Temat: Rozdzielanie mieszanin jednorodnych

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia

I. Substancje i ich właściwości. Uczeń:

5) opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych;

6) sporządza mieszaniny i dobiera metodę rozdzielania składników mieszanin (np. sączenie, destylacja, rozdzielanie cieczy w rozdzielaczu); wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie;

7) opisuje różnice między mieszaniną a związkiem chemicznym lub pierwiastkiem;

Ogólny cel kształcenia

Uczeń stosuje różne sposoby rozdzielania mieszanin jednorodnych.

Kompetencje kluczowe

  • porozumiewanie się w językach obcych;

  • kompetencje informatyczne;

  • umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

  • planować i przeprowadzać rozdzielanie mieszanin jednorodnych na składniki (np. wody i soli kamiennej, etanolu i atramentu, azotanu(V) potasu i wody).

Metody/techniki kształcenia

  • aktywizujące

    • dyskusja.

  • podające

    • pogadanka.

  • eksponujące

    • film.

  • programowane

    • z użyciem komputera;

    • z użyciem e‑podręcznika.

  • praktyczne

    • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

  • e‑podręcznik;

  • zeszyt i kredki lub pisaki;

  • tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

  1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

  2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

  3. BHP – przed przystąpieniem do eksperymentów uczniowie zapoznają się z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcji. Nauczyciel wskazuje na konieczność zachowania ostrożności w pracy z nimi.

Faza realizacyjna

  1. Nauczyciel poleca uczniom, żeby wykonali polecenie nr 1 oraz ćwiczenie nr 1.

  2. Nauczyciel prosi uczniów, żeby przeczytali fragment pt. „Jak rozdzielić mieszaniny?” i postarali się zapamiętać jego treść. Następnie uczestnicy zajęć, pracując w parach, wzajemnie odpytują się ze znajomości fragmentu.

  3. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie, jaką metodę zaproponują dla rozdzielenia mieszaniny chlorku sodu i wody – trwa krótka dyskusja. Po niej prowadzący zajęcia poleca uczniom przygotowanie dziennika obserwacji w abstrakcie. Mają w nim zapisać pytanie badawcze i hipotezę, a następnie obserwacje i wnioski z filmu „Rozdzielanie mieszaniny chlorku sodu i wody”, który zaraz obejrzą. Po projekcji nauczyciel pyta uczniów o tę właściwość składników mieszaniny, która została wykorzystana przy rozdzielaniu mieszaniny na składniki – trwa dyskusja..

  4. Nauczyciel odwołuje uczestników zajęć do abstraktu i prosi o zapoznanie się z instrukcjami doświadczeń „Otrzymywanie i rozdzielanie mieszaniny wody i soli kamiennej”oraz „Otrzymywanie i rozdzielanie mieszaniny wody i saletry potasowej”. Dzieli uczniów na grupy, rozdaje karty pracy i odpowiedni sprzęt, szkło oraz odczynniki do wykonywania eksperymentu. Uczniowie – z pomocą nauczyciela – formułują hipotezy i zapisują je w formularzu w abstrakcie. Następnie wykonują czynności według instrukcji. Zapisują spostrzeżenia w formularzu. Nauczyciel zadaje pytania w odniesieniu do zanotowanych spostrzeżeń. Inicjuje tym dyskusję, z której wnioski uczniowie notują w formularzu.

  5. Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne sprawdzające i utrwalające wiadomości poznane w czasie lekcji. Wybrane osoby omawiają prawidłowe rozwiązania ćwiczeń interaktywnych. Prowadzący uzupełnia lub prostuje wypowiedzi podopiecznych.

  6. Poszerzanie i bogacenie słownictwa angielskiego w zakresie zagadnień ujętych w lekcji - uczniowie wykonują zawarte w abstrakcie ćwiczenia językowe. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

  1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

    • Dziś nauczyłem się…

    • Zrozumiałem, że…

    • Zaskoczyło mnie…

    • Dowiedziałem się…

    W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

Praca domowa

  1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

  2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

distillation
distillation
R1aMG5R3RIR3g
Nagranie dźwiękowe słówka

destylacja – metoda rozdzielania wieloskładnikowych mieszanin ciekłych różniących się temperaturą wrzenia; polega na przeprowadzeniu w stan pary, a następnie jej skropleniu składników

crystallization
crystallization
RQdangh6vlhXA
Nagranie dźwiękowe słówka

krystalizacja – polega na wydzieleniu się substancji stałej w postaci kryształów wskutek np. obniżenia temperatury mieszaniny utworzonej przez rozpuszczenie maksymalnej ilości ciała stałego w cieczy

evaporation
evaporation
R1WHZGHiQg2s9
Nagranie dźwiękowe słówka

odparowanie – polega na ogrzewaniu ciekłej mieszaniny w celu odparowania cieczy

chromatography
chromatography
R1J8TBXajEvjc
Nagranie dźwiękowe słówka 

chromatografia – metoda służąca do rozdzielania lub badania składu mieszanin związków chemicznych; wykorzystuje różnice szybkości przemieszczania się składników mieszaniny – np.: różnych barwników po pasku bibuły zanurzonym w cieczy (ocet, spirytus, aceton)

Teksty i nagrania

R1U8R8xW92M0I
Nagranie dźwiękowe abstraktu

Separation of homogeneous mixtures

Homogeneous mixtures can be separated by:

  • evaporation – heating up the liquid mixture and the solid dissolved in it to evaporate the liquid; this process is used in the preparation of jam, while in countries with a warm climate it is the effect of evaporation of sea water and the formation of rock salt deposits;

  • crystallization – this technique allows the separation of solid crystals from the solution;

  • distillation – a method of separating multi‑component liquid mixtures that differ in boiling point; it involves moving into steam and then condensing it;

  • chromatography – a method for separating or testing the composition of mixtures of chemical compounds; uses the differences in the speed of movement of the components of the mixture - e.g. different dyes on the strip of tissue immersed in the liquid (vinegar, spirit, acetone);

  • The mixtures can be separated using various techniques.

  • Separation methods depend on the type of mixture and use the properties of its components.

  • The methods for separating homogeneous mixtures include: solvent evaporation (eg water), distillation, crystallization, chromatography.

  • The methods of separation of inhomogeneous mixtures include: sedimentation, decanting, filtration, mechanical separation, separation by means of a separator.

  • Some techniques should be used when separating some mixtures. When separating the mixture of rock salt and chalk, we should successively: dissolve the mixture in water (rock salt will dissolve), filter (chalk will remain on the filter), evaporate the filtrate (rock salt will remain).