Lesson plan (Polish)
Temat: Skutki I wojny światowej
Adresat
Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej
Podstawa programowa
XXVII. Europa i świat po I wojnie światowej. Uczeń:
1) opisuje kulturowe i cywilizacyjne następstwa wojny.
Ogólny cel kształcenia
Uczniowie poznają następstwa wojny, wyróżniając rewolucyjne i ideologiczne aspekty jej konsekwencji.
Kompetencje kluczowe
porozumiewanie się w językach obcych;
kompetencje informatyczne;
umiejętność uczenia się.
Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:
charakteryzować zagrożenia związanym z kryzysem powojennym;
wyjaśniać przyczyny wrzenia rewolucyjnego w Europie (w Niemczech, we Włoszech, na Węgrzech);
rozumieć ideologiczne konsekwencje I wojny światowej.
Metody/techniki kształcenia
podające
pogadanka.
aktywizujące
dyskusja.
programowane
z użyciem komputera;
z użyciem e‑podręcznika.
praktyczne
ćwiczeń przedmiotowych.
Formy pracy
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne
e‑podręcznik;
zeszyt i kredki lub pisaki;
tablica interaktywna, tablety/komputery.
Przebieg lekcji
Przed lekcją
Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie wprowadzenia do lekcji oraz powtórzenie lub zdobycie wiedzy dotyczącej ludnościowych strat będących efektem I wojny światowej.
Faza wstępna
Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie Polecenia 1 - opisanie zmian terytorialnych po I wojnie światowej. Wyświetla mapę na tablicy multimedialnej. Dba o udzielanie uczniom informacji zwrotnej. Wyjaśnia, jaki model ustrojowy preferowano w powojennej Europie (demokracja) i dlaczego tak się działo.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie argumentów niezbędnych do wykonania oceny zagrożeń i szans ustroju demokratycznego w Europie tuż po I wojnie światowej. W ramach wprowadzenia do problematyki uczniowie wykonują Polecenie 2. Zapoznają się z interaktywną ilustracją opisującą kulturowe skutki wojny.
Nauczyciel wyświetla na tablicy oś czasu z e‑podręcznika i dzieli klasę na kilkuosobowe grupy (w celu usprawnienia pracy). Każdy z zespołów przygotuje w toku lekcji argumenty „zamówione” przez nauczyciela, w oparciu o zagadnienia widniejące na osi czasu. Nauczyciel dopowiada uczniom fakty związane z nastrojami rewolucyjnymi we Włoszech. Uczniowie zapoznają się z problematyką rewolucyjnych wystąpień stanowiących echo rewolucji bolszewickiej i efekt budowania wpływów przez Rosję sowiecką (Komintern).
Każda grupa wykonuje Polecenie 3 i 4 (odszukuje i omawia plakaty zachęcające do oszczędzania w czasach inflacji, a także tworzy biogramy wspomnianych w poleceniu rewolucjonistów), następnie Ćwiczenie 1 i 2 (opisuje inflację w Europie oraz skutki wojenne). W Ćwiczeniu 2 uczniowie powinni dodatkowo uzasadnić swój wybór. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.
Uczniowie wykonują Polecenie 5. Praca nad nim wymaga koniecznie merytorycznego wsparcia nauczyciela. Jego zadaniem będzie wyjaśnić uczniom pojęcie „żydokomuna” (zwłaszcza jego propagandowy wydźwięk) i związane z nim mity (np. na podstawie tekstu Pawła Śpiewaka w: Pomocnik Historyczny. 100 pytań na sto lat historii Polski (1918‑2018), „Polityka” 5/2018, lub innych).
Uczniowie w toku wspólnej pracy wynotowują: na karteczkach koloru żółtego czynniki zagrażające demokracji, a na karteczkach koloru zielonego – czynniki jej sprzyjające. Dodatkowo mogą przyznawać im (zaznaczając to na karteczkach) od jednej do trzech gwiazdek w zależności od ich „mocy”. Uczniowie mogą również sięgać po materiały anglojęzyczne w Internecie (nieobligatoryjnie).
Następnie uczniowie w każdej z grup przyklejają swoje karteczki na arkuszu papieru, na polu trójkąta (z wpisanym na środku hasłem „Demokracja”) odwróconego wierzchołkiem do dołu. Czynniki sprzyjające „podtrzymują” go, a te niesprzyjające starają się go „przewrócić”. Po zakończeniu zadania przedstawiciel każdej z grup prezentuje na forum klasy efekty pracy danej grupy. Nauczyciel i/lub uczniowie sporządzają fotografię pracy.
