Temat lekcji: Skutki wielkich odkryć geograficznych

Autor scenariusza: Marcin Dyś

Adresat

Uczeń klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

VIII. Wielkie odkrycia geograficzne. Uczeń:

1) wyjaśnia (…) i ocenia wpływ odkryć geograficznych na życie społeczno‑gospodarcze i kulturowe Europy oraz Nowego Świata;

2) umieszcza w czasie i przestrzeni wyprawy (…) oraz sytuuje w przestrzeni posiadłości kolonialne Portugalii i Hiszpanii.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie dowiadują się, jakie były skutki wielkich odkryć geograficznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń nauczy się:

• wyjaśniać, co przyniosły odkrycia geograficzne;

• wymieniać cywilizacje Nowego Świata;

• opowiadać, kim byli konkwistadorzy i co zrobili;

• wyjaśniać konsekwencje odkryć geograficznych dla mieszkańców Europy i podbitych ziem.

Metody/techniki kształcenia

• metody podające: pogadanka, wyjaśnienia i komentarze nauczyciela;

• metody programowane: z wykorzystaniem e‑podręcznika, z użyciem multimediów;

• metody problemowe: aktywizujące: dyskusja;

• metody praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe, praca z tekstem; praca z ilustracją.

Formy pracy

• praca z całą klasą;

• praca w grupach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna lub tradycyjna;

• tablety/komputery:

• zeszyt i kredki/pisaki.

Przed lekcją

Nauczyciel prosi, by uczniowie przypomnieli sobie przyczyny oraz przebieg wielkich odkryć geograficznych.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje uczniom temat, cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Nawiązując do tematu poprzednich lekcji, nauczyciel pyta, co nazywano Nowym Światem i gdzie on się znajdował.

Faza realizacyjna

1. Prowadzący dzieli uczniów na trzy grupy i każdej przydziela rolę jednej z rdzennych nacji Ameryki Południowej: Azteków, Inków lub Majów. Zadaniem każdej z grup jest przygotowanie krótkiej prezentacji wybranego ludu z uwzględnieniem jego kultury, wierzeń i najważniejszych osiągnięć. Uczniowie mogą skorzystać z różnych stron, blogów i portali historycznych.

2. Uczniowie wykonują Polecenie 1, wskazując tereny zamieszkałe przez Azteków, Majów i Inków, a następnie każda z grup przedstawia swoją prezentację. W części prezentacji powinny pojawić się informacje o podboju Indian przez konkwistadorów. Następnie uczniowie zapoznają się z galerią i  wykonują Ćwiczenie 1. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel wyjaśnia uczniom przebieg podbojów, prezentując postacie konkwistadorów – Korteza i Pizarro. Opowiada historię podbojów Korteza, który z oddziałem zaledwie 500 ludzi podbił imperium Azteków, wspomina także skutki podbojów (epidemie, choroby, zniszczenie rdzennych kultur, niewolnictwo, rozwój plantacji itp.). Uczniowie wykonują Ćwiczenie 2 oraz Ćwiczenie 3. Podczas wykonywania zadań przez uczniów należy zadbać o to, by mogli oni w każdej chwili otrzymać pomoc nauczyciela, a także informację zwrotną dotyczącą ich pracy i zaangażowania.

4. Nauczyciel pyta uczniów, rozpoczynając dyskusję: Czy wielkie odkrycia geograficzne miały również pozytywny, wymierny skutek? Następnie opowiadając uczniom o działalności misyjnej, prosi, by wykonali Polecenie 2.

5. Uczniowie wykonują Polecenie 3 i **Ćwiczenie 4. **Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

6. W nawiązaniu do pytania nauczyciela uczniowie wskazują pozytywne i negatywne skutki podboju Nowego Świata w Ćwiczeniu 5.

Faza podsumowująca

1. Nawiązując do tematu ostatnich lekcji, nauczyciel pyta, dlaczego wielkie odkrycia geograficzne były wydarzeniem tak przełomowym i niezwykłym, że od wyprawy Kolumba uznaje się początek nowej epoki – nowożytności?

2. Następnie nauczyciel może rozdać uczniom przygotowaną przez siebie ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej oraz pracy klasy.

3. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza): „Wielkie odkrycia geograficzne przyczyniły się do pojawienia w Europie wielu nowych gatunków zwierząt i roślin. Jakie ich gatunki po raz pierwszy w historii mogli oglądać Europejczycy dzięki XIV- i XV‑wiecznym odkrywcom?”

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The consequences of great geographical discoveries

Before the arrival of Europeans in South and Central America, the Mayan, Inca and Aztec tribal states were established and developed. The Indians lived in magnificent and rich stone cities. These states were conquered by European conquerors, i.e. conquistadors, mainly Spaniards and Portuguese.

The conquistadors dominated over the Indians militarily, because they had firearms and horses at their disposal (the Indians did not invent gunpowder and did not domesticate the horses). Local culture was destroyed. The Indians were pushed into a subordinate role in their own state, they were ruthlessly exploited and forced to convert to Christianity. They died on a massive scale from illnesses brought by Europeans. A stream of bullion (gold and silver) and previously unknown crops flowed into Europe. This led to the economic recovery of the Old World.

At the beginning of the 16th century, the Spanish people, greedy for the riches of the Indians, set off to conquer their continent. The conquest was facilitated thanks to the use of firearms and horses, which were not known and feared by the Indians. They destroyed the achievements of the Indian states, murdered local people or forced them to work hard.