Temat: Stepy

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa V Geografia
IV. Krajobrazy świata: wilgotnego lasu równikowego i lasu strefy umiarkowanej, sawanny i stepu, pustyni gorącej i lodowej, tajgi i tundry, śródziemnomorski, wysokogórski Himalajów; strefowość a piętrowość klimatyczno‑roślinna na świecie. Uczeń:
3) przedstawia główne cechy i porównuje poznawane krajobrazy świata oraz rozpoznaje je w opisach, na filmach i ilustracjach;

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie charakteryzują warunki panujące na stepie.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• opisywać, gdzie występuje step i czym się charakteryzuje;

• opisywać warunki klimatyczne, w jakich istnieją stepy;

• omawiać znaczenie gospodarcze stepów w przeszłości i współcześnie.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• duże arkusze papieru z zarysem kontynentów, klej, nożyczki, kredki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Przed lekcją nauczyciel prosi uczniów, aby poszukali w kolorowych czasopismach oraz Internecie niewielkich zdjęć krajobrazów charakterystycznych dla stepu.

Faza wstępna

• Prowadzący lekcję określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

• Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat. Pyta uczniów:

  • Co wiecie o…?

  • Czy kiedykolwiek spotkaliście się z…?

Faza realizacyjna

• Nauczyciel wykorzystuje tekst abstraktu do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

• Uczniowie dobierają się w grupy. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru z zarysem kontynentów. Korzystając z Galeria 1. Rozmieszczenie stepów uczniowie zaznaczają na plakatach miejsca występowania stepów. Plakaty oddają nauczycielowi. .

• Uczniowie utrwalają zdobyte informacje, omawiając je ze swoimi najbliższymi sąsiadami (metoda „powiedz sąsiadowi”).

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali wskazane ćwiczenie interaktywne.

• Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią przedstawioną na ilustracji interaktywnej. Następnie nauczyciel omawia z uczniami poznane zagadnienia.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali wskazane ćwiczenie interaktywne.

• Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania:

  • Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

  • Co było łatwe, a co trudne?

  • Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

  Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia

Praca domowa

• Oceń znaczenie zagospodarowanych stepów dla produkcji rolnej. Uwzględnij produkty spożywcze, pasze i surowce dla przemysłu, wytwarzane dzięki hodowli zwierząt oraz uprawie pól na obszarze dawnych stepów.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Steppes

In the temperate climate, areas located far away from seashore have developed a steppe landscape. In these regions, the Sun never reaches its zenith. A large distance from the sea means that air is dry and there is little rainfall. The summer is hot and dry, wheras winter is cold and also dry. Rainfall and moderate air temperatures occur for a relatively short period of time in the spring and autumn. Such type of temperate climate is called a continental climate.

In spring when temperatures are moderate and soil absorbs water from the melting snow, grass becomes greener and bulbs and rhizomes hidden in the soil can grow. The amount of water in the soil from rainfall, for instance, is too low to enable forests to grow there; even shrubs appear sporadically. Lakes are extremely rarely seen and rivers have their sources in more humid areas. The terrain is dominated by expansive, flat or slightly rippled surfaces covered in tall grass. The name “steppe” used in Poland comes from the Ukrainian language. In North America, such plant formation is called a prairie, whereas in South America – a pampa.

The steppe soil is fertile and rich in humus, allowing for abundant crop yields. Despite that fact, life on the steppes has its challenges. There is insufficient water and not many plants that produce edible fruit. Due to the absence of trees, there are no natural refuges against summer heat, winter cold and strong wings that blow almost without reprieve. Despite these difficulties, humans arrived on the steppes hundreds and in certain places even tens of thousands of years ago. They breed animals, mainly cattle. Animals were bread for milk and meat. Skins, bones and cottons, on the other hand, were materials used in the construction of portable houses called yurts (in Asia) or teepees (in America). Skins were used to make clothing, whereas cotton became the raw material in the production of linens, carpets and blankets. Even dried animal excrement was used as fuel or construction material. To this day, you can find shepherds who lead such a lifestyle in Mongolia.

Steppes are characterised by the most fertile arable soil – black soil. However, climatic conditions allow only grasses and other herbaceous plants to grow and develop. That’s why after a major part of the steppes, prairies and pampas has been ploughed, they have been transformed into fields on which mainly cereals are cultivated. In places with access to river water or groundwater artificial irrigation has been introduced, which made it possible to cultivate other plants. Steppes that were too arid or growing on weak soil were turned into enormous pastures for herds of livestock or sheep.

• Steppes can be found in the arid temperate climate zone.

• Steppes are characterised by hot, dry summers and cold, dry winters. Moderate temperature dominate in spring and autumn.

• The dominant plant life on steppes are grasses and herbaceous plants.

• Currently the major part of steppes is used for the cultivation of cereals as well as livestock and sheep breeding.