Temat: Roztwory

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat

Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa VII – chemia

V. Woda i roztwory wodne. Uczeń:

2) podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, oraz przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; podaje przykłady substancji, które z wodą tworzą koloidy i zawiesiny;

3) projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące rozpuszczalności różnych substancji w wodzie;

4) projektuje i przeprowadza doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie badają doświadczalnie czynniki wpływające na rozpuszczanie substancji.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• przygotowywać roztwory;

• wskazywać czynniki, jakie mogą wpływać na proces rozpuszczania;

• wyjaśniać, jakie właściwości wody sprawiają, że ma ona ogromne znaczenie dla życia i zdrowia człowieka.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• substancje i przedmioty potrzebne do przeprowadzenia „Obserwacji 1”: ciepła woda; zimna woda; cukier kryształ; cukier puder; łyżeczka; sześć szklanek.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Prowadzący lekcję określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

• Nauczyciel, nawiązując do wiedzy zdobytej przez uczniów na poprzednich lekcjach, prosi o wyjaśnienie, czym jest mieszanina. Ochotnicy definiują to pojęcie, a następnie wymieniają przykłady mieszanin jednorodnych i niejednorodnych.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel poleca uczniom, żeby samodzielnie przeczytali pierwszy fragment abstraktu oraz wytłumaczyli, czym jest roztwór.

• Nauczyciel prosi podopiecznych, aby przypomnieli zasady bezpiecznego przeprowadzania obserwacji.

• Uczniowie w parach wykonują obserwację zgodnie z instrukcją zamieszczoną w abstrakcie („Obserwacja 1”), a swoje wnioski, dotyczące czynników wpływających na rozpuszczanie substancji, zapisują w zeszytach.

• Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią przedstawioną na ilustracji interaktywnej. Następnie nauczyciel omawia z uczniami poznane zagadnienia.

• Nauczyciel prosi uczniów, żeby wyjaśnili, dlaczego na co dzień najczęściej mamy do czynienia z roztworami wodnymi.

Faza podsumowująca

• Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenia interaktywne.

Praca domowa

• Opracuj lap book z zagadnieniami poznanymi na lekcji i przynieś swoją pracę na następne zajęcia.

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Solutions

When creating a mixture sometimes the particles of one substance are dispersed in another. Such process is called dissolution. If one substance completely dissolves in the other substance, a homogeneous mixture called a solution is created. Each solution is composed of a solvent and a solute (one or more). A solvent is an ingredient of a solution that is greater in volume and has solute particles evenly dispersed between its own particles.

Examples of solutions include:

• sugar water – water is a solvent in this solution, whereas sugar is the solute;

• sea water – water is a solvent in this solution, mineral salts and other components are solutes;

• sparkling mineral water – it’s an example of a multi‑component solution in which mineral salts (solids) and carbon dioxide (gas) are dissolved in water;

• Vinegar – water is a solvent in this solution, whereas acetic acid is a solute.

On a day‑to‑day basis, we most often deal with solutions in which the solvent is water, i.e. aqueous solutions. More substances can be dissolved in water than in any other known solvent. Aqueous solutions that occur in nature contain dissolved solids, liquids or gases. Plants draw water along with mineral salts they need to survive dissolved in that water from the soil. The same applies to humans and animals – necessary substances are delivered to our organisms along with an aqueous solution.

Can we dissolve any volume of sugar or salt in water? In order to check that, it’s best to perform an experiment. We’ll examine the solubility of substances and the factors that affect it.

It’s necessary to remember that some substances are not soluble in water, but may be perfectly soluble in other substances. As solvents we’ll use gasoline or alcohol, among others.

• Solutions are homogeneous mixtures composed of two or more substances. They contain a solvent and a solute dissolved in that solvent. Aqueous solutions of substances are the most common.

• The dissolution process is affected by: temperature of the solvent, the stirring of components and decreasing the size of solute particles.