Faza podsumowująca
Nauczyciel lub wyznaczony uczeń podsumowuje lekcję.
Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną, w której ocenią pracę własną, kolegów i koleżanek oraz prowadzącego zajęcia. Następnie jej wyniki omawia razem z uczniami.
Praca domowa
Nauczyciel zadaje zadanie domowe (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza): Przygotuj prezentację multimedialną na temat celów, działalności i znaczenie Kominternu.
W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania
Pojęcia
Freikorpsy – ochotnicze formacje paramilitarne o nacjonalistycznym charakterze działające w Niemczech w latach 1918–1922, założone przez zdemobilizowanych żołnierzy.
Hiperinflacja – bardzo wysoka inflacja, przekraczająca zazwyczaj 50 proc. miesięcznie, powodowana zwykle przez całkowite załamanie systemu finansowego kraju i ogromny deficyt budżetowy finansowany przez dodruk pieniędzy.
Reparacje – rekompensata za szkody i straty wojenne, którą wypłaca państwo uznane za winne wywołania konfliktu wojennego. Wysokość reparacji jest ustalana na mocy układów pokojowych.
Reglamentacja – wprowadzone na stałe lub czasowo ograniczenie wolnego obrotu pewnymi dobrami lub towarami, spowodowane przeważnie niedostatkiem tych dóbr lub towarów i koniecznością ich z góry ustalonego przydziału.
Etatyzm gospodarczy – rodzaj polityki społeczno‑gospodarczej państwa oznaczający przejmowanie przez państwo administracji prywatnymi przedsiębiorstwami lub tworzenie nowych przedsiębiorstw państwowych za pomocą kapitału państwowego.
Pandemia – epidemia obejmująca swoim zasięgiem bardzo duże obszary.
Inflacja – w systemie pieniądza papierowego inflacja najczęściej przejawia się poprzez wzrost cen.
Związek Spartakusa – organizacja lewicowych socjaldemokratów niemieckich, którzy początkowo w latach 1917–18 byli w składzie Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (USPD); w 1918 uznali, że Niemcy znalazły się u progu rewolucji socjalistycznej, będącej częścią rewolucji światowej i wbrew stanowisku USPD domagali się przekazania całej władzy radom i uzbrojenia robotników (rewolucja listopadowa 1918 w Niemczech); 11 XI 1918 powstał samodzielny Z.S. (K. Liebknecht, R. Luksemburg, F. Mehring), który w 1919 przekształcił się w Komunistyczną Partię Niemiec.
Komintern – (Międzynarodówka Komunistyczna) międzynarodowa organizacja partii komunistycznej, działająca 1919–43; kierowniczy ośrodek ruchu komunistycznego na świecie, tworzący tajne siatki, opierając się na legalnych (Francja, Belgia) i nielegalnych partiach komunistycznych; za cel stawiała sobie walkę wszelkimi sposobami, włącznie z walką zbrojną, o stworzenie międzynarodowej Republiki Rad jako państwowej formy tzw. dyktatury proletariatu.
Teksty i nagrania
Aftermath of World War I
On the 11th of November, 1918, a ceasefire ending operations on the fronts of World War I was concluded in France, Compiègne. The warfare resulted in a decrease in the size of the European population. Nearly 9 million people died during the war. Severe damages took place in the territories of all countries involved in the conflict. Tangible goods were devastated. Excessive raw materials economy and abusive exploitation of industry were applied. The incomes of individual countries were insufficient to cover their expenses. As a result, Hyperinflation occurred, in some countries reaching up to a million percent. The war revealed the weakness of the great empires. Tsarism in Russia collapsed as early as in 1917, overthrown by the February revolution. At the beginning of November 1918, the German Sailors revolt in Kiel broke out. William II abdicated and left the country and Germany was proclaimed a republic. Friedrich Ebert became its first president. The German communists, after the fashion of the Bolsheviks, demanded the absolute rule of the proletariat. Therefore, at the beginning of January 1919, they caused an armed uprising in Berlin, pacified by volunteer corps (Freikorps). Also in Hungary a revolt took place and on March 21st, 1919, the communist republic was proclaimed in Hungary. Béla Kun became its leader.