Temat lekcji: Jadwiga i Jagiełło – unia Polski i Litwy

Autor scenariusza: Marcin Dyś

Adresat

Uczeń klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa V szkoły podstawowej

VII. Polska w XIV i XV wieku. Uczeń:

1) opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV i XV wieku;

3) opisuje związki Polski z Węgrami w XIV i XV wieku;

4) wyjaśnia przyczyny i ocenia następstwa unii Polski z Wielkim Księstwem Litewskim;

6) porządkuje i umieszcza w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko‑krzyżackimi w XIV i XV wieku.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają przyczyny zawarcia unii między Polską a Litwą oraz władcę, który zapoczątkował nową dynastię zasiadającą na polskim tronie.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego doszło do zawarcia unii polsko‑litewskiej;

• charakteryzuje, jakim państwem była Litwa w XIV w.;

• opisuje, kim był Władysław Jagiełło i dlaczego został królem Polski;

• analizuje, jakie problemy miała Polska z zakonem krzyżackim.

Metody/techniki kształcenia

• metody podające: pogadanka, wyjaśnienia i komentarze nauczyciela;

• metody programowane: z wykorzystaniem e‑podręcznika, z użyciem multimediów;

• metody problemowe: aktywizujące: dyskusja

• metody praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe, praca z tekstem; praca z ilustracją.

Formy pracy

• praca z całą klasą;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna lub tradycyjna;

• tablety/komputery:

• zeszyt i kredki/pisaki.

Przed lekcją

Nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli sobie wiadomości na temat konfliktu polsko‑krzyżackiego w XIV wieku i prób jego zażegnania przez kolejnych władców.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel podaje uczniom temat, cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel, nawiązując do tematu: Jadwiga – król Polski, pyta uczniów, jak to się stało, że kobieta została władcą państwa, co jak na tamte czasy było wyjątkowe. Kontynuując wątek, pyta, z jakiej dynastii pochodziła Jadwiga.

Faza realizacyjna

1. Następnie nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli postać Jadwigi: skąd pochodziła, kim była oraz dlaczego zdecydowano się wydać ją za Władysława Jagiełłę – pogańskiego władcę? Uczniowie wykonują Ćwiczenie 1, Ćwiczenie 2 oraz związane z nim ćwiczenia interaktywne. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej i sprawdza poprawność wykonanych zadań.

2. Nauczyciel przypomina przyczyny sojuszu polsko‑litewskiego i zobowiązania, jakie w zamian za rękę Jadwigi i koronę polską obiecał spełnić Jagiełło. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 3. Następnie, gdy charakteryzuje Wielkie Księstwo Litewskie, prosi, by uczniowie wykonali Polecenie 1. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej i sprawdza poprawność wykonanych zadań.

3. Ustalenia polskich możnowładców i Jagiełły zostały przypieczętowane zawartą w 1385 roku unią w Krewie. Nauczyciel podkreśla, że nie była to pierwsza unia personalna w dziejach Polski. Ostatnia miała miejsce zaledwie 15 lat wcześniej w 1370 roku z Węgrami. Uczniowie wykonują Polecenie 2 i Polecenie 3. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej i sprawdza poprawność wykonanych zadań.

4. Nauczyciel pyta uczniów, kto ich zdaniem był niezadowolony z polsko‑litewskiego układu i dlaczego. Uczniowie powinni sami dojść do odpowiedzi: zakon krzyżacki. Jeśli mają z tym problem, nauczyciel może naprowadzać ich, podpowiadając, że wspólny wróg, ktoś, kto tracił pretekst do najazdów itp.

5. Uczniowie przy pomocy nauczyciela przypominają konflikt polsko‑krzyżacki, bazując na wiadomościach z zadania domowego. Nauczyciel uzupełnia wiedzę o problemy Litwy z Krzyżakami, wskazując je jako wspólny mianownik, który również był impulsem do współpracy obu państw. Uczniowie wykonują Polecenie 4 i Ćwiczenie 4. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej i sprawdza poprawność wykonanych zadań.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje wiadomości z lekcji, rozpoczynając debatę o znaczeniu unii z Litwą. Pyta uczniów, czy taki sojusz był Polakom potrzebny i czy miał sens?

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny oraz oceny pracy prowadzącego i innych uczniów.

3. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza): “Czy współcześnie istnieją unie personalne? Dowiedz się, jaki jest ich charakter, między jakimi państwami istnieją i dlaczego zostały zawarte?”

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Jadwiga and Jagiełło – union of Poland and Lithuania

Selection of a woman as king was an unprecedented situation in Europe at that time. In 1385, in Krewo, Polish nobles concluded an agreement with Jagiełło, Grand Duke of Lithuania (lit. Jogaila). Jagiełło was baptized (called Władysław), married Jadwiga and became the Polish king in 1386. Poland and Lithuania were merged with personal union. Both countries felt threatened by an aggressive neighbor – the state of the Teutonic Order. After the death of Jadwiga (in 1399), Władysław Jagiełło was accepted by Polish nobles as an independent king. He initiated the reign of the Jagiellonian dynasty in Poland.