Temat: Powstanie Solidarności i stan wojenny

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XL. Dekada 1981‑1989. Uczeń:

1. wyjaśnia przyczyny wprowadzenia stanu wojennego, opisuje jego przebieg i konsekwencje;

2. przedstawia postawy Polaków wobec stanu wojennego, fenomen oporu społecznego;

3. wyjaśnia przyczyny zawarcia porozumienia „okrągłego stołu”, przedstawia jego głównych uczestników i opisuje postanowienia.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się o okolicznościach powstania Solidarności oraz wybuchu stanu wojennego.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• dlaczego powstała i czym była Solidarność;

• czego żądała Solidarność i jakie miała poparcie społeczne;

• kiedy i dlaczego wprowadzono stan wojenny;

• jakie były konsekwencje stanu wojennego w Polsce;

• jak wyglądało życie codzienne i opór w czasie stanu wojennego.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

Faza realizacyjna

1. Lektura treści abstraktu. Nauczyciel wykorzystuje tekst do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

2. Omówienie informacji przedstawionych na osi czasu. Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy - tyle, ile jest wydarzeń na osi. Każdy zespół opracowuje jedno przydzielone zagadnienie, pogłębiając informacje zawarte w abstrakcie. Następnie uczniowie prezentują swoje omówienia.

3. Uczniowie analizują ilustrację i wykonują Polecenie 2, Polecenie 3, Polecenie 4 i Polecenie 5. Aby odpowiedzieć na pytanie, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.

4. Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje dotychczasowy przebieg zajęć.

5. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 1. Nauczyciel sprawdza, czy zadanie zostało prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

2. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji, np. metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Establishment of Solidarity. Martial law in Poland

The living ‘on credit’ in the first years of Gierek’s rule quickly brought unpleasant consequences. The need to pay off the incurred debts led to another economic crisis and the introduction, in 1976, of the rationing of products and the first ration coupons. The late 1970s made this state of affairs even worse. Trying to save the finance system, prices were increased again, which triggered strikes. In the summer of 1980, the strikes affected mainly the region of the Baltic Coast. They led to the establishment of inter‑enterprise strike committees in August, which presented 21 demands addressed to the authorities. For the first time, the workers were supported by the intelligentsia, which resulted in the creation of the ‘Solidarity’ Independent Self‑governing Labor Union headed by Lech Wałęsa. He gained great popularity in the society, and 10 million Poles joined the union . The popularity of Solidarity among Poles instilled fear in the authorities, who were worried about the growing strength of the organization. The Polish ‘comrades’ were also pressured by Moscow, which demanded that the situation in the country be ‘eased’.

This happened on December 13, 1981, when the Martial law was introduced by a decree of the Polish Council of State. Thousands of soldiers and heavy equipment units appeared on the streets. The activities of all social and cultural organizations were suspended, schools were closed, press publications and artistic activities were blocked. There were arrests and internments of Solidarity activists and all those who could be a threat to the Military Council of National Salvation (headed by gen. Jaruzelski), which took power in the country. Prohibitions and restrictions did not discourage the public from resistance. Strikes broke out in many places, but were brutally suppressed (e.g. at the Wujek Coal Mine). On important anniversaries, demonstrations of many thousand people took place on city streets. Freedom and the release of political prisoners were demanded. Samizdat produced thousands of leaflets and magazines. The society was supported also by the Catholic Church, also some priests who sympathized with Solidarity celebrated Masses for the homeland. Western countries imposed sanctions on Poland, which further deepened the economic crisis.

The Martial law officially ended in July 1983. However, the crisis in the country continued for years to come. Neither were the repressions against Solidarity activists ceased. Many of them were still imprisoned or hiding from the authorities. In 1984, as a counterbalance to Solidarity (which was made illegal in 1982), government trade unions were established (All‑Poland Alliance of Trade Unions, or OPZZ), which did not gain much support from the society. In September 1986, the freed Lech Wałęsa set up the Provisional Council of the ‘Solidarity’ Independent Self‑governing Labor Union, which started to function overtly, but still illegally. This was the first sign of the changes that were to take place in the following years.