Temat: Polska to my. Demokracja

Autorka: Anna Rabiega

Adresat:

Uczeń klasy 8 szkoły podstawowej.

Podstawa programowa:

XI. Demokracja w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

3) wyjaśnia zasadę przedstawicielstwa (demokracji pośredniej); przedstawia zasady wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady działania i najważniejsze kompetencje izb parlamentu;

4) wyjaśnia zasadę pluralizmu politycznego; (…)

5) wyjaśnia zasadę republikańskiej formy rządu; (…).

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń uzasadnia znaczenie procedur demokratycznych.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia źródła demokracji.

• wyjaśnia fundamentalne zasady rządów demokratycznych.

• wie, kim był Klejstenes i wyjaśnia, jaką funkcję pełnił ostracyzm w starożytnej Grecji oraz czym jest obecnie.

• wyjaśnia różnicę między demokracją pośrednią a bezpośrednią i podaje przykłady każdej z tych form demokracji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku obcym,

• kompetencje informatyczne,

• umiejętność uczenia się,

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody nauczania:

• mapa myśli,

• dyskusja,

• metoda Philips 66,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem planszy interaktywnej, ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• indywidualna,

• zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia cel zajęć: Zrozumiecie pochodzenie demokracji oraz istotę tego systemu politycznego w formach, w jakich funkcjonuje współcześnie.

2. Nauczyciel przedstawia uczniom etymologię słowa demokracja. Prosi ich, by przypomnieli sobie z lekcji historii, gdzie i kiedy po raz pierwszy wystąpił ten ustrój polityczny i na jakich wartościach wówczas się opierał. Prosi, by swoje skojarzenia zapisali na tablicy w formie mapy myśli.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel pyta uczniów, czy pamiętają z lekcji historii, kim był Klejstenes. Jeśli nie, prosi, by poszukali tych informacji w internecie. Chętni uczniowie przybliżają sylwetkę polityka. Nauczyciel pyta następnie o pojęcie ostracyzmu – jego znaczenie w starożytności i obecnie. Chętni uczniowie wyjaśniają pojęcie reszcie klasy.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej infografikę „Basis for democratic rule” z abstraktu „Poland is us. Democracy” przedstawiającą podstawy demokracji. Prosi uczniów o przypomnienie definicji pojęcia demokracji. Następnie inicjuje dyskusję na temat tego, dlaczego akurat takie wartości realizują ideę demokracji. Uczniowie podają swoje argumenty i wyjaśnienia. Na zakończenie nauczyciel prosi chętnego/wybranego ucznia o jej podsumowanie.

3. Nauczyciel przedstawia uczniom infografikę „Principles of a modern democratic state” prezentującą zasady, którymi powinny się kierować państwa demokratyczne. Prosi, aby klasa podzieliła się na 6‑osobowe zespoły. Informuje, że uczniowie będa pracować metodą Philips 66 i w razie potrzeby wyjaśnia ją:

a. Zadaniem każdego zespołu będzie wyjaśnienie, jak uczniowie rozumieją każdą z fundamentalnych zasad współczesnych państw demokratycznych. Mają na to 6 minut.

b. Następnie konfrontują swoje rozwiązania na forum klasy i ponowne podejmują pracę, aby udoskonalić własne koncepcje przez następne 6 minut.

c. Znów następuje konfrontacja pomysłów na forum klasy – porównanie dojrzałości rozwiązań i ich ulepszeń.

d. Uczniowie zapisują wnioski końcowe lub ewentualne ponownie wprowadzają poprawki przez następne 6 minut.

Nauczyciel w razie konieczności koryguje i uzupełnia wypowiedzi uczniów.

4. Nauczyciel przypomina uczniom, że demokracja w starożytnych Atenach miała charakter bezpośredni. Pyta, co zdaniem uczniów oznacza to określenie. Następnie pyta, jakie widzą wady i zalety takiego rozwiązania oraz możliwości jego stosowania współcześnie. Nauczyciel przedstawia uczniom pośrednią formę demokracji (o ile uczniowie sami nie odkryją, że jest ona rozwiązaniem niedoskonałości wynikających z demokracji bezpośredniej).

5. Jako utrwalenie wiadomości nauczyciel proponuje uczniom wykonanie ćwiczeń 1 i 2 oraz przedstawienie zalet i wad demokracji bezpośredniej (referendum) i pośredniej na konkretnym przykładzie przedstawionym na planszy interaktywnej. Prosi o uzasadnienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miałaby odbyć się kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane?

Prawdopodobnie uczniowie wskażą: definicje pojęć demokracja, ostracyzm, podstawy rządów demokratycznych, zasady współczesnych państw demokratycznych, różnice między demokracją bezpośrednią i pośrednią, przejawy demokracji bezpośredniej.

Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

2. Propozycja zadania domowego:

a. Demokracja pośrednia i bezpośrednia – co decyduje o wyborze określonej formy demokracji? Jakie są konsekwencje takiego wyboru?

b. Odsłuchaj nagranie abstraktu, aby powtórzyć materiał i utrwalić nowe słówka. Następnie wykonaj ćwiczenie słownikowe na końcu rozdziału.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Poland is us. Democracy

The word democracy comes from ancient Greece. It originates from two words: demos – the people and cratos – power, the authorities or government. The meaning of the word was “the power of the people”. The most important values to the Greek democracy were the freedom and equality of the citizens.

Take a look at the infographics presenting the basis for democratic rule, as well as its ultimate goals.

You have already studied the meaning of most of these words, so let us just remind you that:

• pluralism is means “multiplicity/diversity”, e.g. many political parties with different programmes operating in the political system;

• the rule of law means “compliance with applicable law” by all citizens, but also, even more importantly, by all institutions, organizations and state authorities.

A political system, a state, political parties, all social organizations and institutions deserve to be called democratic if they include and implement these values in their programmes and actions.

Cleisthenes lived at the turn of the 6th and 5th centuries BC. He carried out reforms that became the foundation of Athenian democracy. One of the most interesting ideas of Cleisthenes was ostracism. Citizens of Athens, by voting, could remove from their country a person whose views they found threatening to democracy. Their votes were cast on pottery shards (broken pottery), hence the name (potsherd - ostracon).

Today, ostracism means:

• exclusion from a social group

• hostility/dislike towards the person rejected by a group

You will find out the meaning of these terms in the next few lessons.

Two forms of democracy have evolved in the historical development of societies: direct and indirect (representative) one.

Direct democracy

The origins of direct democracy are connected with the political system of ancient Athens. Every Athenian citizen personally took part in governing of the state, participating in the deliberations of the popular assembly (Ecclesia). Direct democracy, as a way of exercising political power, was possible under conditions of a small area of the city‑state (polis) of Athens and a small number of citizens. In modern democratic states elements of direct forms of government have been preserved. One of them is a referendum.

Representative democracy

Representative democracy is a system in which decisions on behalf of citizens are made by representatives chosen by the citizens through free elections (e.g. deputies, councilors). Indirect democracy is typical of most modern democratic states, including Poland. As the number of inhabitants of modern countries exceeds the number of citizens of ancient Athens many times, direct democracy could not function effectively.

Democracy is not only a political system, but most importantly - active, responsible citizens. You learn the principles and mechanisms of democracy at school already. Through participation in activities undertaken by the school community, you learn independence, decision making, responsibility for yourself and others. The student government is, by legal definition, the whole school community, it is YOU. The fate of the school and the future of the state also depends on you. Remember that the stability and quality of democracy depend on us.