Temat: Przejęcie władzy przez komunistów w Polsce

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XXXVII. Początki komunizmu w Polsce. Uczeń:

1. przedstawia okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez komunistów (rola Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, referendum ludowe, wybory w 1947 r.);

2. charakteryzuje postawy Polaków wobec nowych władz ze szczególnym uwzględnieniem oporu zbrojnego (żołnierze niezłomni [wyklęci]).

XXXVIII. Stalinizm w Polsce i jego skutki. Uczeń:

1. przedstawia przemiany ustrojowe, gospodarczo‑społeczne i kulturowe w okresie stalinizmu;

2. omawia system terroru stalinowskiego w Polsce i ocenia jego skutki.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się o realiach przejęcia władzy przez komunistów w Polsce.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• dlaczego Polska znalazła się w strefie wpływów sowieckich;

• jak komuniści przejęli każdy aspekt życia w powojennym kraju;

• jakie były najważniejsze organizacje podziemia niepodległościowego;

• jak władza komunistyczna walczyła w oporem;

• jakie zmiany polityczne, gospodarcze i społeczne zaszły w powojennej Polsce.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

Faza realizacyjna

1. Lektura treści abstraktu. Nauczyciel wykorzystuje tekst do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

2. Nauczyciel wyświetla mapę z Polecenia 1. Odczytuje treść polecenia i, jeśli to konieczne, wspomaga uczniów w poszukiwaniu odpowiedzi.

3. Omówienie informacji przedstawionych na osi czasu. Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy - tyle, ile jest wydarzeń na osi. Każdy zespół opracowuje jedno przydzielone zagadnienie, pogłębiając informacje zawarte w abstrakcie. Następnie uczniowie prezentują swoje omówienia.

4. Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje dotychczasowy przebieg zajęć.

5. Uczniowie analizują ilustrację i wykonują Polecenie 3. Aby odpowiedzieć na pytanie, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.

6. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 1. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

2. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji, np. metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The Communists’ Takeover of Poland

Due to the agreements of the Big Three, Poland found itself in the Soviet Union’s sphere of influence. Her borders and territory changed; in the West, her border was made up of the Oder and Lusatian Neisse, and in the East, it was demarcated by the Curzon Line. Poland acquired territories formerly belonging to Germany, commonly called the Recovered Territories. As stipulated at the Conference of Potsdam, the Germans living there were expelled and replaced with the repatriated Poles from the Kresy, who were forced to leave their homes. Poles from other regions came as well, counting on the improvement of their living conditions. The Provisional Government of National Unity, created in June 1945 and controlled by the Communists, began implementing changes that quickly led to them taking control of the country and its society. Reforms following the Soviet model were introduced, changes to the economy were started (economic plans, the battle for trade), and the fight against the armed underground and opposition, represented by the Polish People’s Party (PSL) and Stanisław Mikołajczyk (a PSL member, and a Deputy Prime Minister in the TRJN). Mass indoctrination and propaganda were conducted. The Communists’ main task was that of preparing elections that would sanction their authority. However, they needed time. Thus, they first conducted the referendum of June 1946, asking the citizens whether they wished to abolish the Senate, to introduce agrarian reform, and to affirm the Western border. According to the official data falsified by the authorities, the vast majority of people answered “yes” (3xTAK) to all of the questions. Notwithstanding the rigging and threats to political opponents, the opposition believed that it would still be possible to conduct a free parliamentary election, with the Western powers as the guarantors of its legitimacy. This, however, did not happen. The Communists fully controlled the elections, terrorized their political opponents, and rigged the results; this caused the authorities’ Democratic Bloc to receive 80% of votes. The people counted on the Western powers to react, but it merely amounted to expressions of disapproval. The elections caused the Communists to take full power. 1948’s “Small Constitution”, the election of Bolesław Bierut as President, and, above all, the creation of the Communist monoparty – the Polish United Workers’ Party (PZPR) merely affirmed this state of affairs. As early as 1944, a large part of the underground circles began their armed response against the Sovietization of society. The biggest organizations to take part in this were the National Armed Forces and the Freedom and Independence association. They aimed to fight for the freedom of Poland, the departure of the Soviet military, and the return of the Eastern border as it was before the war. Their members are called the cursed soldiers. However, by the end of 1949, most of them were defeated by the forces of the Polish People’s Republic and the USSR.