Temat: Kotliny

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa V (geografia)
II. Krajobrazy Polski: wysokogórski (Tatry), wyżynny (Wyżyna Krakowsko‑Częstochowska), nizinny (Nizina Mazowiecka), pojezierny (Pojezierze Mazurskie), nadmorski (Pobrzeże Słowińskie), wielkomiejski (Warszawa), miejsko‑przemysłowy (Wyżyna Śląska), rolniczy (Wyżyna Lubelska). Uczeń:

1) wskazuje na mapie położenie krain geograficznych Polski;
2) przedstawia główne cechy krajobrazów Polski oraz wykazuje ich zróżnicowanie;
3) rozpoznaje krajobrazy Polski w opisach oraz na filmach i ilustracjach;

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie charakteryzują krajobraz kotlin.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wskazywać na mapie rozmieszczenie kotlin podgórskich;

• charakteryzować warunki klimatyczne w kotlinach;

• omawiać znaczenie kotlin dla gospodarki i turystyki.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• kontur mapy Polski z poprzedniej lekcji, klej, taśma, nożyczki, kartki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Przed lekcją nauczyciel prosi uczniów, aby poszukali w kolorowych czasopismach, Internecie oraz własnych zbiorach zdjęć dotyczących kotlin. Jedno z nich musi dotyczyć miasta leżącego na terenie kotlin .

Faza wstępna

• Prowadzący lekcję określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel wyświetla uczniom ranking zawodników (symbole grup i nauczyciela) po kolejnych konkurencjach dotyczących wiadomości o krainach geograficznych.

• Każda grupa otrzymuje prace innych zespołów z poprzedniej lekcji. Grupy rozpoznają i zapisują co przedstawiają zdjęcia/ilustracje wskazanej krainy geograficznej. Kartkę oznaczoną wybranym wcześniej symbolem oddają nauczycielowi, który porówna je z odpowiedziami autorów.

• Uczniowie opisują położenie kotlin.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby samodzielnie przeczytali abstrakt, zwracając szczególną uwagę na grafiki.

• Zespoły otrzymują swoje projekty. Uczniowie zaznaczają tereny kotlin i wykonują kolaż zdjęć .

• Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią przedstawioną na ilustracji interaktywnej. Następnie nauczyciel omawia z uczniami poznane zagadnienia.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali wskazane ćwiczenie interaktywne.

Praca domowa

• Opracuj lap book z zagadnieniami poznanymi na lekcji i przynieś swoją pracę na następne zajęcia.

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Basins

A basin is a large, bowl‑shaped depression in the surface of the land, surrounded by elevations on all sides. In Poland, basins are situated between the uplands and the mountains; some basins are surrounded on all sides. The largest basin is the Sandomierz Basin situated between the Małopolska and Lublin Uplands and the Carpathian Mountains. The Oświęcim Basin, situated to the south of Krakow, is much smaller.

The climate of the basins is warmer and milder than the climate of the hills surrounding them. The Sandomierz Basin even belongs to the warmest regions of our country. The annual rainfall in the basins is lower than in the neighbouring mountains, but it is still higher than in the lowlands.
The bottoms of the basins are usually flat, typically with rivers flowing through them. As a result, the soils of the basins are fertile. Due to these factors and favourable topographic conditions, agriculture is an important branch of the economy there.

The Polish foothill basins have many natural resources. In the Oświęcim Basin, there are rich deposits of hard coal. In the Sandomierz Basin, there are rock salt deposits (Wieliczka and Bochnia), sulfur deposits (Tarnobrzeg, Grzybów), as well as small amounts of natural gas and crude oil.

The basins are a perfect starting point for hiking trips to the mountains and uplands surrounding them. In addition, important transport routes run through every basin, making it much easier to transport passengers and goods. This is due to their flat terrain and the fact that they enable one to travel between mountain chains without having to climb them.
In each basin there is one or several larger towns providing supplies, transport and accommodation for tourists. For example, in the Oświęcim Basin, there is Oświęcim, Pszczyna and Czechowice‑Dziedzice. All these towns are near the Western Beskids. The town of Nowy Targ may be a good starting point for trips to the Tatra Mountains, the Pieniny, the Gorce Mountains and the massif of Babia Góra.

A very important point on the tourist map of this region is the city of Krakow, situated in a narrow connection of two basins, called the Krakow Gate. The city has excellent transport connections (airport, motorway, railway lines) and an extensive accommodation base. The city attracts many tourists from Poland and abroad. Krakow was once the capital of Poland, therefore it has a large number of magnificent historical heritage sites, including: the Wawel Hill with its castle, Old Town with the Market Square and the Cloth Hall (Sukiennice) and dozens of centuries‑old houses and churches (including St. Mary's Church with the famous altar of Veit Stoss (Polish: Wit Stwosz).

• Basins are flat depressions in the surface of the land, surrounded by uplands or mountains.

• The largest Polish basins are the Sandomierz Basin and the Oświęcim Basin.

• From the towns located in the basins, you can go on many attractive trips to the uplands or the mountains.

basin, Krakow, salt, sulfur