Temat: Ruchy Ziemi i ich następstwa - powtórzenie wiadomości

Uczeń klasy VI, uczeń klasy I liceum lub technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa

I. Wiedza geograficzna.

1) Opanowanie podstawowego słownictwa geograficznego w celu opisywania oraz wyjaśniania występujących w środowisku geograficznym zjawisk i zachodzących w nim procesów

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

1) Prowadzenie obserwacji i pomiarów w terenie, analizowanie pozyskanych danych i formułowanie wniosków na ich podstawie.

2) Korzystanie z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów, diagramów, danych statystycznych, tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno‑komunikacyjnych w celu zdobywania, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

V. Ruchy Ziemi: Ziemia w Układzie Słonecznym; ruch obrotowy i obiegowy; następstwa ruchów Ziemi.

Uczeń:

3) wyjaśnia związek między ruchem obrotowym a widomą wędrówką i górowaniem Słońca, istnieniem dnia i nocy, dobowym rytmem życia człowieka i przyrody, występowaniem stref czasowych.

6) wykazuje związek między ruchem obiegowym Ziemi a strefami jej oświetlenia oraz strefowym zróżnicowaniem klimatu i krajobrazów na Ziemi.

Podstawa programowa (geografia, liceum/technikum)

Wymagania ogólne

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

1) Korzystanie z planów, map fizycznogeograficznych i społeczno‑gospodarczych, fotografii, zdjęć lotniczych i satelitarnych, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tekstów źródłowych, technologii informacyjno‑komunikacyjnych oraz geoinformacyjnych w celu zdobywania, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

Wymagania szczegółowe

II. Ziemia we Wszechświecie: Ziemia jako planeta, następstwa ruchów Ziemi, ciała niebieskie, Układ Słoneczny, budowa Wszechświata. Uczeń:

2) podaje cechy ruchów Ziemi i charakteryzuje ich następstwa, z uwzględnieniem siły Coriolisa.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń powtarza wiedzę oraz słownictwo w zakresie działu ruchu i ich następstwa

Kompetencje kluczowe

  • porozumiewanie się w języku ojczystym;

  • porozumiewanie się w językach obcych;

  • kompetencje informatyczne;

  • umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

  • zadawać i odpowiadać na pytania kolegów na temat ruchów ziemi ;

  • utrwalać materiał z lekcji: „W jakim kierunku i z jaką prędkością obraca się Ziemia?”, „Co to jest gnomon i jak za jego pomocą obserwować pozorną wędrówkę Słońca nad widnokręgiem?”, „Następstwa ruchu obrotowego Ziemi”, „Jakie są konsekwencje stałego nachylenia osi Ziemi do płaszczyzny ekliptyki?”, „Czy astronomiczne pory roku wynikają ze zmian oświetlenia Ziemi?”, „Dlaczego w różnych porach roku i na różnych szerokościach geograficznych Słońce obserwujemy w innych częściach nieba?”, „Następstwa ruchu obiegowego Ziemi”;

  • utrwalać słownictwo związane z tematem ruchów ziemi.

Metody/techniki kształcenia

  • podające

    • pogadanka.

  • aktywizujące

    • dyskusja.

  • programowane

    • z użyciem komputera.

  • praktyczne

    • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

  • e‑podręcznik;

  • tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

  • Przed planowaną lekcją powtórzeniową nauczyciel prosi wszystkich uczniów, by przypomnieli sobie materiał e‑podręcznika z zakresu tematu” W jakim kierunku i z jaką prędkością obraca się Ziemia?”, a wybranych, by na podstawie lekcji przygotowali w oparciu o mechanizm z abstraktu krzyżówki dla kolegów do pracy na lekcji.

Faza wstępna

  • Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

  • Uczniowie wyświetlają na tablicy interaktywnej opracowane przed lekcją krzyżówki. Zadaniem pozostałych jest odgadnięcie poszczególnych haseł. Po każdej krzyżówce, w oparciu o technikę świateł, uczniowie dokonują oceny pytań (czy są jednoznaczne, logicznie sformułowane). Nauczyciel ocenia pytania pod kątem językowym i udziela informacji zwrotnej.

  • Zadawanie pytań. Uczniowie wykorzystują formularz do zapisania pytań skierowanych do kolegi lub koleżanki w celu sprawdzenia rozumienia wysłuchanego tekstu.

  • Uczniowie, wykorzystując mechanizm zawarty w abstrakcie, przygotowują pytanie testowe dla koleżanki lub kolegi.

  • Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne sprawdzające i utrwalające wiadomości poznane w czasie lekcji. Wybrane osoby omawiają prawidłowe rozwiązania ćwiczeń interaktywnych. Prowadzący uzupełnia lub prostuje wypowiedzi podopiecznych.

  • Poszerzanie i bogacenia słownictwa angielskiego w zakresie zagadnień ujętych w lekcji - uczniowie wykonują zawarte w abstrakcie ćwiczenia językowe. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

  • Wskazany przez nauczyciela uczeń podsumowuje lekcję, opowiadając, czego się nauczył i jakie umiejętności ćwiczył.

  • Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

universal time
universal time
R1bxJ2gAhfT4H
Nagranie dźwiękowe słówka

czas uniwersalny – czas słoneczny na południku zerowym, za który przyjęto południk przechodzący przez obserwatorium astronomiczne Greenwich w Londynie; jest jednocześnie czasem strefowym pierwszej strefy czasowej, od której liczy się czas pozostałych stref

standard time
standard time
RHvfzFK9BVep8
Nagranie słówka: standard time

czas standardowy – umowny czas obowiązujący na danym obszarze; czas urzędowy zwykle ustalany jest w taki sposób, aby cały obszar kraju lub jednostki administracyjnej znajdował się w tej samej strefie; w państwach o dużej rozciągłości równoleżnikowej na różnych obszarach może obowiązywać inny czas urzędowy; w wielu państwach czas urzędowy odpowiada czasowi strefowemu odpowiedniej strefy czasowej; są również kraje, w których urzędowo wprowadza się czas letni przesunięty o godzinę w stosunku do czasu strefowego

International Date Line
International Date Line
RXecH18nY5sQ0
Nagranie dźwiękowe słówka

Międzynarodowa Linia Zmiany Daty – częściowo pokrywa się ona z południkiem 180°; czas obowiązujący na terytoriach położonych na zachód od tej linii (czyli na półkuli wschodniej) jest przesunięty o dobę do przodu względem czasu terytoriów położonych na wschód od niej (czyli na półkuli zachodniej)

celestial meridian
celestial meridian
R1FBukS7UuZ98
Nagranie słówka: celestial meridian

południk niebieski – linia na sferze niebieskiej łącząca punkt na horyzoncie określający kierunek południowy (S) z punktem na horyzoncie określającym kierunek północny (N) i przechodząca przez zenit; południk niebieski jest miejscem, gdzie odbywają się górowania ciał niebieskich

time zones
time zones
R1LX54ByPOZuU
Nagranie słówka: time zones

strefy czasowe – obszary powierzchni Ziemi o szerokości 15° długości geograficznej, rozciągające się południkowo; w całej tak wyznaczonej strefie obowiązuje jednakowy czas; jednocześnie jest to czas słoneczny środkowego południka tej strefy

leap year
leap year
RCmLypznXjVG6
Nagranie słówka: leap year

rok przestępny – rok kalendarzowy, który ma 366 zamiast 365 dni

lunar eclipse
lunar eclipse
RWvG7FuJIphCg
Nagranie słówka: lunar eclipse

zaćmienie księżyca – zjawisko astronomiczne obserwowane w momencie, gdy Ziemia znajduje się między Słońcem a Księżycem

solar eclipse
solar eclipse
R1Oy96iyJK6FW
Nagranie słówka: solar eclipse

zaćmienie słońca – zjawisko astronomiczne obserwowane w momencie, gdy Księżyc znajduje się między Słońcem a Ziemią

sidereal day
sidereal day
R1kVs9wKL4cku
Nagranie słówka: sidereal day

doba gwiazdowa – okres obrotu Ziemi wokół własnej osi, czyli ok. 23 h 56 min 4,091 s

solar day
solar day
RUPX2KCHq2gHA
Nagranie słówka: solar day

doba słoneczna – okres pomiędzy dwoma kolejnymi górowaniami Słońca nad określonym południkiem; średnia długość przyjęta umownie za wartość stałą wynosi 24 godziny

solar noon
solar noon
R1eSswZgkXdOO
Nagranie dźwiękowe słówka

południe słoneczne – moment, w którym w ciągu doby Słońce znajduje się na maksymalnej wysokości kątowej nad horyzontem; moment ten bywa nazywany także górowaniem Słońca

angular velocity
angular velocity
RTfzQk479hEdC
Nagranie słówka: angular velocity

prędkość kątowa – wielkość opisująca ruch obrotowy, równa kątowi zakreślonemu przez jakiś punkt podczas ruchu po okręgu w jednostce czasu

linear velocity
linear velocity
R1bIl7j3TxfWP
Nagranie słówka: linear velocity

prędkość liniowa – wielkość oznaczająca przebytą drogę w jednostce czasu, np. odległość przebyta w ciągu minuty

