Temat: Czy ropa rządzi światem?

Adresat

Uczeń klasy II liceum ogólnokształcącego i technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa

XI. Przemysł: czynniki lokalizacji, przemysł tradycyjny i zaawansowanych technologii, deindustrializacja i reindustrializacja, struktura produkcji energii i bilans energetyczny, zmiany wykorzystania poszczególnych źródeł energii, dylematy rozwoju energetyki jądrowej.

Uczeń:

5) ocenia stan i zmiany bilansu energetycznego świata i Polski, przedstawia skutki rosnącego zapotrzebowania na energię, jego wpływ na środowisko geograficzne oraz uzasadnia konieczność podejmowania działań na rzecz ograniczania tempa wzrostu zużycia energii.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się dlaczego wzrasta zapotrzebowanie na energię oraz pozna konsekwencje zależności od paliw kopalnych

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wyjaśnisz zmiany zapotrzebowania na energię we współczesnym świecie;

• przedstawisz strukturę wykorzystania surowców energetycznych;

• podasz konsekwencje zależności od paliw kopalnych;

• wyjaśnisz co znaczy zwrot: ropa rządzi światem.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• mapa fizyczna świata;

• atlasy geograficzne.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Nauczyciel podaje uczniom temat oraz cele lekcji.

• Uczniowie za pomocą burzy mózgów dyskutują nad problemem: dlaczego wzrasta zapotrzebowanie na energię?.

• Nauczyciel zapisuje na tablicy interaktywnej najciekawsze wypowiedzi uczniów w postaci mapy mentalnej.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej schemat z e‑podręcznika „Zużycie energii i liczba ludności na świecie” oraz schemat „Udział kontynentów w produkcji i konsumpcji energii”. Wspólna analiza, wyciąganie wniosków. Dyskusja.

• Praca w parach. Uczniowie korzystając z podręcznika, materiałów w Internecie i atlasów geograficznych wyszukują państwa, które zużywają więcej energii, niż same są w stanie wyprodukować. Wskazane pary omawiają przyczyny tej sytuacji. Lokalizują omawiane przykłady na mapie. Następnie wyszukują państwa, które mają nadwyżkę energii. Podają przyczyny tego stanu i wskazują dane państwa na mapie.

• Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej schemat z e‑podręcznika: „Struktura źródeł energii”. Analiza państw rozwijających się takich jak Kongo, Angola oraz wysoko rozwiniętych - Japonii. Uczniowie korzystając z różnych źródeł przedstawiają przyczyny widocznej struktury.

• Analiza danych z tabeli z e‑podręcznika „Państwa o największej i najmniejszej zależności od importowanej energii”. Uczniowie lokalizują państwa w atlasie geograficznym. Wspólna dyskusja.

• Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie co to jest ropa naftowa i gdzie znajduje ona swoje zastosowanie. Uczniowie wyszukują informacji w materiałach źródłowych takich jak podręcznik, Internet.

• Uczniowie korzystając z atlasów geograficznych wyszukują obszary, na których występują największe zasoby ropy naftowej. Posiłkują się Internetem, aby podać udział procentowy w światowych zasobach ropy naftowej danych regionów, czy państw.

• Uczniowie wyjaśniają rolę jaką pełni OPEC (Organizacji Państw‑Eksporterów Ropy Naftowej) oraz jakie państwa do tej organizacji należą.

• Wyświetla schemat „Procentowy udział w światowej produkcji i konsumpcji ropy naftowej wybranych państw”. Analiza przykładowych państw takich jak USA, Arabia Saudyjska, Chiny, Japonia, Francja. Uczniowie próbują wskazać przyczyny dużych różnic miedzy tymi państwami w konsumpcji i produkcji ropy naftowej. Dyskusja.

• Za pomocą metody problemowej METAPLAN (Jak jest?, Jako powinno być? Dlaczego nie jest tak jak powinno być? Wnioski. Uczniowie pracują w wyznaczonych grupach i odnoszą się do obszaru tematycznego Czy ropa rządzi światem? Każda grupa przedstawia swoje odpowiedzi na postawione pytania. Dyskusja.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania.

• Na zakończenie zajęć, nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej ćwiczenia, które wykonywane są przez cały zespół klasowy.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Does oil rule the world?

We need more and more energy not only because the number of people in the world is constantly growing. The technologies we use, the new inventions, the measures aimed at making life easier, etc., require more energy, even if they are becoming less energy‑consuming. Energy consumption around the world is growing faster than population. The rapid growth of energy consumption is particularly evident in developing countries where economic development is accompanied by rapid population growth and economic progress.

Most natural resources are not distributed evenly across the Earth. This is also the case with energy raw materials. Therefore, there is a disproportion between the volume of energy production and energy consumption between continents.

North America has a similar proportion in both production and consumption. Asia and Europe consume more energy than they are able to produce themselves. In turn, Africa, countries (mainly Russia) and Pacific countries with Australia at the forefront produce more energy than they consume.

If the difference between the amount of energy used and the amount of energy produced is positive, it means that the region is dependent on the supply of energy raw materials. This is the case, for example, in Europe, which produces 8% of the world's energy but consumes almost twice as much –14%.j energii, ale zużywa niemal dwa razy więcej – 14%.

Between 1990 and 2010 the share of non‑renewable energy sources in the world energy sector almost did not change and amounted to about 84%. By 2040 their share is expected to decrease, but it will still be over 75%.

This is due, among other things, to the fact that the structure of energy production is changing as the economy develops: fossil fuels are becoming less and less important.

Dependence on fossil fuels has many consequences. In the case of coal mines, mine dumps are created and galleries collapse which causes land subsidence. Removal of mine water lowers the level of groundwaters and creates cones of depression. The extracted raw materials have to be transported, so railway lines, roads and pipelines are being built. The effects of combustion include dust, sulphur oxides that cause acid rain, carbon dioxide that (according to many opinions) increases the greenhouse effect and the acidification of the oceans.

The income for exporters is an economic consequence. This is particularly important in the case of developing countries that possess energy resources, and that usually do not have many other more profitable opportunities to obtain a foreign currency for which they can buy the necessary goods.

Another example of the political importance of oil is the Organisation of the Petroleum Exporting Countries (OPEC). It consists of 12 countries, mainly from the Middle East, but also from Africa and South America. As they extract together approx. 40% of the world's oil and make decisions on the volume of production, they determine the price of oil on the global market. This in turn affects the costs of transporting and producing many goods, e.g. fuels, plastics, paints, plant protection products. Manufacturing and delivery costs determine the prices of products, and thus the sales volume. Even the impact of oil prices on interest rates has been observed. It can be concluded that oil prices have a great impact on economic growth.

The above examples give reasons to believe that oil still rules the world.