Temat: Tlenki: tworzenie nazw i zastosowanie

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

IV. Tlen, wodór i ich związki chemiczne. Powietrze. Uczeń:

1) projektuje i przeprowadza doświadczenie polegające na otrzymaniu tlenu oraz bada wybrane właściwości fizyczne i chemiczne tlenu; odczytuje z różnych źródeł (np. układu okresowego pierwiastków, wykresu rozpuszczalności) informacje dotyczące tego pierwiastka; wymienia jego zastosowania; pisze równania reakcji otrzymywania tlenu oraz równania reakcji tlenu z metalami i niemetalami;

2) opisuje właściwości fizyczne oraz zastosowania wybranych tlenków (np. tlenku wapnia, tlenku glinu, tlenków żelaza, tlenków węgla, tlenku krzemu(IV), tlenków siarki).

Ogólny cel kształcenia

Uczeń wyjaśnia, na czym polega reakcja spalania pierwiastków w tlenie. Wskazuje zastosowanie tlenków

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• tworzyć nazwy tlenków;

• zapisywać poprawnie wzory sumaryczne i strukturalne przykładowych tlenków metali i niemetali na podstawie nazwy;

• podawać nazwę tlenku na podstawie wzoru sumarycznego;

• wskazywać, które tlenki występują w przyrodzie;

• jakie jest zastosowanie tlenków;

• opisywać właściwości fizyczne wybranych tlenków (np. tlenku wapnia, tlenku glinu, tlenków żelaza, tlenków węgla, tlenku krzemu(IV), tlenków siarki).

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

3. BHP – przed przystąpieniem do eksperymentów uczniowie zapoznają się z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcji. Nauczyciel wskazuje na konieczność zachowania ostrożności w pracy z nimi.

Faza realizacyjna

1. Prowadzący zajęcia wyświetla na tablicy multimedialnej tabelę „Tworzenie nazw tlenków” i omawia ją, tłumacząc zasady konstruowania nazw tlenków. Zadaje uczniom pytanie: „Co to są tlenki?”. Podczas rozmowy podaje przykładowe nazwy tlenków naprzemiennie z wzorami sumarycznymi – chętni zapisują nazwy tlenków oraz wzory sumaryczne i strukturalne na tablicy.

2. Nauczyciel w oparciu o tabelę „Przykłady tlenków” omawia przykładowe tlenki, ich nazwy, modele i wzory strukturalne.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Poleca im opracowanie zagadnienia „Tlenki – zastosowanie” z wykorzystaniem informacji z abstraktu oraz innych źródeł (internet, podręcznik książkowy). Prosi o wypisanie na arkuszach papieru właściwości i zastosowania wybranych tlenków, np. tlenku wapnia, tlenku glinu, tlenków żelaza, tlenków węgla, tlenku krzemu(IV), tlenków siarki. Po zakończeniu pracy liderzy grup referują efekty działań grupy z zastosowaniem techniki gadająca ściana.

4. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie indywidualnie zadań i ćwiczeń interaktywnych z abstraktu.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

   • Dziś nauczyłem się…

   • Zrozumiałem, że…

   • Zaskoczyło mnie…

   • Dowiedziałem się…

   W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

2. Wskazany przez nauczyciela uczeń podsumowuje lekcję, opowiadając, czego się nauczył i jakie umiejętności ćwiczył.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Oxides: naming and use

Oxides are binary compounds with oxygen where the oxidation state of oxygen is OIndeks górny -II^-II. Oxygen in chemical compounds is always divalent. Other elements may have different valency number and form one or more oxides (alkali metals, alkaline earth metals, fluoride have only valence of 1). In the names of oxides, the word “oxide” must be preceded by the name of the element that binds to oxygen.

The name is composed of the cation name and the word oxide.
Examples:
NaIndeks dolny 2₂O sodium oxide
CaO calcium oxide
SnO tin(II) oxide or stannous oxide
SnOIndeks dolny 2₂ tin(IV) oxid

Oxides of non‑metals are named by stating the name of the element first, followed by the word oxide. Numeral prefixes are used where necessary:

Examples:
NO nitrogen oxide or nitrogen monoxide
NIndeks dolny 2₂OIndeks dolny 5₅ dinitrogen pentoxide
ClIndeks dolny 2₂O dichlorine oxide
ClIndeks dolny 2₂OIndeks dolny 5₅ dichlorine pentoxide

Some elements form only one type of oxide. In these cases, the use of numerical prefixes is not necessary:
Examples:
AlIndeks dolny 2₂OIndeks dolny 3₃ aluminum oxide
SiOIndeks dolny 2₂ silicon oxide

To derive a formula for an oxide, write the symbols of the elements together with indices according to the numerical prefix that indicates the number of specified atoms in the molecule. If a given element forms more than one oxide, then its valency number should also be specified by Roman numeral in brackets.

Example: dinitrogen oxide NIndeks dolny 2₂O

In the case of metal oxides, where the numerical prefixes are not usually used, we have to obey the rule of electroneutrality.

Examples:
boron oxide BIndeks dolny 2₂Indeks górny III^IIIOIndeks dolny 3₃Indeks górny II^II → BIndeks dolny 2₂OIndeks dolny 3₃
diarsenic pentaoxide AsIndeks dolny 2₂Indeks górny V^VOIndeks dolny 5₅Indeks górny II^II → AsIndeks dolny 2₂OIndeks dolny 5₅

Metal and non‑metal oxides are widely used. Some oxides are found in nature. They include:

• metal oxides: iron, aluminum;

• non‑metal oxides: hydrogen (water), silicon (main component of sand), carbon, nitric.

• Oxides are compounds of oxygen with other elements. Oxides are formed as a result of synthesis reactions, oxidation reactions of decomposition reactions and reduction reactions.

• Names of all oxides in English are formed and read from left to right. First you mention the name of the element that reacts with oxygen, and then you use the term “oxide”.

• If a given element forms more than one oxide, then its valency number should also be specified by Roman numeral in brackets.

• Metal and non‑metal oxides are widely used.

• Some oxides are found in nature.