na stepach.

• Nauczyciel prezentuje i omawia ilustrację interaktywną. Następnie dzieli uczniów na grupy i każdej z nich poleca przeprowadzenie pogłębionej analizy jednego z punktów przedstawionych na schemacie w oparciu o dostępne źródła informacji (np. internet, atlas lub encyklopedię).
  Uczniowie prezentują wyniki pracy w grupach. Każdy zespół kończy swoją prezentację sformułowaniem wniosków.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali wskazane ćwiczenie interaktywne.

Praca domowa

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Wildlife of the steppe

At the temperate latitude on both hemispheres there are large, woodless areas – steppes. They are dominated by perennial grasses and herbaceous plants that have adapted to survive the hot, dry summer and cold winter. The most diverse vegetation is present on meadow (grass) steppes, on black soils in Eastern Europe and in North America. Rainfall on these steppes are slightly higher than on continental steppes in Asia. Apart from grasses that grow up to 2 metres tall, tulips, hyacinths, irises, pasqueflowers and pheasant's eyes also bloom there in spring. Plants store rainwater in bulbs and tubers that allow them to survive draughts. Other plants have thick, long roots and draw water from deeper layers of the soil.

In steppe regions with a more arid climate, soils are poorer and vegetation is more scarce. Grasses are dominated by feather grass characterised by thin, arid, hard and bristle‑like leaves and beautiful, white and long inflorescences. Such steppes can be found in Central Asia and South America.

Steppes can also be found on highly salinated soils. Grass is sparse and arid, whereas other plants often have barbed leaves. They can also have a bitter taste, like wormwood for instance, so animals don’t want to eat it. Such type of steppe is called a wormwood steppe and can be found primarily on the border with saline semi‑deserts in Central Asia.

Grasses and other herbaceous plants growing on the steppe are the primary source of nutrition for many herbivorous animals. The steppe is where large ungulates live. Due to the absence of any shelter, they have to run very fast (saiga antelopes and gazelles). Other animals live in herds large enough that predators no longer represent such a huge threat (bisons, horses). There’s also many herbivorous mammals that often build burrows in soft ground and use them to hide from predators. These mammals live in large colonies (e.g. prairie dogs, groundhogs or sousliks) where some of the animals stand guard and warn the herd of any impending danger. Other critters live on their own or in small family group (mice, hamsters).

Predatory mammals are small, which allows them to come close to their victim without being spotted. They mainly include wolves, coyotes and foxes. Predatory birds that inhabit the steppe include, for instance: buzzards, hawks and kestrels as well as larger but rarely seen eagles and vultures. Due to the absence of trees, all of them have to build their nests on the ground and are also at risk of being attacked by other predators. Other birds that inhabit the steppe, like partridges, quails and bustards, also have trouble with finding shelter.

On the other hand invertabrates, especially insects (ants, grasshopper, locusts) and arachnids, are very numerous. Reptiles can be found quite rarely (turtles, snakes, lizards)

• Due to the climatic conditions on the steppe, grasses and herbaceous plants are able to grow there, but trees can be found only near rivers.

• Vegetation on the steppes has adapted to draw water from the deepest layers of the soil.

• Animals that inhabit the steppes are large, fast‑running ungulates or small critters that live in burrows.