Temat: Czy tylko kłótnie i zamachy? Problemy polityczne II RP

author

Marcin Dyś

Adresat

Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa VII szkoły podstawowej

XXIX. II Rzeczpospolita w latach 1921–1939. Uczeń:

1. charakteryzuje skalę i skutki wojennych zniszczeń oraz dziedzictwa zaborowego;

2. charakteryzuje ustrój polityczny Polski na podstawie konstytucji marcowej z 1921 roku;

3. omawia kryzys demokracji parlamentarnej w Polsce – przyczyny, przebieg i skutki przewrotu majowego;

4. opisuje polski autorytaryzm – rządy sanacji, zmiany ustrojowe (konstytucja kwietniowa z 1935 roku);

5. przedstawia główne kierunki polityki zagranicznej II Rzeczpospolitej (system sojuszy i politykę równowagi).

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie zapoznają się z losami Rzeczpospolitej od odzyskania niepodległości do wybuchu II wojny światowej.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• opisywać okoliczności odzyskania przez Polskę niepodległości i problemy pierwszych lat niepodległego bytu;

• charakteryzować poglądy reprezentowane przez Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego;

• opisywać życie polityczne w II Rzeczpospolitej;

• wymieniać najważniejszych polityków II RP;

• wyjaśniać, jakie problemy miała odrodzona Polska .

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie powinni wiedzieć, jakie poglądy głosili najważniejsi liderzy życia politycznego II RP – Józef Piłsudski i Roman Dmowski. Powinni przypomnieć sobie również wiadomości z poprzednich lekcji dotyczące walki o granice oraz wyzwań, jakie stanęły przed odradzającą się ojczyzną.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel, nawiązując do wiedzy uczniów z poprzednich lekcji, pyta o to, jakie były wizje odrodzenia Polski głoszone na początku XX wieku przez dwóch najważniejszych liderów politycznych – Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego - oraz która zwyciężyła. Uczniowie przyporządkowują stwierdzenia obu polityków w **Ćwiczeniu 1**.

3. Następnie nauczyciel rozpoczyna dyskusję o problemach i wyzwaniach, przed którymi stanęła odrodzona ojczyzna. Uczniowie podają swoje propozycje, a nauczyciel zapisuje je na tablicy, grupując w kategoriach – polityczne, społeczne i ekonomiczne. W razie braku pomysłów nauczyciel naprowadza uczniów, zadając im pytania pomocnicze, np. Czy odrodzoną Polskę zamieszkiwali tylko Polacy? Czy wszyscy polscy politycy głosili takie same poglądy? Jakie problemy miały europejskie kraje po I wojnie światowej? Zadając pytania, prowadzący pamięta o takim ich formułowaniu, by miały charakter pytań kluczowych.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel, nawiązując do wymienionych przez uczniów problemów, zaznacza, że na lekcji zajmą się tymi natury społecznej i politycznej. Następnie przybliża uczniom wydarzenia lat 1918‑1939. Rozpoczyna od tematu kształtowania się ustroju politycznego, porusza zagadnienia konstytucji marcowej, rozbicia sceny politycznej, pierwszych wyborów prezydenckich. Uczniowie dopasowują zapisy konstytucji majowej z jej skutkami (**Ćwiczenie 2**) oraz nazwiska czołowych polityków do ich zdjęć (**Ćwiczenie 3**).

2. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję, zadając uczniom pytanie – Czy jeżeli demokratycznie wybrana władza jest słaba i często się zmienia, to można zastąpić ją nawet z naruszeniem/złamaniem prawa? Następnie pyta uczniów, czym jest zamach stanu i z czym im się on kojarzy? Po wprowadzeniu przybliża uczniom historię przełomowego wydarzenia II Rzeczpospolitej – zamachu majowego z roku 1926 - i jego konsekwencje.

3. Następnie przedstawia uczniom, jakie zmiany zaszły w życiu politycznym i społecznym po 1926 roku. Porusza kwestie związane z procesem brzeskim, Berezą Kartuską, brakiem demokracji, ograniczaniem praw obywatelskich i zwalczaniem przeciwników politycznych sanacji. Uczniowie czytają fragment wywiadu Józefa Piłsudskiego z 1930 roku i wykonują **Polecenie 1**. Następnie przyporządkowują podane opinie o zmianach po zamachu majowym do wymienionych intencji (**Ćwiczenie 4**) oraz definicje do haseł (**Ćwiczenie 5**).

4. Nauczyciel dba o informację zwrotną przekazywaną uczniom podczas rozwiązywania ćwiczeń i wykonywania poleceń.

Faza podsumowująca

1. Podsumowując lekcję, nauczyciel pyta uczniów, skąd mogły wynikać problemy polityczne, które doprowadziły do przewrotu majowego? Następnie wyjaśnia, że XX‑lecie międzywojenne było okresem niezwykle burzliwym i trudnym, nie tylko dla odrodzonej Polski, ale dla wielu krajów na całym świecie.

2. Uczniowie zapoznają się z kalendarium dwudziestolecia międzywojennego w **Poleceniu 2**.

3. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny oraz oceny pracy prowadzącego i innych uczniów.

4. Nauczyciel wyświetla kryteria sukcesu i pyta uczniów, jak oceniają swoje umiejętności zdobyte na zajęciach.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych: Przez cały okres swojego istnienia II Rzeczpospolita była krajem, który gnębiły problemy społeczno‑polityczne. Jednym z największych takich problemów były konflikty narodowościowe. Dowiedz się, jakie mniejszości zamieszkiwały Polskę lat 1918‑1939 i jaki był ich stosunek do polskich władz.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Was it Just Quarrels and Assassinations? The Political Problems of the Second Polish Republic

The reborn Polish state suffered due to an internal crisis. It would barely overcome its economic difficulties. On top of the post‑war crisis, Poland was ravaged by the Partitions and the war itself. The Second Polish Republic was a multinational state inhabited by followers of multiple religions, contributing to the tensions. The Ukrainians demanded their own state, and antisemitism was on the rise. After Poland regained independence, Józef Piłsudski (since 1920, Marshal of Poland) became the temporary Chief of State. After the general elections, the sejm was fragmented – there were so many parties that it was difficult to form a government. Cabinets kept collapsing, one after another. After the end of the border wars, the first President of Poland, Gabriel Narutowicz, was elected. However, shortly afterwards, in 1922, he was assassinated. Piłsudski, dissatisfied with the situation in the country, rebelled against the legal authorities together with the parts of military loyal to him, and subsequently abolished them in the so‑called May Coup d’État in 1926. He ruled as a dictator, though formally he was merely the Commander‑in‑Chief of the military. The rule of Piłsudski and his followers are known as the “Sanation” (from the Latin word “sanatio”, meaning “healing”).