Temat: Polska Andegawenów

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa V szkoły podstawowej.

VII. Polska w XIV i XV wieku. Uczeń:

1) opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV i XV wieku;

2) analizuje dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej (system obronny, urbanizacja kraju, prawo, nauka) oraz w polityce zagranicznej;

3) opisuje związki Polski z Węgrami w XIV i XV wieku.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają, jak doszło do panowania dynastii andegaweńskiej w Polsce

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wyjaśniać przyczyny przymierza polsko‑węgierskiego;

• charakteryzować decyzję o wybraniu Jadwigi na króla Polski;

• omawiać powody wygaśniecią dynastii Piastów;

• analizować znaczenie przywileje jakie otrzymała polska szlachta i duchowieństwo.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie przypominają sobie, jak doszło do zjednoczenia Polski pod rządami Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego.

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje uczniom temat, cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Następnie nauczyciel, nawiązując do zadania domowego, pyta uczniów, co wydarzyło się w 1320 roku oraz jak wyglądały rządy Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego .

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję, zadając uczniom pytanie, kto mógł zostać królem Polski? Kogo najchętniej na tronie widzieli możni? Zadając pytania, pamięta o takim ich formułowaniu, by miały charakter pytań kluczowych. Następnie przybliża im, jak i dlaczego doszło do deklaracji, najpierw Władysława Łokietka, a następnie Kazimierza Wielkiego, o sukcesji polskiej korony przez Andegawenów. Uczniowie czytają fragment kroniki Janka z Czarnkowa i wykonują Ćwiczenie 1.

2. Nauczyciel przybliża okoliczności wstąpienia Ludwika Węgierskiego na tron Polski, a następnie jego rządy. Skupia się przede wszystkim na braku obecności władcy w kraju, regencji jego matki Elżbiety Łokietkówny oraz zagwarantowaniu sukcesji dla jednej z córek. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 2 (porządkując zdania). Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

3. Następnie nauczyciel przedstawia rządy Jadwigi. Podkreśla, że była ona koronowana na króla Polski oraz że do swojej śmierci skupiała się na pomocy potrzebującym, donacjach oraz rozwoju kultury i nauki. Nauczyciel jako przykład wymienia Psałterz floriański, racjonał Jadwigi, odnowienie Akademii Krakowskiej. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 3, Ćwiczenie 4 - bazując na załączonym tekście papieskiej homilii - oraz Ćwiczenie 5. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela pomocy lub informacji zwrotnej..

Faza podsumowująca

1. Podsumowując, nauczyciel pyta uczniów, jak uczniowie myślą, jakie zadanie stanęło przed polskimi możnymi w chwili koronacji małoletniej Jadwigi? Następnie, jeśli nie padła odpowiedź (małżeństwo i zapewnienie ciągłości rządów), nauczyciel podaje ją i wyjaśnia, jak ważna była to konieczność.

2. Uczniowie wykonują Polecenie 1 (kalendarium czasów panowania Andegawenów w Polsce), a następnie nauczyciel pyta o ocenę rządów Andegawenów na polskim tronie. Na koniec upewnia się, że zadania zostały wykonane prawidłowo, i udziela informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny oraz oceny pracy prowadzącego i innych uczniów.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza): Królowa Jadwiga znana była ze swojego oddania potrzebującym i biednym. Poszukaj, jakich dokonała fundacji i w czym jeszcze zasłynęła za życia.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Poland under the rule of the Anjou

After the death of Władysław the Short in 1333, the throne was given to his son, Casimir, who was crowned in the same year. His rule was a time of stabilization and economic development. In contrast to his father, the king did not conduct such expansive policy, he focused on strengthening the state and securing its borders. Despite several marriages, he did not have a male descendant who could take over the throne. In 1339, fearing that the situation wasn’t going to change, he made the first agreement with the Hungarian Anjou dynasty, saying that if the ruler did not leave a male heir, they would take power in Poland. He repeated these promises several more times. This ensured a rapprochement between the rulers of Poland and Hungary and influenced the foreign policy of both countries.

King Casimir the Great died in 1370 without a male descendant. According to his will, Louis the Hungarian took over the power in Poland for the next twelve years. The death of Casimir the Great ended the reign of the Piast dynasty on the Polish throne and handed it to the Anjou dynasty. What is more, Poland and Hungary were united by a personal union. The rule of Louis was characterized by an attempt to win the nobles and chivalry favor to ensure that one of his daughters inherits power. To achieve this, in 1374 the ruler issued the privilege of Koszyce for all the Polish nobility (in 1381 also for the clergy) in exchange for their consent to one of his daughters succession. This contributed to the weakening of the central power and the growing importance of the nobility. In order to calm the situation in the country at the time of his absence, he appointed his mother, Elizabeth (daughter of King Władysław the Short), to become the regent and encouraged the nobles to take part in ruling of the country.

Louis of Hungary died in 1382 and his death began a two‑year period of interregnum. Finally, in 1384 his younger daughter Jadwiga, 10 years old at the time, ascended the throne and was the first female ruler in Poland to be crowned king. After the coronation, the nobles started to look for a husband for Jadwiga who would permanently secure the interests of the country. They choose the ruler of Lithuania, Jagiełło. After the marriage with Jagiełło, Jadwiga remained the ruler of the kingdom. Władysław was only a king consort. She was to make the most important political decisions. However, she focused primarily on charity. She also supported the Church and the development of science, funding, among others, the Florian Psalter. In her will, she donated her jewels for the renewal of the Cracow Academy, contributing to its development. She died in 1399 as a result of childbirth complications. Her relationship with the Crown was stronger and her merit was greater than that of her father, Louis of Hungary. With her death, the rule of the Anjou dynasty on the Polish throne ended. For the next centuries, the power was in the hands of the Jagiellonians.