Temat: Roztwór nasycony i nienasycony

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

V. Woda i roztwory wodne. Uczeń:

5) definiuje pojęcie rozpuszczalność; podaje różnice między roztworem nasyconym i nienasyconym;

6) odczytuje rozpuszczalność substancji z tabeli rozpuszczalności lub z wykresu rozpuszczalności; oblicza masę substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń rozróżnia pojęcia roztworu nasyconego i roztworu nienasyconego oraz roztworu rozcieńczonego i roztworu stężonego.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• rozróżniać pojęcia: roztworu nasyconego, roztworu nienasyconego oraz roztworu rozcieńczonego i roztworu stężonego.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja;

  • burza mózgów.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel, korzystając z ilustracji zamieszczonych w abstrakcie, wyjaśnia pojęcia roztworu nasyconego i roztworu nienasyconego oraz roztworu stężonego i roztworu rozcieńczonego.

2. Nauczyciel, stosując metodę burzy mózgów, pyta uczniów o sposoby otrzymywania roztworu nienasyconego z roztworu nasyconego. Powinien uzyskać m.in. takie odpowiedzi: podgrzanie roztworu, dodanie więcej rozpuszczalnika. Nauczyciel może zadać kolejne pytanie i prosić o podanie przykładów roztworów stosowanych w życiu codziennym, np. w kuchni, które przed użyciem należy rozcieńczyć.

3. Nauczyciel, również stosując metodę burzy mózgów, pyta uczniów o sposoby otrzymywania roztworu nasyconego z roztworu nienasyconego. Powinien uzyskać m.in. odpowiedzi: odparowywanie wody, dodanie tej substancji, która jest rozpuszczana, schłodzenie roztworu. Pojawi się w tym miejscu nowe pojęcie – krystalizacja. Nauczyciel poleca uczniom, żeby na podstawie dostępnych sobie źródeł zdefiniowali ten termin i jego definicję zapisali w formularzu zamieszczonym w abstrakcie. Wybrane osoby odczytują swoje definicje, nauczyciel koryguje ewentualne błędy.

4. Uczniowie samodzielnie wykonują zamieszczone w abstrakcie ćwiczenia interaktywne sprawdzające stopień opanowania wiadomości poznanych w czasie lekcji. Nauczyciel inicjuje dyskusję, w trakcie której omówione zostają prawidłowe rozwiązania wszystkich ćwiczeń samodzielnie wykonanych przez uczniów.

5. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie, pracując w grupach, sporządzają mapę pojęć poznanych w czasie lekcji.

Praca domowa

1. Opracuj lap book z zagadnieniami poznanymi na lekcji i przynieś swoją pracę na następne zajęcia.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Saturated and unsaturated solutions

If the maximum amount of solute is found in the aqueous solution and the next addition of substance is no longer dissolved, it is a saturated solution. Any other solution that does not reach saturation is referred to as an unsaturated solution.

Due to the relationship between the amount of substance dissolved from the temperature, the solution that is saturated at the lower temperature will no longer be at a higher temperature at which more substances can be dissolved.

Chemists also use the terms of solutions relating to the amount of substance dissolved in them. They stand out on this basis:

• concentrated solution, wherein the amount of solute is the same as in a saturated solution or slightly less;

• diluted solution, that is, a solution that contains at least several times less substance than a concentrated solution.

Each solution is saturated with a concentrated solution, but not every concentrated solution is saturated.
Each dilute solution is simultaneously unsaturated, but the unsaturated solution can be either a dilute solution or a concentrated solution.

• Different amounts of various substances dissolve in the same volume of water.

• A solution that contains the maximum amount of solute at a given temperature, and the next added portion of the substance does not dissolve, is called a saturated solution.

• A solution that at the given temperature does not contain the maximum amount of solute and in which it is possible to dissolve an additional portion of the substance, unsaturated solution.

• The diluted solution contains at least several times less substance than a concentrated solution.

• In a concentrated solution, the amount of solute is the same as in a saturated solution or slightly smaller.

• The maximum amount of substance that can dissolve in a fixed mass or volume of solvent at a given temperature and under constant pressure is called solubility. It can be expressed as the number of grams of substance that can be dissolved in 100 g of solvent at a given temperature and under consistent pressure.

• Crystallization is the reverse process to dissolve – occurs as a result of supercooling of steam or liquid or supersaturation of the solution (eg due to lowering the temperature of the saturated solution, removing the solvent by evaporation or distilling.