Earth's rotation
Earth's rotation
RnvmoxwKHN0Ce
Nagranie dźwiękowe słówka

ruch obrotowy Ziemi – obracanie się Ziemi wokół własnej osi z zachodu na wschód

gnomon
gnomon
R1P3ItnTeAvfK
Nagranie słówka: gnomon

gnomon – zwykle jest to pręt, kolumna lub prosty kij wbity w ziemię, którego cień wskazuje położenie Słońca; to jeden z najstarszych i najprostszych przyrządów astronomicznych; precyzyjnie skonstruowane i ustawione gnomony są przyrządami astronomicznymi albo częściami zegarów słonecznych

Sun’s highest point
Sun’s highest point
RLSiZbss7c5P4
Nagranie słówka: Sun’s highest point

górowanie Słońca – moment, w którym w ciągu doby Słońce znajduje się na maksymalnej wysokości kątowej nad horyzontem; moment ten bywa nazywany także południem słonecznym

local meridian
local meridian
RXsquz0puEQSL
Nagranie słówka: local meridian

południk miejscowy – południk lokalny przechodzący przez dane miejsce na powierzchni Ziemi

local parallel
local parallel
RKC9SUZUYBebk
Nagranie słówka: local parallel

miejscowy równoleżnik – równoleżnik przechodzący przez dane miejsce na powierzchni Ziemi

zenith
zenith
RMNFt5DwAmGPf
Nagranie dźwiękowe słówka

zenit – punkt na sferze niebieskiej znajdujący się dokładnie ponad pozycją obserwatora

polar day
polar day
RpV0JRUL9R98r
Nagranie słówka: polar day

dzień polarny – zjawisko polegające na przebywaniu tarczy Słońca powyżej linii horyzontu przez czas dłuższy niż 24 godziny (na biegunach dzień polarny trwa 6 miesięcy)

polar night
polar night
R1ZOXznczqz6f
Nagranie słówka: polar night

noc polarna – zjawisko polegające na przebywaniu tarczy Słońca poniżej linii horyzontu przez czas dłuższy niż 24 godziny (na biegunach noc polarna trwa 6 miesięcy)

June solstice
June solstice
R1IGc9V0op0c3
Nagranie słówka: June solstice

letnie przesilenie – na półkuli północnej to moment, gdy biegun północny znajduje się najbliżej Słońca, a biegun południowy najdalej; Słońce w tym dniu góruje w zenicie nad zwrotnikiem Raka; w tym samym momencie na półkuli południowej jest przesilenie zimowe

December solstice
December solstice
RF2wMscZZLSkQ
Nagranie słówka: December solstice

zimowe przesilenie – na półkuli północnej to moment, gdy biegun północny jest najbardziej oddalony od Słońca, a biegun południowy znajduje się najbliżej; Słońce w tym dniu góruje nad zwrotnikiem Koziorożca; w tym samym momencie na półkuli południowej trwa przesilenie letnie

September equinox
September equinox
R1UWjR37xGGdB
Nagranie słówka: September equinox

równonoc jesienna – na półkuli północnej to moment, gdy Ziemia osiąga punkt na swojej orbicie, w którym promienie słoneczne padają prostopadle na równik i są równocześnie styczne do jej powierzchni na biegunach; począwszy od tego momentu Słońce zaczyna bardziej oświetlać południową półkulę Ziemi

March equinox
March equinox
RNzN3dNDcngZ3
Nagranie słówka: March equinox

równonoc wiosenna – na półkuli północnej to moment, gdy Ziemia osiąga punkt na swojej orbicie, w którym promienie słoneczne padają prostopadle na równik i są równocześnie styczne do jej powierzchni na biegunach; począwszy od tego momentu Słońce zaczyna bardziej oświetlać północną półkulę Ziemi

Teksty i nagrania

R4yttOpaegFYp
Nagranie lektorskie

Earth's movements and their consequences – revision

Links to the lessons: 1 , 2 , 3 , 4 , 5, 6, 7, 8

Links to the abstracts: 1 , 2 ,3 , 4 , 5 , 67, 8